داستان حساس "قضات" از امشب روی آنتن شبکه تهران

هفت صبح: سال پيش سريال تكيه بر باد به كارگرداني محمود معظمي تقريبا اولين سريال ماه رمضان بود كه توليدش آغاز شد و زودتر از همه در صدر خبرها قرار گرفت. حضور بيش از 10 بازيگر شناخته شده سينما و تلويزيون جلوي دوربين محمود معظمي و هم بازي شدن فرامرز قريبيان در كنار مهدي فخيم زاده خبرهاي مربوط به اين سريال را جذابتر از باقي سريالهاي در دست توليد ميكرد. در حالي كه با نزديك شدن به آغاز ماه رمضان همه منتظر شروع پخش اين سريال بودند ناگهان شبكه پنج اعلام كرد اين سريال در ايام ماه رمضان پخش نخواهد شد.


با توجه به اينكه بحث قوه قضاييه در اين سريال نقش پررنگي دارد از همان ابتدا سريال با اما و اگرهاي زيادي مواجه شد. خيلي ها ميگفتند اصلاحيه هاي زيادي به فيلم خورده است و اصلا به خاطر همين اصلاحيه ها سريال نزديك به يك سال است در آرشيو تلويزيون مانده كه البته كارگردان و نويسنده فيلمنامه سريال اين مسئله را قويا تكذيب ميكنند.

به هر حال با تمام حرف و حديثها اين سريال از امشب روزهاي فرد ساعت ۲۳ روي آنتن شبكه پنج خواهد رفت و روزهاي زوج هم تكرار آن پخش خواهد شد. به همين بهانه به سراغ عوامل سريال رفتيم و در خصوص سريال با آنها گپ كوتاهي زديم.

فيلمنامه قبل از شروع تصويربرداري آماده بود

عباس نعمتي كه همين چند وقت پيش به عنوان ناظر كيفي سريال «راه طولاني» را روي آنتن داشت نويسنده فيلمنامه سريال است. او در مورد ايده اوليه «تكيه بر باد» ميگويد: «اين ايده كاملا ذهني بود ولي الگوي اين فيلمنامه از وجود يك قهرمان مظلوم نشات ميگيرد.


قهرماني كه ناخواسته از هر طرف تير تهمت به سويش پرتاب ميشود. بر مبناي همين الگو كه غالبا كارهاي موفق و مخاطب پسندي هم از رويش ساخته ميشود طرح اوليه داستان اين سريال شكل ميگيرد.» نعمتي فيلمنامه سريال را با كمك دو نويسنده طلا معتضدی و محمدمحمود سلطانی نوشته است كه به قول خودش پا به پاي او براي رسيدن به فيلمنامه نهايي تلاش كرده اند.

به گفته نعمتي اين فيلمنامه تا كنون چندين و چند بار بازنويسي شده: «چندين بار قصه به طور كامل نوشته شد و حتي چند بار هم تا مرز توليد پيش رفت اما به دلايل گوناگون كار متوقف شد. تا اينكه امسال به همراه آقاي سلطاني به ايده هاي جديدي براي اين قصه رسيديم و مجددا نوشتن آن را آغاز كرديم ولي متاسفانه بعد از اين كه چند قسمت پيش رفتيم آقاي سلطاني دچار بيماري شدند و نتوانستند ادامه دهند به همين علت خانم معتضدي را به كار اضافه كرديم و بالاخره بعد از يك بازنويسي دوباره تا انتها با خانم معتضدي كار را ادامه داديم.»

ارتباط متقابل انتخاب بازيگران و نوع نقشها

گويا تركيب بازيگران فيلم قبل از نوشتن نهايي فيلمنامه مشخص شده بود و همين مسئله باعث شد كه نعمتي با توجه به توانايي هر كدام از بازيگرهاي سريال نقشهايشان را بنويسد: «تركيب بازيگران قبل از آغاز فيلمبرداري كاملا مشخص شده بود. حتي آقاي فخيم زاده قبل نوشتن فيلمنامه و زماني كه كار در حد يك طرح بود انتخاب و به عنوان بازيگر و مشاور فيلمنامه وارد پروژه شده بودند.


آقاي قريبيان و تقريبا بقيه بازيگران اصلي هم تا زمان نهايي شدن فيلمنامه به جمع ما اضافه شدند. فقط خانم پاكرو كمي ديرتر از بقيه و با آغاز تصويربرداري وارد كار شد كه آن هم به علت حساسيت نقش او در سريال و وسواس كارگردان براي انتخاب بهترين گزينه ممكن در ميان پيشنهادها بود. در كل ميتوانم بگويم كه براساس طرح اوليه بازيگران انتخاب شدند و براساس ويژگيها و تواناييهاي هر كدام از بازيگران شخصيتها به نگارش درآمدند.»

شايعات بي مورد است

البته نعمتي به عنوان نويسنده هر گونه اشكالات فيلمنامه اي كه باعث به تعويق افتادن پخش اين سريال باشد را به شدت رد و كاملا از كار دفاع ميكند: «به نظرم اين سريال يكي از بهترين محصولات توليدي شبكه پنج در چند سال اخير از لحاظ انسجام داستان، شيوه كارگرداني، فيلمبرداري، تنوع لوكيشن، مراحل توليد و قدرت بازيگري است.

به نظرم سوژه هاي نو خيلي اوقات مشكل ندارند ولي چون تجربه نشده اند كمي حساسيت برانگيز هستند. اگر قرار باشد يك فيلمنامه براساس كليشه مثلث عشقي ساخته شود از همان ابتدا هم سازنده و هم مديران ميدانند خط قرمزهاي آن تا كجاست.» اما نعمتي منكر اين مسئله نيست كه موضوع داستان حساسيتهاي زيادي را برانگيخته است و دليل آن را هم بسيار طبيعي عنوان ميكند: «متاسفانه يكي از بزرگترين نقاط ضعف ما در سينما و تلويزيون اين است كه هيچ گاه به ساخت فيلم يا سريال در مورد زندگي گروههاي مرجع كشورمان مثل معلمان، قضات و حتي پزشكان به معناي واقعي نپرداخته ايم.


حتي روحانيون هم با اينكه خيلي جاها در فيلمهاي ما ديده ميشوند ولي به زندگي شخصي آنها هم جز در موارد بسيار محدود نپرداخته ايم. دليل اين مسئله هم حساسيتهاي ذهني ماست كه فكر ميكنيم اگر به زندگي فلان قشر بپردازيم ممكن است با ناراحتي و دلخوري آنها مواجه شويم. اين باعث ميشود وقتي قرار باشد سريالي در اين زمينه توليد شود ناخودآگاه با يك سري حساسيتها و سختگيريهايي مواجه شود.

البته اين مسئله ذاتا اگر معقولانه و منطقي باشد بد نيست چون باعث ميشود شما از دادن هرگونه گاف به شدت پرهيز كنيد و دقت زيادي براي نوشتن و ساختن كار خرج كنيد.

در سريال تكيه بر باد هم براي اولين بار در تلويزيون به طور مستقيم داستان زندگي يك قاضي در لايه هايي كاملا شخصي و دروني روايت ميشود. داستان ما در مورد چگونگي برخورد يك قاضي با همسر و فرزندانش و نمايش گوشهاي از مشكلاتي كه با آنها دارد، است. در كنار آن هم به مسائل و پروندههاي كاري اش ميپردازيم. وقتي شما وارد زندگي چنين شخصيتهايي ميشويد كه حساسيت زيادي در جامعه روي آنها وجود دارد يك نقطه اوج يا گره افكني مناسب براي تاييد شدن كار كافي نيست اين كه داستان چگونه قرار است جلوي دوربين اجرا شود و در نهايت به كجا ختم خواهد شد هم براي شبكه و ارگانهاي مختلف مربوط به آن مهم است.»

ما از همه جلوتر بوديم

اما محمود معظمي، كارگردان اين سريال امسال براي ماه رمضان تقريبا نيمي از مجموعه «شايد براي شما اتفاق بيفتد» را براي شبكه پنج كارگرداني كرد. او پارسال به پيشنهاد عباس نعمتي كه قبلا ناظر كيفي كارهايش در «شايد براي شما...» هم بوده، با تاييد معصوم زادگان مدير شبكه پنج براي كارگرداني اين سريال انتخاب شد. معظمي ويژگيهاي بسياري را در ترغيب شدنش براي ساخت اين سريال برميشمارد: «اول اينكه در چند سال اخير كمتر قصه اي را ديدم كه به خوبي و قدرت فيلمنامه تكيه بر باد نوشته شده باشد. قصه اي كه خيلي از مردم و جامعه دور نيست و شايد اتفاقاتي كه در آن رخ ميدهد و مسائلي كه در آن مطرح ميشود به نوعي دغدغه بسياري از مردم جامعه باشد. به نظرم تركيب و ادغام بازيگران پيشكسوت و با تجربهاي مثل آقاي فخيم زاده و قريبيان در كنار بازيگران جوان مجموعه هم ميتواند نتيجه خوب و جذابي به همراه داشته باشد. با توجه به همه اينها فكر ميكنم با پخش سريال ما شاهد استقبال بسيار خوبي از جانب مخاطبان براي اين سريال خواهيم بود.»


فخيم زاده استاد من است

اما يكي از نكات جالب اين سريال حضور مهدي فخيم زاده به عنوان بازيگر در سريال معظمي است. معظمي در مقطعي هم به عنوان دستيار در كنار فخيم زاده كار ميكرده است و به همين دليل او را استاد خود ميداند.

او در مورد همكاري با فخيم زاده ميگويد: «آقاي فخيم زاده مثل هميشه بسيار با انرژي و مثل هميشه باانگيزه در اين كار هم حضور داشتند كه همين مسئله كار كردن با ايشان را بسيار لذت بخش ميكرد. راهنماييهايي آقاي فخيم زاده چه به عنوان مشاور فيلمنامه و چه به عنوان مشاور كارگردان كمكهاي بسيار زيادي در ساخت اين پروژه به ما كرد.»

البته او هر گونه دخالت فخيم زاده در امر كارگرداني و حتي و بازيگري را رد ميكند: «خوشبختانه آقاي فخيم زاده دقيقا مثل يك بازيگر حرفه اي در اين كار حضور داشتند و هيچ گونه دخالتي در امر كارگرداني من نميكردند ولي بعضي جاها از جمله متن، سكانسها و حتي انتخاب بازيگران من از ايشان كمك خواستم كه با رويي باز به بنده و تيم توليد كمك كردند و با ما همراه بودند. تصميم نهايي انتخاب بازيگران با توجه به تمام كمكهاي آقاي فخيم زاده و آقاي نعمتي بر عهده خودم بود.»


با قوه قضاييه هماهنگيم

سابقه شكايت از سريالهايي كه به شغل خاصي ميپردازد چند وقتي است كه به شدت مد شده و تكيه بر باد سراغ به تصوير كشيدن زندگي يك شخصيت بسيار حساسيت برانگيز از جامعه يعني قضات رفته و ممكن است دچار حاشيه هاي فراواني شود اما به گفته معظمي براي به وجود نيامدن چنين مسئله اي همه چيز با هماهنگي مراجع قضايي صورت گرفته است: «براي اين كه به مشكلي در اين زمينه برنخوريم تمام سكانسهاي مربوط به قوه قضاييه با مشاوره و كارشناسي افرادي كه مسئولين اين قوه معرفي كرده بودند تصوير برداري شد و به همين دليل در اين زمينه به هيچ مورد مميزي يا اعتراضي برخورد نخواهيم كرد.»

قصه واقعا جذاب است

افسانه پاكرو بازيگر اصلي اين سريال در كنار فخيم زاده و قريبيان محسوب ميشود. او اين سريال را تجربه بسيار خوبي ميداند و مهمترين ويژگي آن را نقش پررنگ زنها در اين سريال ميداند.

پاكرو گفت: «به نظرم اين سريال يكي از بهترين كارهايي است كه در چند سال اخير ساخته شد. داستان سريال و ساختار خيلي خوبي كه دارد در كنار بازيگران بسيار حرفه اي اش باعث ميشود اميدوار بود كه سريال مورد استقبال زيادي از سوي مخاطبان تلويزيوني قرار گيرد.» يكي ديگر از بازيگران اصلي اين سريال گلاره عباسي است كه در نقش همسر اشكان خطيبي در اين سريال به ايفاي نقش ميپردازد.


گلاره عباسي «فاطمه» كه سال گذشته با سريال «شيدايي» طعم موفقيت را چشيده است شخصيتي كه در اين سريال دارد را اينگونه تعريف ميكند: «فاطمه دختري امروزي است كه در يك خانواده مذهبي بزرگ شده، در شيراز زندگي ميكند و شغلش پرستاري است. همسر فاطمه در سريال درگير يك سري اتهاماتي ميشود و فاطمه مجبور است براي كمك به او و اثبات بيگناهي اش درگير مسائلي غير منتظره شود.» عباسي قرار بوده در سريال با لهجه شيرازي صحبت كند و مدتي هم با اين لهجه تمرين كرده اما در نهايت براي يكدست شدن كار، لهجه شيرازي از اين شخصيت گرفته شده است.