سکوت در تهران، هیاهو در واشنگتن
ادعای دستیافتن به جزئیات افشا نشدهای از برجام، جدیدترین اظهارنظری است که در زمینه این توافق مهم بینالمللی منتشر شده است. پایگاه اینترنتی مؤسسه علم و امنیت بینالملل، با انتشار گزارشی، مدعی شده است، مفاد برجام درباره برنامه ایران برای غنیسازی اورانیوم در طولانیمدت، حاوی نکاتی است که نیاز به شفافسازی دارد.
براساس این گزارش، آمریکا و کشورهای دیگر به توافقی محرمانه دست یافتهاند که به موجب آن، معافیتهایی برای ایران پس از توافق هستهای در نظر گرفته خواهد شد. منتشرشدن گزارش پایگاه اینترنتی مؤسسه علم و امنیت بینالملل با سکوت مقامات کشور مواجه شده است و تقریبا هیچ مقام دولتی و غیردولتی دراینزمینه اظهارنظری در رد یا تأیید آن انجام ندادهاند. با اینحال، انتشار این گزارش موجی از واکنشها را در فضای سیاسی ایالاتمتحده بهوجود آورده است. از یک طرف کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا گزارش منتشرشده را رد کردهاند و ازسویدیگر، مخالفان توافق هستهای، بار دیگر اوباما را به دادن امتیازات فراوان به ایران متهم کردهاند. ابتدا باید دید ادعاهای مطرحشده در زمینه برجام، چه موضوعاتی را آشکار کرده است.
عدول از محدودیتها درباره ذخیره اورانیوم
براساس گزارش رویترز، آمریکا و شرکای مذاکرهکننده خود، بهصورت محرمانه توافق کردند به ایران اجازه دهند تا بهمنظور جبران تحریمهای اقتصادی، برخی از محدودیتهایی که در توافق هستهای اخیر برای این کشور بهوجود آمده است را اجرا نکند. ایران میتواند از محدودیت اعمالشده درباره میزان نگهداری اورانیوم غنی شده، عدول کند. از جمله این معافیتها، میتوان به این مسئله اشاره کرد که به ایران اجازه داده شده است تا از محدودیت اعمال شده درباره میزان نگهداری اورانیوم غنیشده با غلظت پایین در تأسیسات هستهایاش، عدول کند. این گزارش افزود: این معافیتها از سوی کمیسیون مشترکی که برای نظارت بر اجرای توافق هستهای تشکیل شده، بهتصویب رسیده است.
این کمیسیون شامل آمریکا و شرکای مذاکراتیاش در ۱+۵ با ایران میشود. این گزارش بهنقل از یک مقام رسمی کاملا آگاه، مینویسد: اگر کمیسیون مشترک برای ایجاد این معافیتها اقدام نمیکرد، برخی تأسیسات هستهای ایران قادر نبودند تا مطابق با توافقی که در ۱۶ ژانویه حاصل شده، به فعالیت بپردازند. این گزارش افزود: بخشی از امتیازات دادهشده به ایران، شامل مواردی است که تهران اجازه داشته باشد تا مقادیر نامشخصی از اورانیوم با غلظت ۳,۵ درصد را در تأسیسات هستهای خود نگهداری کند. این درحالی است که توافقنامه هستهای، ایران را ملزم به نگهداری تنها ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۳,۵ درصد کرده است. این کمیسیون همچنین معافیت دیگری را تصویب کرده است که ایران بتواند مقادیر نامعلومی از اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را در آزمایشگاههای آلوده نگهداری کند. توافق هستهای از ایران خواسته است تمام اورانیوم ۲۰ درصد خود را به سوخت رآکتور تحقیقاتی تبدیل کند.
سرزنش گزارش از سوی کاخ سفید
کاخ سفید با انتشار بیانیهای در واکنش به گزارش ادعایی یک اندیشکده آمریکایی درباره معافیتهای برجامی ایران، این ادعاها را بهطور قوی رد کرد و نویسندگان گزارش را بهشدت مورد سرزنش قرار داد. در این گزارش آمده است: هیچ معافیتی درباره اجرای مفاد برجام به ایران داده نشده و این توافق به همان شکل تعیینشدهاش در حال اجراست. کاخ سفید در بیانیه خود، ضمن محکومکردن نویسندگان این گزارش، آورده است: این ادعاها کاملا غلط است، از جمله این ادعا که ما روز اجرا را پیش از آنکه ایران به تعهدات خود در ارتباط با برنامه هستهایاش عمل کند، جلو انداختیم. بهخصوص آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تأیید کرده است که ایران، مواد هستهای حساس که براساس برجام مجاز نیست را در اختیار ندارد. در نتیجه اجرای تعهدات برجام از سوی ایران، این کشور حداقل یک سال از کسب مواد شکافتپذیر برای ساختن یک بمب فاصله دارد؛ درحالیکه تا پیش از اجرای برجام، فقط چندماه از آن فاصله داشت. کاخ سفید همچنین آورده است که پیش از این هم شاهد تلاش منتقدان برای تضعیف این توافق با اطلاعات نادرست و تحریف آن بوده است اما برجام توافقی مؤثر بوده است.
هیچ معافیت برجامی به ایران داده نشده است
سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیز دراینباره تأکید کرد، هیچ معافیتی به تهران داده نشده و این کشور به همه تعهدات خود طبق توافق هستهای پایبند بوده است. جان کربی در نشست خبری خود گفت: به نظرم ما در ماه مارس به این موضوع پاسخ دادیم. من تاریخ دقیق را نمیدانم اما بهطور شفاف در آن زمان صحبت کردیم. من آن زمان از این تریبون اعلام کردم آنها از محدوده تولیدی خود عبور کردهاند و آژانس بینالمللی انرژی اتمی این موضوع را متوقف و ایران نیز بهسرعت به این موضوع رسیدگی کرد. کربی همچنین گفت: هرچند برخی جزئیات کمیته مشترک، محرمانه است و نمیتوان آن را عمومی کرد اما میتوانم به شما اطمینان بدهم هیچ معافیتی به ایران درزمینه تعهداتش داده نشده است. به گفته کربی، هیچ استثنایی برای ایران ایجاد نشده است که به آنها این اجازه را بدهد از محدودیتهای موجود چه درزمینه اورانیوم با غنای کم و چه درزمینه آب سنگین فراتر بروند تا آنها مواد قابل استفاده برای تولید مواد شکافتپذیر را در اختیار داشته باشند.
اوباما همهچیز را بر باد داد
ستاد دونالد ترامپ، نامزد جمهوریخواهان آمریکا، در انتخابات ریاستجمهوری پیشرو، پس از انتشار گزارش اخیر درباره توافق مخفیانه آمریکا و شرکای مذاکرهکنندهاش مبنیبر اعطای معافیتهای برجامی به تهران، بهشدت توافق هستهای با ایران را مورد انتقاد قرار داد. مایکل فلین، ژنرال بازنشسته آمریکایی، که مشاور سیاست خارجی ترامپ است، در بیانیهای اعلام کرد این گزارش نشان میدهد باراک اوباما هنگام عقد این توافق، همه چیز را بر باد داد؛ در این بیانیه با اشاره به نقش کلینتون در زمان تصدی ریاست وزارت امورخارجه آمریکا ادعا شده است: هر روز که میگذرد، این توافق اسفبار هستهای به سرپرستی کلینتون، جنبه فجیعتری از خود نشان میدهد.
حمایت هیلاری کلینتون از تمدید تحریمهای ایران
در شرایطی که دونالد ترامپ، نامزد جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری، هیلاری کلینتون رقیب دموکرات خود، را در مذاکرات هستهای با ایران به باد انتقاد گرفته است که نامزد جمهوریخواه در جدیدترین اظهارنظر خود از تمدید تحریمهای ایران پشتیبانی کرده است. یکی از مشاوران ستاد انتخاباتی هیلاری کلینتون در گفتوگو با روزنامه جروزالمپست اسرائیل گفت، نامزد دموکراتها در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا از تمدید قانون تحریمهای ایران حمایت میکند. قانون تحریمهای ایران که در ابتدا در سال ۱۹۹۶ تصویب شد، در ماه دسامبر منقضی میشود و هنوز تمدید نشده و دولت اوباما هنوز از کنگره نخواسته است این قانون را تمدید کند یا اجازه دهد منقضی شود. حامیان تمدید این قانون میگویند قانون تحریمهای ایران، مبنای قوانین تحریمی آمریکاست که به دولت این کشور در آینده اجازه میدهد در صورتی که ایران مفاد توافق هستهای مهم سال گذشته بین تهران و قدرتهای جهان را نقض کند، تحریمها را بهسرعت ضد این کشور بازگرداند.
ارسال نظر