مروری بر زندگی شهرام جزایری به بهانه بازداشتش

خبرگزاری ایسنا: یک بار دیگر سرتیتر خبرها شد؛ آن‌ هم با خبر بازداشتش در مشهد. خبر را روزنامه «خراسان» منتشر کرده بود: «شهرام جزایری که روز شنبه (١٦ مرداد) با هدف سخنرانی درباره شرکت پدیده به مشهد سفر کرده بود، با صدور دستور قضائی بازداشت شد.»

«با آن که سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری هفتگی خود از صحت و سقم این خبر ابراز بی‌اطلاعی کرد اما محمود علیزاده‌ طباطبایی که وکیل شهرام جزایری است، بازداشت او را تأیید کرده و به «شرق» می‌گوید: «گفته‌اند که با قرار آزاد شده است.» از صحبت‌های طباطبایی چنین به نظر می‌رسید که او دیگر وکیل جزایری نیست.

خودش می‌گوید: «تا زمانی که شهرام از زندان آزاد شود و کارهای مربوطه را انجام دهد، وکیلش بودم. به صورت طبیعی باید پرونده‌ای باشد که من وکیل آن باشم اما به‌ تازگی مسئله‌ای نبوده است. آخرین بار تقریبا ١٠ یا ١٥ روز گذشته بود که او را دیدم. گفت که می‌خواهد درباره پدیده کمکی کند.»

چند وقتی است که جزایری در حساب‌های کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی از شرکت «پدیده» حرف می‌زند. طباطبایی درباره نوع کمکی که قرار بوده شهرام به مجموعه پدیده داشته باشد، می‌گوید: «درباره پدیده از او خواسته بودند که به آنها کمک کند و راه‌هایی را برای حل مشکل ارائه دهد.»

اما جزایری قرار بوده چه راه‌حلی برای مجموعه پدیده که به‌ تازگی مدیرعاملش هم بازداشت شده ارائه دهد؟ پاسخ طباطبایی این است: «جذب نقدینگی. حداقل تعدادی از سهام‌داران از او درخواست کمک کرده بودند.»

روزنامه خراسان هم که خبر بازداشت جزایری را منتشر کرده، در توضیحات بیشتر نوشته بود که پس از دستگیری محسن پهلوان، مدیرعامل مجموعه پدیده برنامه تبلیغی به راه افتاد که قرار است شهرام جزایری در همایشی تحت عنوان «بررسی چالش‌های پیش‌روی شرکت پدیده در ورود به فرابورس و تأمین نقدینگی» سخنرانی کند.

به نوشته این روزنامه صبح روز شنبه هم‌زمان با آغاز این همایش، شهرام جزایری به اتهام تبانی برای اقدام علیه امنیت عمومی از طریق اخلال در نظم و سلب آسایش عمومی و با صدور دستور قضائی بازداشت شد.

رابطه شهرام و پدیده

رضا رشیدپور، شهرام جزایری را در برنامه «دید در شب» چنین معرفی کرد: «خانم‌ها آقایان، این شما و این... نمی‌دانم بگویم، شهرام جزایری یا پدیده شهرام جزایری؟ بگویم پدیده شهرام جزایری؟ و شهرام هم در پاسخ او با همان لبخند همیشگی می‌گوید: شما مختارید هر جوری خواستید بگویید!»

گویا نام شهرام جزایری با پدیده گره خورده است. بازداشت شهرام جزایری که به گفته طباطبایی احتمالا با قرار آزاد شده، تقریبا ١٠ روز بعد از بازداشت محسن پهلوان، مدیرعامل این مجموعه صورت گرفته است. غلامعلی صادقی، دادستان خراسان رضوی، در این‌ باره گفته بود: «پس از آن که گزارش‌هایی از جرائم و تخلفات در شرکت پدیده شاندیز به دادسرای مشهد رسید، اقدامات قضائی در این‌ باره صورت گرفت. او (پهلوان) پس از احضار به دادسرای عمومی و انقلاب مشهد بازداشت و روانه زندان شد.»

قاضی صادقی در این‌ باره به سایت «مشرق» گفته بود: «بررسی‌های مقدماتی نیز نشان داد که بسیاری از شهروندان به طور ناآگاهانه در دام تبلیغات گسترده خرید و فروش غیرقانونی اوراق موسوم به سهام این شرکت گرفتار شده‌اند و هر روز قیمت سهام «پدیده» به صورت بادکنکی افزایش می‌یابد و هر لحظه بر تعداد قربانیان این‌گونه اقدامات و فعالیت‌های غیرقانونی افزوده می‌شود... این‌گونه سرمایه‌گذاران در مدت کوتاهی متوجه شدند فریب خورده‌اند و نه‌ تنها سهام آنان ارزش ادعا شده را ندارد، بلکه پولشان هم ‌برگشت‌پذیر نیست.»

این در حالی بود که پدیده تبلیغات وسیعی هم در سازمان صداوسیما داشت و در دو نقطه، یعنی مشهد و کیش فعالیت‌های خود را آغاز کرده بود و تعداد زیادی از مردم هم سهام این شرکت را خریداری کرده بودند. دی ماه ٩٣ اما مقام‌های قضائی در مشهد اعلام کردند فروش سهام پدیده شاندیز ممنوع و دفاتر فروش سهام پلمب شده‌اند.

شرکت پدیده بهمن سال ٨٣ ثبت شده است. در ابتدا نام آن «شرکت سرمایه‌گذاری کاوشگران سهام بوده و سال ٨٧ نام آن به شرکت توسعه بین‌المللی صنعت گردشگری پدیده شاندیز تغییر پیدا کرده است. زیرمجموعه شرکت پدیده، هفت شرکت مشغول به کار هستند: شرکت ابنیه و ساختمان پدیده شاندیز، پدیده پارسیان توس، بین‌المللی کیش، تجارت الکترونیکی پدیده کیش، آریا دوام ساز شرق، شهربازی پدیده شاندیز و باشگاه فرهنگی - ورزشی پدیده.

گویا تخلفات پدیده تنها به فروش سهام مربوط نبوده، بلکه زمین‌خواری هم شامل آن بوده است. امیرحسین قاضی‌زاده‌ هاشمی، نماینده مشهد، به همین سایت در دی ٩٣ گفته بود: «اگر امروز در اطراف مشهد یک کشاورز در زمین زراعی خود بخواهد «طویله» احداث کند، جهاد کشاورزی آن را تخریب می‌کند اما عنوان می‌شود به شرکت پدیده سه‌ برابر مجوز تغییر کاربری در اراضی داده است. آیا چشم دستگاه‌های نظارتی آن زمان بسته بوده؟ چرا همان اول جلوی این شرکت را نگرفتند؟ پدیده سهام عرضه می‌کرده اما کسی با آن برخورد نکرده است و تازه حمایت گسترده هم می‌شده است.»

جزایری کیست؟

شهرام جزایری مدتی است هم صفحه اینستاگرام دارد و هم کانال تلگرامی. در صفحه اینستاگرام معمولا تصاویر او در کنار یکی از دو فرزندش دیده می‌شود و البته گاهی هم با برخی تصاویر نقبی به گذشته‌های دور زده است.

زمانی که لباس خاکستری با مهر ترازوی عدالت را به تن کرده است. سال ٨١ جوان اهوازی ٢٩ ساله که نشانی از جنوبی‌ بودن بر چهره‌اش دیده نمی‌شود، در صدر اخبار قرار گرفت. دندان‌پزشکی خوانده و نخوانده، با قدی بلند، چشم‌ها و پوستی روشن که در نگاه اول هیچ شباهتی با خوزستانی‌ها نداشت. پرونده جزایری پس از پرونده‌های «فاضل خداداد» و «غلامحسین کرباسچی» به سومین پرونده پرسروصدای اقتصادی تاریخ پس از انقلاب تبدیل شد.

اتهامات جزایری

اتهامات اصلی جزایری تأسیس ٥٠ شرکت بازرگانی و کسب اعتبار موهوم و به‌ کار نگرفتن تسهیلاتی که برای صادرات و واردات دریافت کرده بود، ذکر شد و در حکم نهایی به‌ جز ١٣ سال حبس محکوم به پرداخت جریمه و رد مال محکوم شد. جزایری از این که در حکم صادره از دیوان به خوش‌حسابی از او نام برده شده همه‌جا به آن می‌بالد.

او در همان گفت‌وگوی معروف به رشیدپور می‌گوید: «اینها انشای حکم دیوان است: هیچ‌ یک از اموال دولتی و غیردولتی را تضییع نکردم. بدهی به سیستم بانکی ندارم و خوش‌حسابی بنده احراز شده است.» او البته روحیه‌ای مقابله‌جو دارد: «مفسد یا دزد در برابر اسمم را تحمل می‌کنم؛ همان‌طور که تحمل کردم و خواهم کرد.»

پاسخ به ادعاهای ٨٨

نام جزایری همواره با سیاست گره خورده است. مهم‌ترینش شاید زمانی بود که نامش به میان معرکه مناظره‌های پرحاشیه انتخاباتی سال ٨٨ کشیده شد. وقتی که محمود احمدی‌نژاد انگشت اشاره‌اش را مقابل شیخ مهدی کروبی گرفت و گفت که چرا از شهرام جزایری ٣٠٠ میلیون تومان گرفته است.

جزایری سال‌ها بعد در این‌ رابطه به «شرق» گفت: «اگر منظور از وجوهات این است که من به آقای شیخ مهدی چک بانکی داده باشم، به والله اگر یک قران داده باشم.» او یک بار هم به روزنامه آرمان گفته بود: «بله قبول دارم و کاملا محرز است که ایشان (احمدی‌نژاد) علیه بنده مرتکب جرم آشکار شده‌اند اما دلیل اصلی عدم شکایت من این است که اساسا آقای احمدی‌نژاد لایق شکایت‌ کردن نبوده و نیست!

آدم علیه کسی شکایت می‌کند که لایق شکایت باشد. احمدی‌نژاد با اقدامات سخیفش به همه ثابت کرد که اشتباه بود و اشتباهی شد. باور کنید عارم می‌شود در مورد این شخص صحبت کنم.»

ارتباط با مجلس ششم

جزایری البته قبل از سال ٨٨ هم چهره‌ای رسانه‌ای بود. او در زمان مجلس ششم کارت تردد در مجلس داشته است:‌ «در آن مقطع به دلیل ویژگی‌های خاصی که داشتم از من دعوت شد که در کمیسیون اقتصادی به عنوان مشاور فنی به مجلس کمک کنم. البته از زمانی که من کارت ورود به پارلمان را داشتم بیش از ١٠، ١٥ بار به آنجا نرفتم اما صدای آن همه جا پیچید!»

رفت‌وآمد با سیاسیون مجلس ششم برای جزایری گران تمام شد: «تنها عایدی مجلس ششم برای من حبس بود. من البته صالح نیستم برای قضاوت این که موضوع چه بود؟ آیا دعوا و درگیری بود؟ البته من هم کوتاه نیامدم اگر با... صلح می‌کردم همان وقت‌ها آزاد می‌شدم... به والله (ورودم به مجلس) از طریق نماینده‌های اصولگرا بود.

با جنجالی که ایجاد شد (پرونده) سیاسی شد. ابر و باد و مه ‌و خورشید و فلک در کار شدند تا شهرام «جزایری» ساخته شود. این طرف هم در عمل انجام‌ شده قرار گرفت. ابتدا مدعی می‌شدند که فلان مسئله رو شده، بعد در مراجع قضائی بالاتر که می‌رفت و منم بچه‌پررو بودم با دفاعیات مؤثرم رأی شکسته می‌شد. خدا هم به من کمک می‌کرد.»

سال‌های اوین

شهرام ابتدا به ٢٧ سال حبس محکوم شد. دیوان عالی این حکم را به ١٣ سال کاهش داد. مدتی که برخی در سپری‌ کردن آن اِن‌قلت‌هایی آورده‌اند. با این‌ حال هم در گفت‌وگو با «شرق» و هم در گفت‌وگو با رشیدپور درباره آن توضیح داد. او گفته است شش سال اول حبس را با ٩١ روز مرخصی سپری کرده و ١١٠ روز هم بعد از تأمین قرار، برای سرکشی به رد مال صبح‌ها از زندان خارج شده و شب‌ها بازگشته است.

آنهایی که مدت حبس خود را هم‌زمان با شهرام جزایری سپری کرده‌اند، روایت‌هایی از غذا دادن‌های مناسبتی شهرام به بند عمومی داشته‌اند. یا در گفت‌وگوی‌های درِ گوشی خود از هدایایی صحبت کرده‌اند که شهرام برای همسرش خریده است.

خود او می‌گوید در زندان لپ‌تاپ و اینترنت هم داشته و از آن استفاده درست کرده است. یعنی برای مثال جزئیات حکم را ننوشته‌ام، با این که می‌دانستم جذاب است. شهرام زمستان سال ٨٥ یک بار در مسیر همین سرکشی‌ها برای رد مال موفق می‌شود فرار کند. با این‌ حال طولی نمی‌کشد که او را دوباره دستگیر می‌کنند؛ در روستایی در عمان. او بعد از آزادی هیچ‌گاه درباره فرار خود حرفی نزده است.

البته از این گلایه کرده که چرا گفته‌اند او اصلا در زندان نبوده است: «من از این موضوع در سطح رسانه‌ها گلایه کردم. جدا از افکاری که در جامعه بود، یک مقام قضائی به وکیل من گفته بود که شهرام پنج، شش سال اول در زندان نبود! اما مدتی که روی پرونده من تحقیق می‌کردند من در سلول انفرادی بودم و اجازه ملاقات نداشتم. اساسا پرونده‌های خاص و ویژه دو یا سه سال این شرایط را دارند و کسی نمی‌تواند متهم را ببیند.»

علت اصلی دستگیری

برخی معتقدند جریانی به‌ نوعی شهرام را به این سمت سوق داد که او گرفتار شود. «این بحث هم هست ولی به‌ هر جهت جریاناتی بودند که به ‎دنبال زدن شهرام بودند.» شهرام جزایری در دادگاه خود اسامی زیادی از چهره‌های سیاسی را نام برد که به آنها پول داده و به گفته وکیلش در برابر آنچه داده مابه‌ازایی نخواسته است.

دادگاه شهرام به روایت شهرام

او در یکی از پست‌های اینستاگرامی خود درباره روزهای دادگاه‌ها نوشته: «نماز صبح می‌خوندم و بعد از نماز صبح، قرآن و بعدش هزار بار اسماء مبارک خدا را صدا می‌کردم. نزدیک ساعت شش صبح محافظان درب سلول انفرادی را باز می‌کردند و به من می‌گفتند آماده شو، باید بریم دادگاه علنی!

یه جزوه کوچک دعای جوشن کبیر داشتم که از بدو حرکت با ماشین اسکورت محافظان شروع به خواندن جوشن کبیر می‌کردم! می‌دونید من تا قبل از رفتن به زندان حتی به کلانتری محل هم نرفته بودم. یهو مستقیم مثل چی انداختنم در اتاق یک در دو متر سلول انفرادی!

راستشو بخواین وقتی ماشین‌های اسکورت به سمت دادگاه حرکت می‌کردن، یهویی ترس و وحشت بر من وارد می‌شد و من شروع به خوندن دعای جوشن کبیر می‌کردم. عزیزم خداجونم من یادمه تو هم یادته، یا مونسی عند وحشتی... وقتی می‌رسیدم به دادگاه حدود هزار نفر به من چشم دوخته بودند و در آن شرایط سخت و طاقت‌فرسا با سکینه و آرامش، لطف و رحمت خدا رو درک می‌کردم!

چون می‌دونستم که خداوند این دعای زیبا رو برای محافظت از رسول اکرم به جای جوشن در جنگ قرار داده بود و حتما از من هم محافظت می‌کرد! ای کاش من و اون شرایط را درک کنید .خواهید فهمید که هزار بار نام مبارک خدا را با همه وجود فریادزدن یعنی چی!»

فعالیت‌های اقتصادی بعد از آزادی

شهرام مهرماه ٩٣ بعد از گذراندن ١٣ سال حبس از زندان آزاد شد. طباطبایی در گفت‌وگویی که با «شرق» داشت، درباره فعالیت‌های اقتصادی او در سال‌های آزادی می‌گوید: «او پس از آزادی به شرکت‌ها و مؤسسات مختلف که خصوصی هستند، مشاوره می‌دهد.» توضیحی نمی‌دهد گردش مالی او چقدر است.

او در این سال‌ها با مؤسسه‌ای به نام «مؤسسه آموزش عالی ثروت‌آفرینان» همکاری می‌کند و به‌ تازگی در نشستی هم حضور داشته و سخنرانی کرده است. این مؤسسه خود را در سایتش این‌گونه معرفی کرده است: «این مؤسسه علاوه بر طرح آموزش کارآفرینی در کشور از طریق سمینار، کارگاه، تورهای تفریحی آموزشی و دوره‌های مجازی، تولید کتاب، فیلم‌های آموزشی، ماهنامه تخصصی، اولین بسته آموزشی هوش اجتماعی و بانک اطلاعات مدیران و کارآفرینان ایرانی را در دست اقدام دارد.»

تعریف رفیق‌دوست

طباطبایی به نقل از محسن رفیق‌دوست به «شرق» می‌گوید: «من اعتقاد دارم که جزایری مدیر شایسته‌ای است و اگر وزیر بازرگانی شود، کشور را از بحران نجات می‌دهد.» او می‌گوید: «جزایری طرح‌هایی برای اقتصاد مقاومتی دارد و معتقد است سرمایه‌های کوچک را باید مدیریت کرد. جزایری معتقد است پدیده توانسته ٩٠هزار میلیارد تومان نقدینگی جذب کند.»

ارتباط با پدیده

او چندی است درباره پدیده مطالبی را در فضای مجازی منتشر می‌کند. شهرام در صفحه اینستاگرام خود با انتشار تصویری که لباس زندان به تن دارد و تسبیحی در دست گرفته، چنین می‌نویسد: «ساعت پنج‌وسی دقیقه بامداد جمعه بیست‌وهفتم فروردین‌ماه نودوپنج است... خدایا خیلی‌ها به من می‌گن شهرام این‌قدر تو دل بعضی کارها نرو مواظب باش، آبروتو می‌برن‌ها. مثلا همین موضوع پدیده! آخه تو که منفعتی توی این موضوع نداری.

حالا چند نفر مردم هم بهت یه چیزی می‌گن بیا کمک کن، تو برای چی این طور بی‌محابا می‌ری توی شکم کار و این قدر محکم اظهارنظر می‌کنی، نکن دوباره می‌زننت‌ها!!! آبروت و می‌برن‌ها!!! من به خدا می‌گم خدایا نگاه کن هیچ‌کس نمی‌دونه فقط من و تو می‌دونیم چه خبره!

من که بارها و بارها همه چیزم و برای رسیدن به هدفم که نزدیکی به خداست، دادم و بازم می‌دم، این دو مثقال آبرومون هم تقدیم به شما، اگه قراره برای حمایت از حقوق این مردم بیچاره آبرومون بره، اصلا مشکلی نیست، بذار بره!!!» او تصاویر متعددی را در پِیج خود منتشر کرده و درباره پدیده توضیحاتی داده است.


شهرام جزایری دو بار ازدواج کرده است. از همسر اول خود یک پسر ١٥ساله دارد که در ورزش‌های رزمی صاحب مدال هم هست. اینها را علیزاده‌ طباطبایی می‌گوید. او ادامه می‌دهد که دو پسر دیگر هم از همسر دوم خود که وکیل بود، دارد.

شهرام ظاهرا از هر دو جدا شده است. با این‌ حال عکس‌های یکی از پسرانش را به همراه عکس دخترش بارها نشر داده است. او با همسر نخست خود در سال اول زندان ازدواج کرد و اولین فرزندش در همان سال‌ها به دنیا آمد. قبل از ورود به زندان هم با دخترعموی خود نامزد بوده است که ظاهرا به دلیل پیش‌آمدن آن مسائل ازدواج آنها به هم می‌خورد. حالا گهگاهی با نامزد سابق دیده می‌شود.

مکالمه که به اینجا می‌رسد، طباطبایی می‌گوید باید در جلسه حاضر شود و این‌ گونه مکالمه به پایان می‌رسد. هنوز از آزادی یا در بازداشت‌ بودن شهرام جزایری یا به گفته رشیدپور پدیده جزایری خبری در دست نیست. این دومین بازداشت خبرساز آقای پدیده است.»