زخم دهانه رحم؛ علل، علائم و راه‌های درمان
زخم دهانه رحم یکی از عارضه‌های شایعی است که هم در خانم‌های باردار و هم در خانم‌هایی که باردار نیستند ممکن است اتفاق بیفتد. اما این عارضه بیشتر در دوران بارداری شایع است و اغلب هنگام معاینات دوره‌ای تشخیص داده می‌شود.
وب‌سایت نی‌نی‌بان: دهانه رحم محلی مابین رحم و واژن است که در پایین‌ترین نقطه رحم و در بالاترین نقطه واژن قرار گرفته است. زمانی که مخاط صورتی رنگ داخل گردنه رحم به بافت مخملی و قرمز تغییر پیدا کند، به آن زخم دهانه رحم گفته می‌شود.
(غالبا این قرمزی زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی دهانه رحم، تا بیرون آن کشیده شود)، اما اصطلاح زخم که به این عارضه اطلاق می‌شود، یک اصطلاح کاملا عامیانه و غیر علمی است.
با این حال زخم دهانه رحم یکی از عارضه‌های شایعی است که هم در خانم‌های باردار و هم در خانم‌هایی که باردار نیستند ممکن است اتفاق بیفتد. اما این عارضه بیشتر در دوران بارداری شایع است و اغلب هنگام معاینات دوره‌ای تشخیص داده می‌شود. زخم دهانه رحم زمانی رخ می‌دهد که لایه داخلی کانال دهانه رحم به بیرون رشد کند. اگرچه این عارضه، مشکل چندان نگران کننده‌ای نیست، اما نباید به آن بی‌توجه بود.
این عارضه می‌تواند در اثر موارد زیر ایجاد گردد:
- ضربه
- مواد شیمیایی
- عفونت‌های طولانی مدت رحم
- سرطان دهانه رحم
- زایمان‌های متعدد
- سطح بالای هورمون‌های زنانه
- استفاده از تامپون
- استفاده طولانی مدت از آی یو دی و مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری در خانم‌های جوان
علائم زخم دهانه رحم چیست؟
اگر زخم دهانه رحم داشته باشید هیچ نشانه‌ای مشاهده نخواهید کرد و تا زمان ملاقات با پزشک نیز متوجه نخواهید. احتمالا علائم عبارتند از:
- ترشحات مخاطی روشن
- لکه بینی بین پریودی‌ها
- درد و خونریزی در طی یا بعد از رابطه جنسی
- درد و خونریزی ممکن است در طی یا پس از آزمایش لگن دیده شود.
برای برخی از زنان این علائم شدید هستند. ترشحات مزمن می‌شود و درد با لذت جنسی مواجه می‌شود. زخم دهانه رحم شایع‌ترین علت خونریزی در طول ماه‌های آخر بارداری است.
دلیل این علائم این است که سلول‌های غدد لنفاوی نسبت به سلول‌های اپیتلیال ظریف‌تر هستند. آن‌ها مخاط بیشتری تولید می‌کنند و به راحتی خونریزی می‌کنند.
اگر علائم خفیفی داشتید فکر نکنید زخم دهانه رحم دارید، اما بهتر است آزمایشات را انجام دهید.
اگر بین پریودی‌ها خونریزی، ترشحات غیرطبیعی یا درد در طول یا بعد از رابطه جنسی دارید به پزشک مراجعه کنید. زخم دهانه رحم جدی نیست، اما این علائم و نشانه‌ها می‌تواند به خاطر بیماری دیگری باشد که باید درمان شود.
این علائم عبارتند از:
- عفونت
- فیبروئید یا پولیپ
- بیماری آندومتریوز
- مشکلات مربوط به IUD
- مشکلات حاملگی شما
- سرطان دهانه رحم، رحم یا سایر انواع سرطان
عوارض زخم دهانه رحم چیست؟
خانم‌هایی که باردار هستند، در صورت عفونی شدن زخم، ممکن است زایمان زودرس پیش رو داشته باشند.
برخی مواقع این زخم‌ها حالت پیش سرطانی دارند که البته احتمال آن خیلی کم است
تشخیص زخم دهانه رحم
این بیماری در طول معاینه لگن معمولی و آزمایش پاپ اسمیر تشخیص داده می‌شود. این وضعیت در حین آزمون لگنی قابل مشاهده است، زیرا دهانه رحم شما به رنگ قرمز ظاهر می‌شود؛ و ممکن است در طول آزمون کمی خونریزی کند. گرچه هیچ ارتباطی بین آن‌ها وجود ندارد، سرطان اولیه دهانه رحم بسیار شبیه به زخم دهانه رحم است. آزمایش پاپ می‌تواند به جلوگیری از سرطان دهانه رحم کمک کند.
اگر علائمی ندارید و نتایج آزمایش پاپ شما طبیعی هستند، احتمالا نیازی به آزمایش بیشتر ندارید.
اگر علائم شما شدید است، مانند درد در هنگام رابطه جنسی یا ترشحات سنگین، از پزشک بخواهید آزمایشاتی برای تشخیص وضعیت انجام دهد.
گام بعدی روشی به نام کولپوسکوپی است که در مطب دکتر انجام می‌شود. این روش شامل نورپردازی و یک ابزار بزرگنمایی ویژه برای درک دقیق‌تر بر روی دهانه رحم است. در طی همین روش، یک نمونه بافت کوچک را می‌توان برای آزمایش سلول‌های سرطانی (بیوپسی) جمع آوری کرد.
درمان زخم دهانه رحم
روش‌هایی که پزشکان برای درمان این عارضه از آن استفاده می‌کنند شامل سوزاندن (کوتر یا لیزر) یا فریز کردن (کرایوتراپی) است.
مخاطی که در اثر این عارضه در داخل دهانه رحم به بیرون گسترش پیدا می‌کند، "اکتروپیون" نام دارد. پزشکان با استفاده از روش‌های درمان زخم دهانه رحم که در بالا به آن اشاره شد، اقدام به از بین بردن این بافت می‌کنند تا بافت "اسکواموس" که بافت طبیعی خود دهانه رحم است، ایجاد شود.
از طرف دیگر پزشکان توصیه می‌کنند که اگر این عارضه همراه با عفونت یا مشکل دیگری نباشد، نیازی به انجام این اقدام‌ها نیست و به مرور زمان و افزایش سن، در مدت ۴ تا ۵ سال این فرایند (تشکیل مجدد بافت اسکواموس) خود به خود اتفاق می‌افتد.
اگر زخم دهانه رحم، باعث افزایش ترشحات واژن شود یا هنگام روابط زناشویی باعث خونریزی شود، باید مورد بررسی بیشتر و «کولپوسکوپی» قرار گیرد.
کولپوسکوپی، معاینه ذره بینی مخاط گردن رحم است و پزشک در آن با میکروسکوپ سه بعدی، مخاط را مشاهده می‌کند و با استفاده از محلول‌های خاصی مثل اسید استیک در محل می‌تواند زخم را از نوع غیرطبیعی تشخیص دهد. استفاده از روش‌های درمانی ذکر شده (سوزاندن و فریز کردن) در بسیاری از موارد، بیمار را در آینده از امکان انجام یک کولپوسکوپی رضایتبخش (که نوعی معاینه داخل رحمی است و به وسیله آن می‌توان ضایعات پیش سرطانی را تشخیص داد) محروم می‌کند.
فریز زخم دهانه رحم
نگرانی اصلی در مورد زخم دهانه رحم این است که می‌تواند باعث سرطان دهانه رحم شود. با این حال پزشکان بر این باوردن که احتمال بروز سرطان دهانه رحم در اثر این عارضه بسیار کم است. در روش فریز کردن، با استفاده از سرما زخم دهانه رحم فریز می‌شود. فریز زخم که در طی دو مرحله و به فاصله پنج دقیقه انجام می‌گیرد، باعث تخریب سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. فریز کردن اغلب زمانی انجام می‌شود که تست سرکه یا تست پاپ اسمیر مثبت شده باشد.
پزشکان توصیه می‌کنند که از انجام فریز زخم بپرهیزید، زیرا این عمل خود باعث دقت تست پاپ اسمیر را که نوعی آزمون تشخیص سلول‌های سرطانی است، کم می‌کند و ممکن است جواب مثبت یا منفی کاذب ایجاد کند.
در این موارد فریز زخم دهانه رحم پیشنهاد نمی‌شود:
- در زمان بارداری
- در صورت ابتلا به التهاب اندام‌های لگنی
- در هنگام قاعدگی (اگر خونریزی شدید باشد)
فریز زخم دهانه رحم اغلب موفقیت آمیز است؛ اما اگر بعد از فریز نتیجه دلخواه حاصل نشود، ممکن است پزشک روش دیگری را به بیمار توصیه کند. گاهی نیز لازم است که شخص بعد از سه تا شش ماه دوباره تست پاپ اسمیر انجام دهد.
شخص بعد از فریز می‌تواند فعالیت‌های طبیعی خود را انجام دهد؛ اما از او خواسته می‌شود بین دو تا چهار هفته از مصرف تامپون و برقراری رابطه جنسی خودداری کند تا دهانه رحم بهبودی پیدا کند. در صورت برقراری رابطه جنسی لازم است از کاندوم استفاده شود. از عوارض فریز، ممکن است شخص بعد از فریز زخم دهانه رحم احساس گرفتگی عضلات (مانند قاعدگی) داشته باشد.
ارسال نظر