افتخار پشت افتخار با کیهان کلهر

روزنامه اعتماد - بابک احمدی: مرام «هنرمند» با تمام ویژگی‌هایی که در زبان فرنگی از واژه Artist مراد می‌شود، در یک کلمه قابل تعریف است؛ کلمه‌ای که هنرمندان با اصالت معمولا سه بار تکرار می‌کنند. کار، کار و کار. به این تعبیر دریافت جایزه و تقدیر و تشویق تغییری در روند زیست هنرمند واقعی ایجاد نمی‌کند. کیهان کلهر، موسیقیدان ایرانی و نوازنده چیره‌دست کمانچه و سه‌تار نیز در زمره آن دست هنرمندانی قرار می‌گیرد که هیچ‌گاه دست از کار نکشیده و چه در ایران و چه در عرصه بین‌المللی همواره سرگرم تمرین و اجرا است.

آهنگساز و نوازنده‌ای که حالا دیگر علاقه‌مندانش را عادت داده هر سال حداقل منتظر کسب یک افتخار از سوی او باشند. هنرمند شناخته‌شده ایرانی در تازه‌ترین مورد، نوزدهمین جایزه جهانی موسیقی (وومکس) را دریافت کرده که آبان امسال در کشور فنلاند به او اهدا خواهد شد. کلهر پیش از این نیز جوایز معتبر عرصه موسیقی را به خود اختصاص داده که از جمله آن‌ها می‌توان به دریافت جایزه گرمی همراه با گروه راه ابریشم اشاره کرد.

وب‌سایت وومکس علت اهدای این جایزه را به کلهر، «تسلط و یگانگی مهارت این نوازنده چیره‌دست کمانچه در نوآوری و ایجاد زبان‌های جدید هیجان‌انگیز موسیقی و رساندن سنت موسیقی کلاسیک ایرانی به گوش مردم سراسر جهان» دانسته است.

به گزارش ایسنا، این سایت همچنین در توصیف هنر کمانچه‌نوازی کلهر نوشته است: «برای کلهر، کمانچه صدای اوست. هنگامی که می‌نوازد انگار زبانی کامل ایجاد می‌کند که با سراسر مردم جهان از گذشته دور تا آینده ارتباط برقرار می‌کند. کیهان کلهر در طول زندگی حرفه‌ای خود با بهترین نوازندگان جای جای ایران همکاری کرده و موسیقی اقوام کردستان و خراسان را مورد مطالعه قرار داده است.

او با موسیقیدان‌های سایر فرهنگ‌ها نیز از جمله شجاعت حسین خان از هند، یویوما و گروه بین‌المللی جاده ابریشم، اردال ارزنجان از ترکیه، تریو هلندی رامبرانت، تومانی دیاباته از مالی، گروه بروکلین رایدر و کوارتت کرونوس؛ با زبان موسیقی دیالوگ داشته است؛ از این رو به همه این صدا‌ها اجازه می‌دهد تا صدای او را فراگیر کنند.» جایزه وومکس ۲۷ اکتبر امسال (پنجم آبان) در مراسم بیست و پنجمین سالگرد تاسیس این رویداد در فنلاند به کیهان کلهر اهدا خواهد شد. کلهر در این مراسم همراه با اردال ارزنجان (موسیقیدان اهل ترکیه) نوازنده باغلاما به اجرا خواهند پرداخت.

رامین صدیقی و کیهان کلهر در فهرست بهترین‌های جهان

به این ترتیب کیهان کلهر دومین ایرانی‌ای خواهد بود که این جایزه به او اهدا می‌شود. ۵ سال قبل نیز رامین صدیقی (مدیر نشر هرمس) در همایش «Womex» از میان صد‌ها کاندیدا، با دریافت جایزه نقش‌آفرینی حرفه‌ای منحصر به فرد، به عنوان برترین تهیه‌کننده موسیقی جهان شناخته شد.

هیات داوران این همایش پیش‌تر با بیان اینکه کار و تلاش بنیانگذار هرمس، رامین صدیقی در صحنه موسیقی ایرانی باعث ایجاد نقاط عطف مهم و زیادی در کمک به ایجاد یکی از اولین راه‌های قانونی برای خرید موسیقی از غرب (از طریق هرمس) و ترویج موسیقی ایران در مقیاس جهانی شده است؛ او را شایسته دریافت جایزه بهترین ناشر سال دانستند. جایزه وومکس که به عنوان جایزه جهانی موسیقی اکسپو شناخته می‌شود، در سال ۱۹۹۹ تاسیس شده است. این جایزه از آغاز برای احترام و ارج نهادن به موارد برجسته موسیقی جهان در سطح بین‌المللی و با اذعان به تعالی موسیقی، اهمیت اجتماعی، موفقیت تجاری، تاثیر سیاسی و یک عمر دستاورد هنری معرفی کرده و تاسیس شده است. هر سال نیز در ماه اکتبر همزمان با رویداد وومکس Womex (رویداد نمایشگاهی موسیقی جهان) جایزه‌ای به یک نفر که شایسته این عنوان در جهان است داده می‌شود. از سال ۲۰۰۸ جایزه وومکس برای هنرمند و برای تعالی حرفه‌ای به هنرمندان اهدا می‌شود. این جایزه سال گذشته به کوارتت زهی کرونوس از امریکا تعلق گرفته بود.

تابستان هرسال یک افتخار

همین تابستان گذشته بود که کیهان کلهر جایزه معتبر بین‌المللی Human Spirit ایزاک اشترن را دریافت کرد. بر اساس آنچه در نشست خبری ۲۸ آگوست ۲۰۱۸ در سمفونی‌هال شانگ‌های به اطلاع خبرنگاران رسید، آهنگساز و نوازنده کمانچه و گروه کر Farmers به عنوان برندگان جایزه معتبر Isaac Stern Human Spirit Award معرفی شدند. جایزه Human Spirit ایزاک اشترن - که از سال ۲۰۱۶ بنیان‌گذاری شده - نیز به منظور احترام به گروه‌ها یا افرادی طراحی شده است که سهم برجسته‌ای در کمک به بشریت و مسائل انسانی از طریق موسیقی داشته‌اند. در کنار برگزاری مسابقه بین‌المللی ویولن، از سال ۲۰۱۶ هر دو سال یک‌بار جایزه‌ای برای دستاورد هنری موزیسین‌هایی که آثار و فعالیت آن‌ها به منظور نزدیک کردن انسان‌ها در جهان از طریق موسیقی صورت گرفته و سهم برجسته‌ای در درک ما از انسانیت از طریق مدیوم موسیقی داشته‌اند تعلق می‌گیرد که سال گذشته دومین جایزه دستاورد هنری انسان‌دوستانه به کیهان کلهر موزیسین برجسته ایرانی تعلق گرفت.

به گفته مسوولان این مسابقه بین‌المللی آثار و اهداف موسیقایی کلهر اغلب رویکرد بشردوستانه، فراتر از زادگاه و ملیت او را مدنظر داشته و به این منظور ساخته شده‌اند. آزمون (مسابقه) بین‌المللی ایزاک اشترن در کنار آزمون‌های بین‌المللی چایکوفسکی و کوئین الیزابت از معتبرترین آزمون‌های موسیقی جهان هستند.

به این اعتبار می‌توان کیهان کلهر را پرچمدار معرفی موسیقی اصیل ایرانی به جهان و معرف نوای انسانی و فرهنگ انسان‌دوستی ایرانیان به مردم اقصی‌نقاط جهان قلمداد کرد. علاوه بر تمام این گزاره‌ها باید به این نکته نیز توجه کنیم که جایگاه و اعتبار آهنگساز و نوازنده بین‌المللی ایرانی امروز در مرتبه‌ای قرار دارد که اتفاقا حضور او به جریان‌ها و جشنواره‌های جهانی اعتبار می‌بخشد. به این معنی که جوایز به کلهر اعتبار نمی‌دهند، بلکه او است که به جوایز و جشنواره‌ها اعتبار می‌بخشد.