الهام فرهمند، دیوید بکامِ غرب آسیا

هفته نامه همشهری جوان - محمد امیرپور، زهرا صادقیان: حضور الهام فرهمند با چمدانی در دست، در یکی از روزهای سرد زمستان ۹۵ یعنی این که او به قولش وفا کرده است، دختری که چند ماه پیش به انتخاب کنفدراسیون فوتبال آسیا بهترین بازیکن فوتبال غرب آسیا شده بود، بعد از پایان اردوی تهران، در مسیر بازگشت به اصفهان چند ساعتی را مهمان ما شد و از دغدغه ها و آرزوهایش گفت؛ دغدغه هایی ه اگر صدها بار هم گفته شوند، باز هم کم هستند و باید راهکاری برای شان پیدا کرد. الهام فرهمند، خانم پاس گل ایران یا دیوید بکام غرب آسیا در گفتگو با ما از روزهای خوبش در نجف آباد و سختی های فوتبالیست بودن در ایران گفت.

این که یک دختر بتواند فوتبال را در سطح ملی و حرفه ای بازی کند، مسلما کار خیلی سختی است. گاهی خانواده، گاهی جامعه و بعضی وقت ها فضای داخل ورزش بانوان، آدم را دلسرد منی کنند. چطور دوام آوردی و شدی خانم پاس گل ایران؟

- پدرم مربی فوتبال بود و مادرم هم معلم تربیت بدنی بود و در رشته بسکتبال فعالیت داشت. این که در چنین خانواده ای من هم به یک ورزشکار تبدیل شوم خیلی طبیعی بود. از بچگی عاشق فوتبال بودم. به بازی کردن علاقه زیادی داشتم. به قول معروف از زمین های خاکی و کوچه ها، فوتبال را شروع کردم. تا یک سنی با بچه های فامیل فوتبال بازی می کردم و ازشان بهتر بودم. راستش وقتی این طور خانواده ای داشته باشی، کارت خیلی راحت تر است. مشکلی را که خیلی از بچه های تیم ملی دارند و من می بینم خوشبختانه من نداشتم و همیشه حمایت شده ام.

چه جوری از بازی توی کوچه ها و زمین های خاکی به تیم ملی فوتبال بانوان رسیدی؟

- از سال ۸۳ به کلاس های تابستانی آموزش فوتبال رفتم و به تدریج در مسابقات مناطق آموزش و پرورش بازی کردم. البته رشته ام فوتسال بود و تا سال ۸۹ هم توی تیم فوتسال بودم تا این که همان سال برای اولین بار به اردوی تیم ملی زیر ۱۹ سال دعوت شدم.

آمدن از تیم فوتسال به فوتبال کمی عجیب نیست؟ چون معمولا بازیکنان این رشته ها توی رشته شان تخصصی بازی می کنند و کسی از فوتبال به فوتسال یا بالعکس نمی رود؟

- چند سال پیش واقعا بازیکن حرفه ای فوتبال کم بود و کادر فنی تیم ملی برای تکمیل تیم فوتبال از بازیکنان فوتسال کمک می گرفت اما در حال حاضر دیگر چنین جابجایی هایی رخ نمی دهد چون توی همه رده های سنی فوتبال بانوان تیم های خوبی داریم.

شما فوتبال را از شهر نجف آباد در استان اصفهان شروع کردید، با توجه به جو مذهبی شهر، فعالیت توی این رشته سخت نبود؟

- من از بابت خانواده و حتی نزدیکان هیچ مشکلی نداشتم اما توی یکی دو سال اول شروع کار واقعا سخت بود. شهر نجف آباد بافت سنتی و مذهبی دارد و این که تعدادی دختر با لباس فوتبال توی زمین چمن بازی کنند برای خیلی از مردم قابل قبول نبود. حتی خیلی ها به لباس های ورزشی ما ایراد می گرفتند و طعنه می زدند یا می گفتند مگر دختر باید با این لباس ها تمرین کند یا در شهر بچرخد اما بعد از گذشت شش سال جو شهر کاملا عوض شده تا حدی که وقتی سوار تاکسی یا وسایل نقلیه می شویم، مردم از نتایج تیم می پرسند و برای بازی های مان تشویق می کنند.

مدتی پیش عکسی از تیم ملی بانوان در فضای مجازی منتشر شد و برخی ملی پوشان به تغییر جنسیت متهم شدند؛ ماجرای این قضیه چه بود؟

- این قضیه اصلا درست نبود. مردم هم خیلی در مورد این ماجرا از من سوال می کنند. من با همه آن بازیکنان که متهم به این قضیه بودند، بارها حرف زدم و با هم اردو بودیم. مطمئنم همه آنها زن هستند. حتی وقتی یکی از شبکه های اجتماعی آن عکس جنجالی را کار کرد، به آنها گفتم عکس را بردارید؛ چرا که اصلا درست نیست. حتی ماجرای انحلال تیم استقلال هم به این موضوع مربوط می شد که آن هم در واقع به خاطر اختلافات داخلی خود باشگاه بود نه جنسیت بازیکنان.

شهر نجف آباد جزء اولین شهرهایی بود که یک تیم مستقل برای فوتبال بانوان دارد؛ توی بازی های خانگی تماشاگر دارید؟

- متاسفانه ورزشگاه خانگی ما سکوی تماشاگر ندارد. اگر هم کسی برای دیدن بازی های ما بیاید، مجبور است روی جدول های اطراف زمین بنشیند اما چند هفته پیش با تیم ذوب آهن توی زمین خودشان بازی داشتیم. با اتوبوس هایی که توی شهر گذاشته بودند، حدود ۵۰۰ نفر از هواداران ما برای تشویق به اصفهان آمدند. واقعا جو خیلی خوبی بود. امیدوارم امکان حضور تماشاگر برای همه بازی ها به وجود بیاید. البته همه تماشاچی های ما خانم ها هستند و نیروی انتظامی اجازه حضور هیچ مردی را نمی دهد؛ حتی عکاسان و خبرنگاران هم خانم هستند. همین مسئله جو فوق العاده ای را توی بازی های ما ایجاد کرده.

تا به حال شده توی مسابقات بانوان درگیری بین بازیکنان پیش بیاید یا از روی سکوها تماشاگری فحاشی کنند؟

- معمولا بازیکنان با هم درگیر نمی شوند. البته اعتراض به داوری هست تا حدی که همین چند هفته پیش یکی از تیم ها در اعتراض به داور زمین را ترک کرد. در مورد تماشاچی ها هم هیچ وقت فحاشی ها مثل استادیوم های مردان نیست. البته گاهی اوقات تماشاگران از اشتباهات بازیکن عصبانی می شوند و برخی کلمات را به زبان می آورند که اصلا فحش به حساب نمی آید.

تیم آینده سازان نجف آباد از بهترین تیم های حال حاضر فوتبال بانوان است و ملی پوشان زیادی دارد. یک جورهایی بارسلونای لیگ برتر بانوان ایران هستید؟

- مدیرعامل باشگاه ما شش سال است که تمام هزینه های تیم را از جیب خودش داده و فقط هدفش کمک به ورزش بوده. البته جدیدا یک شرکت صنعتی اسپانسر تیم ما شده و وعده داده اند که از این به بعد پرداخت های مالی با کمک اسپانسر به موقع انجام شود.

اصطلاحی توی فوتبال هست که می گویند قراردادهای مالی فوتبال بانوان مثل مهریه است؛ کی داده و کی گرفته. واقعا وضعیت مالی باشگاه ها این قدر بد است؟

- بله، من هم این جمله را از مسئولان یکی از باشگاه ها شنیدم. علنا به ما گفتند که پاداش تیم های فوتبال مردان برای آنها اولویت اول است نسبت به پرداخت قراردادهای ما ولی خدا را شکر باشگاه ما از این نظر مشکل زیادی ندارد. البته پرداخت ها خیلی سر وقت نیست. خود من تازه قرارداد پارسالم را گرفتم. مبلغ قرارداد ما توی بهترین حالت ۲۵ میلیون تومان بیشتر نیست. البته درآمدم به من اجازه داده تا از نظر مالی از خانواده ام مستقل شوم.

بین فوتبالیست های مرد ایرانی چه کسی را به عنوان الگو انتخاب کردی و به بازی اش علاقه داری؟

- من اصفهانی هستم و به همین خاطر روی فوتبالیست های همشهری ام تعصب دارم. اولین الگوی من محرم نویدکیا است. سبک بازی قاسم حدادی فر را هم خیلی دوست دارم اما شرایط آقایان و بانوان کاملا متفاوت است و من به هیچ وجه نمی توانم کاملا شبیه الگوهای فوتبالی خودم بازی کنم.

الهام فرهمند الان خانم پاس گل لیگ هست؛ دیوید بکام ایران؟

- من توی این فصل ۱۴ پاس گل دادم که ۹ تای این پاس ها روی ضربات شروع مجدد و ایستگاهی بوده. خوشبختانه قدرت پاهایم خیلی زیاد است و برای همین خیلی راحت می توانم سانتر کنم به همان نقطه ای که مهاجمان تیم منتظر پاسم هستند.

لقب دیوید بکام از کجا آمد؟

- سال گذشته گل من بین گل های منتخب برنامه نود قرار گرفت و سوم شد. لقب دیوید بکام را آن موقع به من دادند.

تا به حال شده از مربیان تیم های ذوب آهن و سپاهان برای بهتر شدن بازی ات کمک و مشاوره فنی بگیری؟

- چند باری یکی از بازیکنان تیم مردان سپاهان در مورد موضوعات مختلفی از قرارداد بستن تا بعضی نکات فنی به من مشاوره داد اما تا به حال هیچ کدام از مربیان مرد سر تمرینات ما نیامده اند. خیلی دوست دارم این اتفاق بیفتد چون بانوان فوتبالیست واقعا به کمک های فنی و روحی روانی نیاز دارند. البته اخیرا پاتریشیا گونزالس مدرس فیفا با قراردادی سه ماهه برای مشاوره به ایران آمد که واقعا مربی خوبی بود و امیدوارم این ماجرا باز هم تکرار شود.

با توجه به این که قبلا فوتسال بازی می کردی، باز هم علاقه داری توی این رشته فعالیت کنی؟

- نه اصلا. چون سبک بازی من با فوتسال جور در نمی آید. من علاقه زیادی به سانتر کردن و پاس های بلند دارم که توی زمین کوچک فوتسال امکانش نیست.

نگاهت به فوتبال به عنوان شغل و منبع درآمد است یا علاقه؟

- الان شرایط فوتبال بانوان طوری نیست که بشود به آن به عنوان شغل نگاه کرد. هدفم این است که توی رشته تربیت بدنی که الان توی مقطع ارشد هستم درسم را ادامه بدهم تا بتوانم برای آینده ام یک شغل مناسب داشته باشم.

از این که فوتبال نمی تواند آینده ات را تامین کند اما این همه وقت صرفش می کنی، ناراضی نیستی؟

- من و بچه های هم نسل من واقعا برای رسیدن به این جایگاه سختی های زیادی کشیده ایم. درست است که شاید فوتبال نتوانسته آینده ما را تامین کند اما نسل من به نوعی خط شکن نسل های بعدی شد. اگر قرار بود من و بازیکنان هم نسل من انصراف بدهیم، کلا رشته فوتبال بانوان باید تعطیل می شد. خوشبختانه الان تیم های پایه فوق العاده ای داریم و می توانم این ادعا را داشته باشم حتی از نظر فنی از تیم های پایه مردان جلوتر هستند.

یک روز کاری الهام فرهمند به عنوان فوتبالیست حرفه ای چطور شروع شده و به پایان می رسد؟

- ما هر روز دو ساعت تمرین داریم. البته مجبورم برای تمرین به اصفهان بروم که یک ساعت مسیر نجف آباد هم به این یک ساعت اضافه می شود. دو روز در هفته هم باید به دانشگاه بروم. برای همین وقتی به خانه بر می گردم، واقعا فرصت انجام هیچ کاری را ندارم و باید بخوابم.

این مسئله حضور نداشتن کنار خانواده برایت سخت نیست؟

- مدت هاست به هیچ عروسی، تولد و مراسمی نرفته ام. حتی وقتی مادربزرگم فوت کرد خانواده ام به من خبر ندادند. وقتی از مسابقه برگشتم متوجه فوت مادربزرگم شدم.

برای خودتان سوال نیست که چرا مسابقات فوتبال بانوان از تلویزیون پخش نمی شود؟

- واقعا دلیلش را نمی دانم. همه ما با حجاب بازی می کنیم. البته قبلا توی اخبار عکس بازی های ما را نشان هم نمی دادند اما الان فیلم گل های مان از برنامه ای مثل نود پخش می شود.

برخورد مردم توی فضای مجازی چطور است؟ تا به حال از هواداران نظر منفی یا عجیبی گرفته ای؟

- خوشبختانه بیشتر نظرات حامی هستند و حمایت می کنند اما اگر کسی هم بیاید و از من انتقاد کند یا حتی مسخره ام کند کامنت ها را پاک نمی کنم. البته توهین به ندرت اتفاق می افتد.

الان توی فوتبال بانوان چه چیزی شما را اذیت می کند؟

- تبعیضی که بین مردان و زنان وجود دارد. توی تابستان بدترین زمان تمرین یعنی از ساعت ۱۲ تا ۲ بعدازظهر برای ماست و خیلی از بچه ها مدام گرمازده می شوند. حتی مدارس فوتبال هم به ما ارجحیت دارند. برای باشگاه ها تیم های مردان اولویت دارند. البته آقای کی روش اخیرا به تیم بانوان خیلی کمک کردند. چند باز زمین شماره یک آزادی را با تمام امکانات در اختیار تیم ملی گذاشتند. ای کاش می توانستیم از حضور مربیانی مثل کی روش برای کمک به تیم بانوان استفاده کنیم.

دوست داری تا چه زمانی فوتبال بازی کنی؟

- تا هر زمانی که بدنم جواب بدهد. الان توی اردوی تیم ملی از بازیکن متولد ۵۸ تا ۸۰ بین بچه های حاضر در اردو داریم.

بزرگ ترین رویای فوتبالی ات چیست؟

- بازی کردن در جام جهانی که واقعا فعلا غیرقابل دسترس است. متاسفانه ما از تیم های شرق آسیا واقعا عقب هستیم. بازیکنان آنها خیلی سرعتی و تکنیکی هستند و زمان می برد به سطح آنها برسیم.

دیوید بکام ایران از الگوها و بازیکنان مورد علاقه اش در دنیا می گوید

عاشق سبک بازی پیرلو هستم

برای الهام فرهمند مثل آقایان فوتبالیست، پیگیری فوتبال های خارجی مانند فوتبال ایرانی است. ستاره های بانوان را پیگیری می کند و البته از ستاره های فوتبال مردان الگو می گیرد.

فوتبال بانوان کشورهای خارجی را دنبال می کنی؟ الگو و بازیکن مورد علاقه ات بین آن بازیکن ها چه کسی است؟

- بازی «کلری لوید» که امسال هم بهترین بازیکن جهان شد و «الکس مورگان» بازیکن تیم ملی آمریکا را دوست دارم. خیلی دوست دارم فیلم بازی های ملی و باشگاهی خارجی را دنبال کنم اما متاسفانه کلیپ بازی های آنها به سختی پیدا می شود.

بین کشورهای خارجی آرزوی بازی در کدام کشور را داری؟

- عاشق ایتالیا و تیم یوونتوس هستم. از بازیکنان قدیمی عاشق سبک بازی آندره پیرلو هستم. توی اسپانیا بارسا را دوست دارم و در انگلیس هم منچستریونایتد. از بازیکنان نسل جدید هم پل پوگبا واقعا عالی است. البته اولویت اولم برای رفتن از ایران ادامه تحصیل توی مقطع دکترای رشته دانشگاهی ام است اما اگر شرایط فوتبال هم برایم فراهم شود، با یک تیر دو نشان زده ام.

مدتی قبل چند بازیکن ما به لیگ عراق رفتند، شرایط لیگ عراق بهتر از ایران است؟

- واقعا نمی شد اسم مسابقات آنها را لیگ گذاشت. چهار یا پنج تیم بودند که با هم بازی می کردند و سطح مسابقات شان واقعا پایین بود. بازی توی لیگ عراق هیچ چیزی به بچه های ما اضافه نمی کند.

غیر از فوتبال و ورزش به چه چیزی علاقه داری و برایش وقت می گذاری؟

- موسیقی را دوست دارم؛ خصوصا سازهای سنتی. حتی مدتی هم می خواستم سه تار یاد بگیرم که فرصت ادامه اش را نداشتم و سازی است که باید برایش وقت بگذاری. همین طور عاشق عکاسی و فیلم دیدن خصوصا فیلم های جنایی هستم. به دلیل کمبود وقت هم خیلی وقت است کتابی نخوانده ام. آخرین کتابی که خواندم، «بیشعوری» بود که آن هم نصفه ماند. با این که خیلی وقتی برای تماشای فیلم و سریال ندارم اما همه انیمیشن های شرکت دیزنی را نگاه می کنم.

به نظرتان چه زمانی سطح فوتبال مردان و زنان ما یکی می شود؟

- واقعا از نظر امکانات در مضیقه هستیم. اگر با برنامه و امکانات کامل کار کنیم شاید 10 سال دیگر به سطح سایر رقبای قدرتمندمان برسیم. متاسفانه الان حتی زمین تمرین هم نداریم و مجبوریم روی زمین چمن مصنوعی تمرین کنیم. توی کشورهای منطقه الان امارات بازیکنان خوبی دارد که البته اکثرا ملیت خارجی دارند اما ما یک امتیاز نسبت به رقبای مان داریم و آن هم برگزاری لیگ است. فکر می کنم توی کل خاورمیانه هیچ کشوری لیگ بانوان نداشته باشد و همین یک امتیاز مثبت برای ما محسوب می شود.