آفتی جدید در خانواده‌های ایرانی

خبرگزاری ایسنا: یک روانشناس با بیان اینکه تامین رفاه کاذب به ناتوانی کودکان منجر می‌شود، گفت: نگه داشتن کودک در رفاه کاذب باعث ناتوانی آنها در دیدن و لمس واقعیت‌ها، تشخیص اولویت‌ها و عدم تلاش برای رسیدن به خواسته‌ها و اهداف می‌شود، در حالی که والدین با برخی از جان گذشتگی‌های بی‌مورد، ناخواسته نتیجه عکس گرفته و باعث ناتواتی فرزندان خود می‌شوند.

دکتر فاطمه معین الغربایی با انتقاد از فراهم آوردن امکانات و رفاه کاذب برای فرزندان بدون توجه به وضعیت اقتصادی خانواده به عنوان آفت جدید در خانواده ها، عنوان کرد: متاسفانه شرایط امروز جامعه به گونه ای شده که خانواده ها با هر سطح فرهنگی و اقتصادی سعی می کنند که بیشترین امکانات و حتی امکانات غیرضروری را در اختیار فرزندان خود قرار دهند، حتی اگر دچار فقر فرهنگی و آموزشی باشند سعی می کنند وسایل غیرضروری مانند موبایل گران قیمت و لباسهای برند را برای فرزند خود تهیه کنند، غافل از اینکه کودک رشد یافته در رفاه کاذب برای حل مسائل و مشکلات خود عاجز شده و قادر نیست با واقعیات روبرو شود.

این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: به عنوان نمونه زمانی که کودک دبستانی به علت بازیگوشی و عدم توجه به تذکرات معلم، تکالیف خود را انجام نمی دهد، مادر از کار و زمان خود گذشته و برای جلوگیری از تنبیه و شرمساری فرزند تکالیف او را انجام می دهد در حالیکه درست این است که اجازه دهیم کودکان شخصا با مسائل و چالش های زندگی روبرو شده و طعم شکست و یا در مقابل پیروزی واقعی را بچشند.

وی ادامه داد: تاکید بیش از اندازه خانواده ها برای فراهم کردن رفاه کاذب برای فرزندان، ناخواسته منجر به ناتوان شدن فرزندان در مدیریت استرس و حل مسئله می شود، به عبارت دیگر کودک و نوجوان همیشه برای حل مشکل به والدین خود متکی است. در نتیجه همواره با کودکانی روبرو هستیم که در مدیریت خشم و هیجانات منفی خود مساله داشته و نمی توانند به تنهایی و به سهولت با این مسئله روبرو شوند.

معین با بیان اینکه این افراد برای حل مشکل به راحتی در دام شیوه های حل مساله تبلیغاتی گرفتار می شوند، گفت: پناه بردن به گروه های خاص اعتقادی - مذهبی و یا مصرف مواد و دخانیات و سایر ناهنجاریها برخی از تبعات این نوع تربیت است. در واقع بروز این مساله در نوجوانی نتیجه نوع تربیتی است که پدر و مادر به صورت ناخواسته اعمال کرده و اجازه روبرو شدن با محرومیت و محدودیت را به کودک خود نداده اند، در نتیجه کودک عادت کرده که مسائل به صورت حل شده در اختیارش قرار بگیرد.

وی در تعریف یکی از نگرش های غلط افراد در علم روانشناسی، اظهار کرد: متاسفانه اکثر والدین فکر می کنند که مسئولیتشان ایجاد احساس شادمانی در کودکان است در حالیکه این مساله یک غلط روانشناسی خیلی بزرگ است، چراکه احساسات مثبت یا منفی هر فرد تنها توسط خودش تولید می شوند نه دیگران. متاسفانه این فرهنگ غلط در کشور ما جا افتاده، به عنوان نمونه خیلی وقتها می شنویم که به کودکان گفته می شود که برای خوشحالی والدین خوب درس بخوانند، در حالیکه درست این است که باید برای خوشحالی خودشان و چشیدن طعم موفقیت به توان خود متکی باشند.

معین با بیان اینکه ایجاد احساس مثبت یا منفی در فرد به دنبال عملکرد دیگران در روانشناسی "کنترل بیرونی" نامیده می شود، عنوان کرد: این شرایط به نوعی عدم سلامت روان فرد را نشان می دهد، چراکه در این حالت منشاء احساسات خوب یا بد در خارج از خود فرد جستجو می شود.

وی با بیان اینکه روانشناسی "کنترل بیرونی" منشاء اغلب ناتوانی ها و احساسات ناخوشایند است، عنوان کرد: در این شرایط فرد برای داشتن احساس خوشبختی و رضایت به دیگران متکی بوده و خودش تلاشی برای ایجاد این احساس درونی نمی کند. از طرف دیگر برای دستیابی به این احساس خوشبختی و رضایت از طرف مقابل خود خواسته های غیرمنطقی و ناتمامی دارد که در صورت عدم تحقق به عاملی برای ایجاد تنش و نارضایتی بین خانواده ها تبدیل می شود. این درحالیست که احساس خوشبختی و رضایت یک احساس درونیست که حتی اگر توسط دیگران ایجاد شود مدت زمان آن بسیار کوتاه خواهد بود.

دوره پیش دبستانی زمان مناسب آموزش مهارت حل مساله

این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه کسب مهارت حل مساله از مهمترین نیازها در سنین کودکی و نوجوانی است، عنوان کرد: زمان یادگیری مهارت حل مساله دوره پیش دبستانی است و اگر این آموزش ها در زمان مناسب اریه نشود، انتقال آن به سالهای بالاتر تاثیر کمتری خواهد داشت.

وی با بیان اینکه بر اساس نتایج پژوهش درصد بالایی از افراد درگیر معضل اعتیاد، در زمینه ی مهارت حل مسئله دچار ضعف هستند، عنوان کرد: استفاده از توانایی شخصی برای حل مسئله الزاما به معنی از بین بردن مسئله نیست، گاهی اوقات موضوع تنها کنار آمدن با مسئله است که خیلی از افراد مفهمومی با این عنوان نمی شناسند.

این عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه خطاب به خانواده ها عنوان کرد: والدین باید بدانند که آنها تنها مسئول فراهم آوردن یک سری امکانات اولیه برای رشد فرزندان خود هستند، در حالیکه در اغلب مواقع پا را فراتر گذشته و علاوه بر تامین امکانات اولیه، کلیه مسایل و مشکلات جزئی کودکان را نیز خودشان برطرف می کنند و به هیچ عنوان به کودک اجازه نمی دهند که خودش مستقلا و با تکیه بر توان خودش مسائل را حل کند، غافل از اینکه اینگونه دلسوزی های بی مورد تنها کودک را ناتوان و در بزرگسالی در حل مسائل و مشکلات عاجز می کند.