نقد و بررسی بازی ظریف با ترامپ
یک کارشناس مسائل هسته‌ای گفت: «ان‌پی‌تی یک سندی است که ما براساس آن معتقدیم که انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست و در برجام هم دنیا این حق را به رسمیت شناخته است بنابراین خروج از ان‌پی‌تی آخرین گزینه‌است که ایران می‌تواند انجام دهد و قبل از آن کارهای زیادی وجود دارد که می‌توان با انجام آنها غرب را از این تصمیم ترامپ پشیمان کرد.»
فرارو: یک کارشناس مسائل هسته‌ای گفت: «ان‌پی‌تی یک سندی است که ما براساس آن معتقدیم که انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست و در برجام هم دنیا این حق را به رسمیت شناخته است بنابراین خروج از ان‌پی‌تی آخرین گزینه‌است که ایران می‌تواند انجام دهد و قبل از آن کارهای زیادی وجود دارد که می‌توان با انجام آنها غرب را از این تصمیم ترامپ پشیمان کرد.»
محمدجواد ظریف که این روزها در نیویورک حضور دارد در مصاحبه اخیر خود در خصوص راهکارهای ایران در قبال خروج آمریکا از برجام به نکات مهمی اشاره کرده است. او عنوان کرده که اگر ترامپ از توافق خارج شود، ایران سه انتخاب دارد، اول اینکه می‌تواند توافق را کنار بگذارد، از پایبندی دست بکشد و غنی‌سازی اورانیوم خود را از سر بگیرد و یا حتی آن را افزایش دهد، گزینه دوم ایران این است که از ساز و کار موجود در توافق استفاده کند که به هر یک از طرف‌ها اجازه می‌دهد که تا یک شکایت رسمی در کمیسیونی که برای رسیدگی به نقض توافق ایجاد شده است، مطرح کند.
به گفته ظریف، انتخاب سوم ایران این است که این کشور می‌تواند تصمیم به خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای بگیرد، اما تهران هنوز تصمیمی درباره اینکه باید کدام یک از گزینه‌ها را انتخاب کند را نگرفته است.حالا به نوعی توپ در زمین ترامگپ است باید دید آیا این بار قصد دارد از توافق هسته‌ای خارج شود یا خیر. اما ایران کدام از این راهکارها را در دستور کار قرار می‌دهد؟ منظور جواد ظریف از شکایت رسمی ایران چیست؟
در همین خصوص حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل هسته‌ای در گفت‌وگو با فرارو عنوان کرد: «وضعیت امروز شبیه به همان دوران مذاکرات است که فضاسازی تبلیغاتی و رسانه‌ای انجام می‌شد و مداوم این گمانه‌زنی‌ها مطرح می‌شد که این بار توافق صورت می‌گیرد یا خیر این بار خبری از توافق نیست و... حالا به عقیده من، این روزها بیشتر ما با فضاسازی تبلیغاتی و رسانه‌ای مواجه هستیم و بعضا با واقعیت فاصله زیادی دارند و صرفا برای اینکه طرفین ماجرا را تحت فشار قرار دهند، عنوان می‌شوند.»
وی افزود: «آنچه که واقعیت دارد این است که رئیس جمهور آمریکا این روزها هم از داخل کشورش تحت فشار است و هم از سوی مقامات اروپایی و رسانه‌های آنها. در همین راستا هم نامه‌ای خطاب به ترامپ نوشتند که خروج از برجام به صلاح هیچ کدام از طرفین نیست و یک اشتباه فاحش است. الان هم آقای مکرون در مصاحبه آخر خود به صراحت اعلام کرد که موافق خروج از برجام نیستند و از این توافق حمایت می‌کنند. بطور کلی اروپایی‌ها معتقدند که آمریکا باید در برجام بماند و اگر هم در موضوعی قصد دارد ایران را تحت فشار قرار دهد می‌تواند بدون خروج از برجام اقدام کند.»
او ادامه داد: «به عبارت ساده‌تر این روزها ترامپ به مراتب تنهاتر از همیشه است و نه در داخل ایالات متحده کسی جز اطرافیانش مانند جان بولتن و پمپئو حاضر به حمایت از او نیست و حتی سنا و کنگره هم موافق خروج از برجام نیستند. زیرا آنها معتقدند که حتی اگر قرار به رفع اشکالات هستید، بهتر است در برجام حضور داشته باشید و بعد اقدام کنید. از طرف دیگر هم ما با سیاست کج‌دار و مریز ترامپ مواجه هستیم که او بعضا اظهاراتی را مطرح می‌کند و بعد از مدتی نظرش کاملا متفاوت می‌شود. این کلا یکی از تکنیک‌های ترامپ است و تا امروز مداوم از آن استفاده کرده است؛ لذا لازم است به این نکات هم توجه شود.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در خصوص مصاحبه اخیر وزیر امورخارجه کشورمان با نیویورکر گفت: «اما آنچه که آقای ظریف در مصاحبه اخیر خود عنوان کردند و خروج از ان‌پی‌تی را یکی از راهکارهای مواجه با خروج آمریکا از برجام دانستند باید بگویم که ان‌پی‌تی یک سندی است که ما براساس آن معتقدیم که انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست و در برجام هم دنیا این حق را به رسمیت شناخته است؛ بنابراین خروج از ان‌پی‌تی آخرین گزینه‌است که ایران می‌تواند انجام دهد و قبل از آن کارهای زیادی وجود دارد که می‌توان با انجام آنها غرب را از این تصمیم ترامپ پشیمان کرد. به عقیده من آقای ظریف انتهای ماجرا را برای آنها روشن کرده است که رفتن به این سمت همه را وارد فاز جدیدی می‌کند و به نفع هیچ کس از جمله ایران نیست.»
وی تاکید کرد: «آنچه که باید الان مورد توجه قرار گیرد همان مسئله‌ای است که خانم مرکل مطرح کرده. یعنی همه در آمریکا جمع شوند و به یک تصمیمی برسند که هم آمریکا از برجام خارج نشود و هم اروپا رابطه‌اش را با ایران حفظ کند. اما این فرمول چگونه به دست می‌آید که آن چهار شرط آنها که به هیچ وجه در چارچوب برجام نمی‌گنجد، عملی شود موضوعی است که باید اروپایی‌ها حل و فصلش کند. در شرایط فعلی وضعیت ایران مشخص است. اگر برجام منافع ایران را تامین کند به آن پایبند می‌ماند، اما اگر اینگونه نباشد قطعا ایران هم از این توافق خارج خواهد شد.»
او تصریح کرد: «به همین دلیل است که اروپایی‌ها معتقدند اگر آمریکا قصد دارد در خصوص توان موشکی، مسائل حقوق بشر، حمایت از تروریسم و به قول خودشان بی‌ثبات سازی منطقه ایران را تحت فشار قرار دهند، راهش خروج از برجام نیست و هیچ ربطی به این توافق ندارد. آنها تاکید دارند که اگر قرار است به این مسائل رسیدگی شود، لازم است ابتدا برجام تمام و کمال اجرا شود. زیرا بطور کلی برجام یک توافقی است که نمی‌توان در آن دست برد و مفادی را به آن اضافه کرد؛ بنابراین هرآنچه مورد بحث است را می‌توانند در خارج از برجام به آن بپردازند.»
تعلیق به جای خروج از برجام
بهشتی پور در خصوص راهکارهای دیگر ایران در قبال خروج آمریکا از برجام گفت: «به عنوان مثال الان ایران به واسطه برجام غنی‌سازی و ساخت سانترفیوژ را محدود کرده است و بعد از خروج آمریکا می‌تواند همه این‌ها را به شرایط اولیه برگرداند یا اینکه سانترفیوژ‌های IR۸ که الان اماده هست و کارایشان حدود ۲۰ برابر IR۱ هست را در مدار قرار بدهد. این‌ها کار‌هایی است که می‌تواند انجام دهد البته این‌ها زمانی اجرایی می‌شود که دیگر خبری از برجام نباشد. زیرا ما متعهد هستیم که این محدودیت‌ها را تا ۱۰ سال اعمال کند. یعنی اگر این‌ها را انجام دهیم یعنی دیگر به برجام متعهد نیستیم.»
وی عنوان کرد: «اما در کنار این اقدامات ما می‌توانیم یک کار دیگر هم انجام دهیم که نیازی به خروج از برجام نباشد. یعنی اجرای برجام را تعلیق کنیم. این با خروج از برجام بسیار متفاوت است. به این معنی که ما اعلام رسمی در خصوص خروج از توافق انجام نمی‌دهیم، اما اجرا تعهدات را تا اطلاع ثانوی تعلیق می‌کنیم و به سمتی می‌رویم که پیش از برجام در حال طی کردن مسیر بودیم. مثلا تعداد سانترفیوژ‌ها را افزایش می‌دهیم و کیفیت غنی‌سازی را بالا می‌بریم و ذخایرمان را افزایش دهیم. فرق تعلیق با خروج از برجام این است که اگر ما کامل و رسمی از برجام خارج شویم برای اینکه دوباره توافق برجام اجرایی شود نیازمند طی کردن همان مراحل قبل برجام هستیم و باید جلسات مذاکرات زیادی انجام دهیم. اما در حالت تعلیق هر وقت طرف مقابل به تعهدات خود عمل کرد ما هم ادامه می‌دهیم.»
او گفت: «نباید فراموش کنیم که تمام فعالیت هسته‌ای ما زیر نظر آژانس بین‌المللی هسته‌ای انجام می‌شود و این نکته بسیار مهمی است. زیرا این موضوع نشان دهنده آن است که ما به تعهدات بین‌المللی متعهد هستیم و کار خارج از قانون انجام نمی‌دهیم. اما اگر ما قرار باشد از ان‌پی‌تی خارج شویم، معنای دیگری دارد. به همین دلیل است که می‌گویم برای همه کشور‌های از جمله خود ایران هم خطرناک است و هزینه‌های زیادی به بار می‌آورد.»
این کارشناس مسائل هسته‌ای در خصوص شکایت قانونی که ایران می‌توان آنها را انجام دهد و ظریف هم به آن اشاره داشت، گفت: «شکایت قانونی در روند بین‌الملل بسیار متعدد است. یکی از آنها شکایت به کمیسیون هشت جانبه‌ای است که بعد از توافق برجام برای نظارت بر تخلفات طرفین توافق، تشکیل شد. علاوه بر این ایران می‌توان به شورای امنیت سازمان ملل هم شکایت کند. زیرا آمریکا تعهدی را طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پذیرفته است که حالا خودش را متعهد به اجرای آن نمی‌بیند. البته درست است که آمریکا در شورای امنیت حق وتو دارد می‌تواند جلوی مصوبات را بگیرد، اما این به معنی آن نیست که ما نمی‌توانیم شکایت کنیم. البته این‌ها تنها بخشی از راهکارهای قانونی است. ما گزینه‌های زیادی داریم و آقای ظریف به خوبی در حال نمایش ابزارهای ایران است.»
نظر کاربران
ظریف ایران وانداخت توباتلاق