خطر خفته ۷۵ هزار بخاری نفتی در مدارس

روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت: «٥ دانش‌آموز ابتدايي در كلاس درس بودند. ساعت ٨:٣٠ صبح بخاري نفتي كلاس منفجر شد. فقط به فكرم رسيد كه بخاري را از كلاس بيرون بيندازم و بعد بچه‌ها را خارج كنم. بچه‌ها ترسيده بودند و فرياد مي‌زدند. »

اينها را عليرضا ساقي به «اعتماد» مي‌گويد. معلم مدرسه شهيد كاتب روستاي حماملوي مشگين شهر (استان اردبيل) كه واكنش سريعش با كمي بخت همراه شد تا دانش‌آموزان كوچكش به سرنوشت دختران مدرسه شين‌آباد دچار نشوند.

روز يكشنبه ٢٢ آذر حادثه به آتش كشيده شدن بخاري نفتي در اين مدرسه روستايي ختم به‌خير شد اما موضوع تكراري و غم‌انگيز تهديد بخاري‌هاي نفتي در كلاس‌هاي درس روستايي را دوباره زنده كرد. ساقي از ابتداي مهر كارش را در مدرسه روستاي حماملو شروع كرده است، پيش از آن هم تجربه تدريس در مدارس ديگر روستاها را داشته و مي‌گويد كه روستاها هرچند گازكشي دارند اما مدارس روستاهاي كوچك همچنان از داشتن بخاري‌هاي مناسب محروم مانده‌اند. او هم مثل خيلي از ما خبر حوادث مربوط به آتش‌سوزي در كلاس‌هاي درس را شنيده و خوانده است و البته فكر نمي‌كرده است كه خودش روزي سوژه يكي از اين خبرها شود: «بله من هم ماجراي مدرسه شين‌آباد را مي‌دانستم اما هيچ‌وقت فكر نمي‌كردم كه اين اتفاق روزي در كلاس خودم رخ دهد.

خوشبختانه غير از كمي سوختگي روي دست‌ها و پيشاني صدمه جدي به من وارد نشد. معمولا سعي مي‌كنند بخاري‌هاي سالم در مناطق محروم توزيع كنند اما هنوز معلوم نيست كه بخاري كلاس ما چرا منفجر شد. » معلم‌هاي زيادي هستند كه از ماجراهاي مربوط به بخاري‌هاي نفتي اطلاع دارند و شايد آنها هم تصور نمي‌كنند كه روزي سر از خبرهاي حوادث درآورند اما تعداد زياد كلاس‌هاي فاقد سيستم گرمايشي مناسب اين احتمال را افزايش مي‌دهد كه هر يك از آنها چنين حادثه تلخي را در طول دوران تدريس خود در مناطق محروم تجربه كنند.

يكي از وظايف رسانه‌اي رييس سازمان نوسازي مدارس كشور اين بوده است كه هر سال آماري از تعداد بخاري‌هاي نفتي و غيرايمن مدارس كشور اعلام كند و هزينه‌اي كه براي ايمن‌سازي سيستم‌هاي گرمايشي كلاس‌هاي درس صرف شده است. دغدغه بخاري‌هاي غيرايمن سال‌هاست كه ادامه دارد و آموزش و پرورش همواره اعلام كرده است كه قرار است مدارس با بخاري‌ خداحافظي كنند اما تا به ثمر نشستن اين وعده هنوز راه زيادي باقي است. مرتضي رييسي به «اعتماد» مي‌گويد: «از ٥٣٠ هزار كلاس درسي كه در كشور هستند، ٧٥ هزار كلاس همچنان با بخاري‌هاي نفتي و غيرايمن گرم مي‌شوند. »

او البته يادآور مي‌شود كه روند كاهش اين آمار از ابتداي كار دولت يازدهم با جديت پيگيري شده است: «در سال ٩٢ كلاس‌هايي كه با بخاري‌هاي نفتي و غيرايمن گرم مي‌شدند ٢١١ هزار بود يعني تقريبا ٤٠ درصد از كلاس‌هاي درس ما فاقد سيستم مناسب گرمايش بودند اما حالا ١٥ درصد از كلاس‌ها هنوز اين مشكل را دارند. » به گفته او اكثر كلاس‌هايي كه همچنان از گرمايش ايمن محروم مانده‌اند در استان خراسان رضوي قرار دارند و بعد از آن استان‌هاي شمال‌غربي شامل آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي و اردبيل قرار دارند.

رييسي مي‌گويد كه با وجود اينكه هزاران كلاس درس هنوز آنگونه كه بايد به وسايل مناسب گرمايشي مجهز نشده‌اند اما اين موضوع نبايد دليلي براي وقوع حوادث باشد: «قبل از شروع سرما به تمامي مدارس اعلام كرده‌ايم كه به هيچ‌وجه نبايد از وسايل گرمايشي معيوب و غيراستاندارد استفاده كنند و هر مدرسه‌اي كه به وسيله گرمايشي نياز دارد اعلام كند، براي تامين اين وسايل ما اعتبار لازم را در نظر گرفته‌ايم تا در صورت نياز به متقاضيان وسايل گرمايشي سالم تحويل دهيم. نكته ديگر اين است كه دستورالعمل ايمني به تمامي مدارس كشور ابلاغ شده است.

تمامي توضيحات داده شده تا حوادث مربوط به بخاري‌ها به حداقل برسد، از جمله دستورالعمل براي عملكرد در صورت بروز حادثه، مانند اينكه در صورت بروز آتش‌سوزي، پيش از اقدام به خارج كردن وسيله گرمايشي، دانش‌آموزان از كلاس درس خارج شوند. متاسفانه علاوه بر وسايل گرمايشي معيوب، يكي از اصلي‌ترين دلايل بروز حوادث مربوط به آتش‌سوزي در كلاس‌هاي درس خطاي انساني بوده است. توصيه ما اين است كه مديران يا سرايداران اين دسته از كلاس‌هاي درس هر روز پيش از ورود دانش‌آموزان از سلامت كاركرد وسايل گرمايشي اطمينان پيدا كنند، كپسول اطفاي حريق در كلاس‌هاي درس باشد و نحوه استفاده صحيح از آن آموزش داده شود. »

رييسي پس از تاكيد بر مسووليت مديران مدارس و نياز به كاهش خطاهاي انساني اين را هم اضافه مي‌كند كه: «هيچ كدام از اينها البته رافع مسووليت ما نيست، باور كنيد با شروع فصل سرما يكي از دغدغه‌هاي بزرگ ما وضعيت وسايل گرمايشي مدارس است. اما ١٣ ميليون دانش‌آموز، ٩٧ هزار مدرسه و محدوديت منابع آموزش و پرورش يكي از دلايلي است كه هنوز نتوانسته‌ايم تمامي كلاس‌هاي درس را ايمن كنيم. ما پيگير همه حوادث هستيم، خوشحالم كه در مدرسه روستاي حماملو حادثه وخيمي رخ نداد و همه سالم هستند. »

امنيت ٧٠٠ ميليارد تومان بودجه مي‌خواهد

در دولت يازدهم ٧٠٠ ميليارد تومان صرف استانداردسازي سيستم گرمايشي مدارس شده است تا مدارس به رادياتور مجهز شوند و البته همچنان هزاران كلاس درس در صف امنيت مانده‌اند. تامين اين امنيت و كم شدن شر بخاري‌هاي نفتي از سر كلاس‌هاي باقيمانده به همين ميزان بودجه كه از ابتداي دولت صرف شده است، نياز دارد. اين حرفي است كه رييسي به «اعتماد» مي‌گويد: «تجهيز و ايمن‌سازي وضعيت تامين گرماي ١٥ درصد باقيمانده از كلاس‌هاي درس به ٧٠٠ ميليارد تومان اعتبار ديگر نياز دارد. اينكه باز هم به اين ميزان از اعتبار نياز داريم به اين خاطر است كه قيمت‌ها افزايش پيدا كرده است و دسترسي به كلاس‌‌هاي درس موردنظر دشوار است.

توان زيرپوشش قرار دادن اين كلاس‌ها وجود دارد اما به خاطر كمبود اعتبارات نمي‌توان در كوتاه‌مدت به آن رسيد.» رييسي مي‌گويد كه مجلس شوراي اسلامي امسال ٤٨٠ ميليارد تومان بودجه از محل عوارض گاز براي بحث نوسازي مدارس در نظر گرفته است كه از اين ميزان ٤٠٠ ميليارد تومان تنها براي اصلاح سيستم گرمايشي مدارس صرف خواهد شد، البته اين بودجه بايد به مرور زمان در اختيار اين سازمان قرار بگيرد: «بودجه اعلام شده متعلق به سال ٩٥ است اما متناسب با درآمد دولت و به مرور در اختيار ما قرار مي‌گيرد.»