تاریخ زنجان برگهای زرینی دارد که هر برگش نامی بزرگ را بر خود ثبت کرده است. استاد رضا روزبه زنجانی یکی از این مردان بزرگ است که جانش را در راه اعتلای علمی ایران و اقتدار ایرانی صرف کرد.
۳۸ سال از رجعت مردی بزرگ و فاضل از مشاهیر بنام ایران می گذرد که اگر منصفانه قضاوت کنیم و خود را درگیر اغراض و مفاهیم احساسی نکنیم آنچنان که باید از استاد رضا روزبه زنجانی نه در دیار خودش زنجان و نه در سایر مناطق کشور یادی نشده است، مردی که علم و تقوا را با هم داشت و بی ریا و مخلصانه در راستای ارتقاء علمی و فرهنگی ایران کوشید و شاگردانی پرورش داد که امروز بسیاری از آنها جزو بزرگان طراز اول سیاسی و فرهنگی کشور هستند.
هنوز مدرسه علوی خوب یاد دارد صدای رسای استاد روزبه را که درس علم و تقوا را یکجا به شاگردانش می داد و رسم و ادب زندگی را به آنان می آموخت حیف که ما ایرانیها مردمانی فراموش کار و بی توجه هستیم.
بی شک تاریخ پرسابقه و کهن زنجان نامهای بسیاری را سراغ دارد. نامهایی که نه تنها در قالب یک نام بلکه مردانی برای تمام عرصه های تاریخ ایران زمین بودند. استاد رضا روربه زنجان، مردی بزرگ و عارف و استادی عالیقدر بود که از نوادر ایران زمین است هرچند حتی این استاد عالیقدر نیز از تیررس فراموشکاری همشهریانش در امان نمانده است.
مردی که امروز در قبرستان حاج شیخ ( نو) آرمیده و همشهریانش بر سنگ مزار شکسته اش گلی و آبی نمی ریزد و از او یادی نمی کند، کسی جز استاد رضا روزبه نیست کسی که سایرین بیشتر از زنجانیها از او یاد می کنند.
استاد رضا روزبه مردی بزرگ و بی ادعا بود که علم و دانش و تقوا را با هم داشت و زرق و برق دنیا هیچگاه نتوانست وی را از گذشته اش، اعتقادش و دینش دور کند. روزبه یک زنجانی اصیل بود که اهل خیانت و دورویی نبود و نمونه یک انسان واقعی و با تقوا بود.
استاد رضا روزبه ریاضیدان، فیزیکدان، فیلسوف، ادیب و فقیه معاصر در سال 1300 ه.ش در شهرستان زنجان و در خانوادهای اهل کمال به دنیا آمد. وی دوران کودکیخود را تحت تعلیمات عالیه پدر و عمویش که هردو از علماء زنجان بود سپری کرد و در دوره متوسطه نیز از نظر درسی و فضائل اخلاقی دانشآموزی برجسته بود.
رضا روزبه پس از اتمام تحصیلات متوسطه به کار تعلیم و تربیت در دبستان توفیق زنجان پرداخت و استعدادعالی و روش کار بی نظیرش در زمینه تعلیم و تربیت او را در این امر بسیار موفق ساخت.
در سال 1330 هجری شمسی در رشته فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد و در دوران تحصیل، دانشجویی ممتاز و بی رقیب بود. روزبه پس از فراغت از تحصیل تحقیقات خود را در علم فیزیک ادامه داد و به عنوان یکی از محققان فیزیک شناخته شد.
استاد روزبه در رساله پایان نامه تحصیلی اش (مطالعه در آثار میدان الکتریکی و رادیاسیون و گاز ازن روی موجودات زنده) طرح جدیدی برای استفاده از گاز ازن در پزشکی ارائه کرد که مورد توجه محافل علمی قرار گرفت. استاد روزبه در این ایام اقدام به تأسیس دبیرستان علوی معروف کرد و با وجود پیشنهادات مکرر برای احراز کرسی تدریس در دانشگاه و عضویت در مجامع تحقیقی غرب (همراه با مزایای کلانمادی)، پایه گذاری این دبیرستان را ترجیح داد و تمام عمرش را صرف انسان سازی و تربیت شاگردانی کرد که به گفته خودش (هرکدام یک مدرسه علوی بودند). روزبه در کنار تحقیقات گسترده در زمینه فیزیک، در امور تعلیم و تربیت نیز نظری صائب و متقن داشت و از سرآمدان این امر بشمار می آمد.
استاد روزبه علاوه بر علم فیزیک تسلط کاملی نیز بر معارف اسلامی و تفسیر قرآن وفقه و اصول داشت. رسائل و مکاسب را بخوبی می دانست، با ادبیات عرب و زبان فرانسه کاملا آشنا بود و در بعد اخلاق شخصیتی نمونه و کم نظیر بود.
مرحوم روزبه، علاوه بر کسب اطلاعات علمی روز، در معارف اسلامی، فقه و اصول، فلسفه و کلام، ادبیات عرب و تفسیر قرآن مطالعات عمیق و وسیعی داشت و زبانهای عربی و فرانسه را خوب میدانست.
روزبه در کنار تعلیمات ابتدایی و آموزش متوسطه، علوم حوزوی را تا سطوح عالی نزد پدر و عمویش و استادان مشهور در زنجان خواند. او نزد آیتالله سید محمود امام جمعه دروس منطق حکمت الاشراق، معیار العلم غزالی، مبدا و معاد صدرالمتالهین را تحصیل کرد و دروس تفسیر، فقه، فلسفه و درس خارج رادر نزد آیتالله حسین دین محمدی زنجانی آموخت.
در نزد سایر اساتید چون، حاج آقا سیدمحمد امام جمعه و ابراهیم مولوی زنجانی نیز تحصیل کرد و طلبه ممتاز شناخته شد. با اتمام دوره متوسطه، او چند سالی در دبستان توفیق زنجان به تدریس دانش آموزان پرداخت و سپس به تهران مهاجرت کرد. در سال تحصیلی ۱۳۳۱ - ۱۳۳۰، وارد دانشکده علوم شد و با انتخاب رشته فیزیک تحصیلات عالی خود را آغاز کرد. او این دوره را با نگارش «مطالعه در آثار میدان الکتریک و رادیاسیون و گاز ازت روی موجودات زنده» به پایان برد و در پایان رساله طرح جدیدی برای استفاده از گاز ازن در پزشکی ارائه داد.
او از دانشجویان ممتاز و برجسته بود و به عنوان محقق و استاد رشته فیزیک شناخته شد. روزبه در معارف اسلامی، فقه و اصول، فلسفه و کلام، ادبیات عرب و تفسیر قرآن مطالعات وسیعی داشت و رسائل و مکسب و زبانهای عربی و فرانسه را خوب میدانست.
یکی دیگر از ابعاد زندگی روزبه مدرسه علوی است. با وجود پیشنهادهای مکرر دکتر هوشیار به روزبه و تلاشهای پرفسور محمود حسابی برای احراز کرسی دانشگاه برای تدریس و اعزام به خارج از کشور برای تحصیل در دوره دکتری که روزبه نیز به آن خیلی هم علاقمند بود اما پایه گذاری مدرسه علوی و تدریس در آن را ترجیح داد.
این واحد آموزش متوسطه در سال ۱۳۳۵ توسط حاج علی اصغر کرباسچیان (علامه) و حاج مقدس تهرانی و شالچیان و به مدیریت روزبه شروع به فعالیت کرد. دبیرستان علوی و شعب آن از نظر پذیرش محصل، انتخاب استاد و برنامههای آموزشی ویژه بودند و روحانیانی مثل، مرتضی مطهری و محمدتقی جعفری و... با هیئت مدیره و روزبه همکاری نزدیک داشتند. محیط تربیتی دبیرستان علوی، بخش بزرگی از زندگی او بود. او بسیاری وقتها، شبها تا دیروقت همراه گروهی از شاگردان در آزمایشگاه فیزیک مدرسه به تحقیق میپرداخت.
شخصیت روزبه از جهات مختلف شایسته بررسی و مطالعهاست. نوشتهها، خاطرات و مصاحبههای برخی از آشنایان، همکاران و شاگردان او ویژگیهای زیر را در باره اش نشان میدهد: ایمان به خدا "او وقتیکه وقت نماز میشد از هر کاری، هر چند مهم، دست میکشید و مقید بود آن را در اول وقت به جای آورد". علم " روزبه هر چند تخصص اصلی اش در علم فیزیک بود و در این رشته تحقیقات ارزندهای داشت؛ ولی این امراو را از پرداختن به دیگر رشتههای علمی باز نداشت".
او در فقه، اصول، کلام، تفسیر و علوم قرآنی بسیار مطالعه کرده بود. اخلاق اسلامی "او در برنامهها و کارهای روزانه اش بسیار منظم و دقیق بود. و در رفتار و کردار بسیار مؤدّب و منضبط و در گفتار کم گوی و گزیده گوی شمرده میشد. از برخوردها و کلمات تند و دور از ادب و مطالب غیرانسانی سرباز میزد و هرگز غیبت نمیکرد. او انسانی آرام، افتاده حال و متواضع بود. در مقابل پدر و روحانیان بسیار فروتن بود و در جلساتی که پدرش حضور داشت، با احترام و دو زانو مینشست. لباسهای او بسیار ساده و کم قیمت ولی تمیز و مرتب بود. سالهای بسیار تنها یکدست کت و شلوار داشت".
این صفت شاگردان و حتی استادان مدرسه اش را تحت تأثیر قرار داده بود. غذایش ساده و مختصر و خانه اش ساده در محله قدیمی و مذهبی خیابان ری بود. او از جسارت و بی ادبی مردم چشم میپوشید. روزبه در سال ۱۳۴۷، به سبب تماس با تشعشعات رادیواکتیو در آزمایشگاه، به بیماری سرطان مبتلا شد. در سالهای ۴۸ و ۴۹ حالش رو به وخامت گذاشت و ساعت ۷صبح روز ۲۱ آبان سال ۱۳۵۲ درگذشت و در قم در قبرستان حاج شیخ (نو) دفن شد.
جمعی از شاگردان محضر استاد، مجتمعی آموزشی در سال ۱۳۶۸ به مناسبت بزرگداشت استاد رضا روزبه مؤسسه ای غیرانتفاعی به نام این آموزگار فداکار و پرتلاش با هدف ایجاد محیطی آموزشی برای تربیت و تعلیم کودکان و دانشآموزان ایران اسلامی تاسیس کردند.
اثبات جهان ماوراء، اثبات وجود خدا، عصمت پیامبران، ولایت، فقه، عربی آسان، روش آسان در تعلیم قرآن و خداشناسی از تالفات استاد روزبه است.
ایران اسلامی بی گمان در راستای اعتلا و تحقق اهداف متعالیه خود نیازمند الگوسازی و توجه به گذشته است. گذشته ای که در بند بند آن بزرگانی هستند که تاریخ پپرافتخار ایران زمین مدیون وجود آنها است اید نگذاریم کسانی که تاریخ ایران زمین را ساختند فراموش شوند.
اگر جامعه نیازمند ارتقا فرهنگ و توسعه فرهنگی است بی شک کسانی که افتخار و مفاخر ایران و استان هستند به عنوان بهترین الگو در این خصوص باشند که در این میان برگزاری همایش ها و بزرگداشت ها می تواند راهگشای بسیار مطمئن باشد تا در آینده در عرصه علمی و فرهنگی شاهد درخشش روزبه ها باشیم.
منبع : مهــــر
ارسال نظر