غروب قدرت تندروها در کانادا

پایگاه خبری انتخاب: پس از حضور ۱۰ ساله محافظه‌کاران در مسند قدرت در کانادا، سرانجام دوشنبه ۲۷مهرماه مجبور به وداع با قدرت شدند.

در اولین انتخابات عمومی که پس از ۱۰ سال در کانادا برگزار شد حزب لیبرال موفق شد اکثریت قاطع آرا را از آن خود کند و حزب محافظه‌کار را پشت سر بگذارد. به این ترتیب نخست‌وزیر محافظه‌کار استفان هارپر، به زودی جای خود را به «جاستین ترودو»ی لیبرال خواهد داد. ترودو در اوایل صبح سه‌شنبه در جمع حامیان خود در اتاوا اعلام کرد: «این همان چیزی است که سیاست‌ورزی مثبت به دنبال آن است. من تاریخ را نساختم. این شمایید که تاریخ را می‌سازید.»

پیروزی حزب لیبرال و ترودو باعث شد هارپر و حزب محافظه‌کار او نتواند برای چهارمین بار در مسند قدرت حضور داشته باشد. به گزارش سی‌ان‌ان، در کانادا محدودیت برای دوره حضور وجود ندارد. اگرچه هارپر اعلام کرده که از رهبری حزب استعفا می‌دهد اما در پارلمان حضور خواهد داشت. در برآوردهای اولیه مشخص نشده بود که این حزب می‌تواند یک دولت در اکثریت تشکیل دهد یا مجبور خواهد بود هدایت دولت اقلیتی را در دست گیرد اما خبرگزاری‌های فرانسه، سی‌بی‌سی و سی‌تی‌وی اعلام کردند که لیبرال‌ها با در اختیار گرفتن بیش از ۱۷۰ کرسی از ۳۳۸ کرسی «مجلس عوام»، دولت اکثریتی تشکیل خواهند داد.

این در حالی است که سی‌ان‌ان می‌نویسد: «نامزدهای لیبرال توانستند ۱۸۴ کرسی به دست آورند اما کسب ۱۷۰ کرسی برای داشتن اکثریت لازم است.» بنا بر گزارش‌ها کارزار انتخاباتی اخیر کانادا، «پرخرج‌ترین» طی ۱۴۰ سال گذشته بوده است. رسانه‌های کانادایی می‌گویند ترودوی ۴۳ساله در میان جوان‌ترین نخست‌وزیران کانادا در جایگاه دوم قرار دارد.

آغاز یک سلسله؟

«جاستین ترودو»ی ۴۳ ساله فرزند «پی‌یر الیوت ترودو» نخست‌وزیر اسبق کاناداست که ۴۷ سال پیش به نخست‌وزیری رسید. ترودو، پس از «جو کلارک» دومین نخست‌وزیر جوان در تاریخ کانادا خواهد بود. کلارک در سال ۱۹۷۹ در سن ۴۰ سالگی به نخست‌وزیری کانادا رسیده بود. حزب لیبرال از زمان پایه‌گذاری پارلمان کانادا در نیمه دوم قرن نوزدهم یا قدرت را در دست داشت یا به‌عنوان حزب دوم، نقش حزب اصلی مخالف را ایفا می‌کرد اما در انتخابات سال ٢٠١١، به رده سومین حزب در پارلمان تنزل یافت. گفته می‌شود پی‌یر ترودو، پدر جاستین، در سال ١٩٦٨ به نخست‌وزیری کانادا رسید و به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین رهبران این کشور به مدت ١٥سال رهبری دولت را در دست داشت.

جاستین سوار بر موج ضدمحافظه‌کاری و با هدایت احساسات مردمی توانست حزب محافظه‌کار را کنار بزند. بسیاری معتقدند انتخابات اخیر رفراندومی برای محبوبیت حزب محافظه‌کار بود چرا که این حزب در زمینه مسائل اقتصادی، فرهنگی، قوانین مهاجرت و مساله تروریسم رویکرد سختگیرانه‌ای داشت. به گزارش سی‌ان‌ان، در این چرخه ۷۸ روزه انتخابات، بسیاری ترودو را نادیده می‌گرفتند چرا که معتقد بودند او چیزی از خود ندارد و به واسطه تکیه بر میراث پدرش و نام خانوادگی معروفش وارد گود سیاست شده است. با این حال، کارشناسان کانادایی ترودو و حزب او و نحوه رهبری وی را که منجر به پیروزی تمام‌عیار لیبرال‌ها شد، ارج می‌نهند. این نشان داد ترودو می‌رود که به چهره‌ای محبوب در کشورش تبدیل شود.

در هفته منتهی به روز انتخابات محبوبیت حزب لیبرالِ ترودو ۵ درصد افزایش یافت. سی‌ان‌ان می‌نویسد: تحلیلگران کانادایی بر این باور بودند که این انتخابات شاهد رقابت‌هایی سخت خواهد بود که در آن هارپر- ترودو شانه به شانه یکدیگر حرکت می‌کنند و «حزب دموکراتیک نوین» (NDP) به رهبری توماس مولکر هم نزدیک به آنها پیش خواهد رفت. حزب دموکراتیک نوین ۴۴ کرسی را به دست آورد. بلوک جدایی‌طلب کبک ۱۰ کرسی و حزب سبز هم یک کرسی به دست آورد. ترودو وعده داده است که از مالیات طبقه متوسط بکاهد و مالیات ثروتمندها را افزایش دهد، روابط با واشنگتن را ترمیم کند، نیروهای کشور را از نبردها علیه «حکومت اسلامی» بیرون بیاورد و در مقابل بر کمک‌های انسان‌دوستانه بیفزاید و با تغییرات اقلیمی مبارزه کند. ترودو بر خلاف سلف خود مدافع رابطه با ایران هم هست.

دغدغه‌های انتخاباتی

نیویورک‌تایمز در گزارشی می‌نویسد، در بحبوحه بهت و حیرت مردم و سیاستمداران، جوانی ۴۳ساله و رهبر حزب لیبرال پیروز انتخابات کانادا شد. در کوران رقابت‌های انتخاباتی چند مساله به دغدغه مردم و سیاستمداران تبدیل شده بود. با این حال، نیویورک‌تایمز مدعی است این ۵ مورد به پاشنه آشیل دولت هارپر تبدیل شد که در نهایت زمینه‌ساز سقوط او شد.

۱ - اقتصاد: کانادا به لحاظ اقتصادی در رکود قرار دارد. عمده دلیل این رکود هم این است که قیمت منابع طبیعی به ویژه نفت کاهش یافته است. ترودو اعلام کرده که روی پروژه‌های زیربنایی سرمایه‌گذاری خواهد کرد و اقتصاد را به‌گونه‌ای هدایت می‌کند که بتواند اقتصاد را دچار تحرک کند. در واقع، توازن بخشیدن به بودجه دغدغه اصلی سه نامزد اصلی (هارپر، مولکر و ترودو) بود.

۲ - آوارگان: در میان بسیاری از دستور کارهای انتخاباتی یک مساله تاثیر چشمگیری داشت و در واقع از آن با عنوان «شوک به انتخابات» تعبیر شد. به گزارش نیویورک‌تایمز، وقتی خانواده آیلان کردی، کودک سه ساله‌ای که در ساحل ترکیه غرق شد، اعلام کردند که به دنبال مهاجرت به کانادا بودند، بلافاصله نگاه‌ها به فرآیند آهسته و کند دولت هارپر دوخته شد. کارشناسان می‌گویند مداخلات سیاسی یکی از عوامل تاخیر در صدور ویزای خانواده آیلان بود. حتی برخی تحلیلگران پا فراتر گذاشته و ادعا می‌کنند یکی از دلایل شکست حزب محافظه‌کار به رهبری هارپر همین قضیه بود.

۳ - برقع: دولت هارپر از زنان مسلمان خواسته بود در مراسم‌های شهروندی برقع به‌صورت نزنند. دادگاه نیز از دولت در این زمینه حمایت کرد. دولت هارپر همچنین اعلام کرده بود که خط تلفنی برقرار خواهد کرد تا «این رفتارهای بربرگونه» را گزارش دهند. سخنان و مواضع هارپر باعث خشم و نگرانی در میان رأی دهندگان در کبک شد. با این حال، سیاست او با مخالفت رهبران اپوزیسیون مواجه شد.

۴ - شراکت و توافق تجاری فراآتلانتیکی: هارپر این موضوع را ضرورت احیای اقتصاد تفسیر می‌کرد. مولکر، رقیب وی، استدلال کرده بود که این توافق باعث تهدید ۲۰هزار شغل در صنعت قطعه‌ (خودرو) شده است. ترودو اعلام کرده بود در این باره موضعی نخواهد گرفت مگر اینکه متن کامل آن منتشر شود اما به‌طور کلی مدافع تجارت آزاد است.

۵ - فساد: برخی سناتورهای محافظه‌کار با بده بستان‌های مالی- سیاسی وارد سیاست شده‌اند. به‌طور مثال، رئیس کارکنان هارپر یکی از نمایندگان محافظه‌کار را خریده بود. این نماینده هم اکنون در حال محاکمه است و افشای چنین مساله‌ای ضربه‌ای به نخست‌وزیر هارپر وارد آورد.

کارشناسان معتقدند یکی از ویژگی‌های اساسی انتخابات در کشوری چون کانادا بر خلاف بسیاری از کشور‌های جهان در این است که شور و هیجان خاصی در دوران انتخابات ظاهر نمی‌‌شود. بی‌شک درصد بالایی‌ از رای‌دهندگان در مورد برنامه‌های اقتصادی و سیاست خارجی‌ احزاب شرکت‌کننده در انتخابات بی‌خبرند و رای دادن به نامزدی از یک حزب را تنها به دلیل مخالفت با حزب دیگر یا موافقت با سیاست‌های مالیاتی آن‌ حزب می‌‌دانند. اعلام پیروزی حزب لیبرال با ناخرسندی بازارهای مالی کانادا مواجه شده که سیاست‌های محافظه‌کارانه دولت سابق را بیشتر می‌پسندیدند.

نظام پارلمانی کانادا از دو مجلس عوام متشکل از ٣٣٨ نماینده و مجلس سنا متشکل از ١٠٥ سناتور تشکیل یافته است. اعضای سنای کانادا توسط فرماندار کل و به توصیه نخست‌وزیر منصوب می‌شوند و نمایندگان مجلس عوام با رای مستقیم مردم انتخاب می‌شوند. حزب یا ائتلاف حزبی دارای اکثریت کرسی‌ها در مجلس عوام دولت را تشکیل می‌دهد. جاستین ترودو که در سال ٢٠١٣ به رهبری حزب انتخاب شد، با برنامه‌ای حاوی افزایش هزینه‌های دولتی به منظور بازگرداندن رشد اقتصادی به کانادا وارد مبارزات انتخاباتی شد. بخش دیگر برنامه اقتصادی او شامل افزایش مالیات بر درآمدهای بالا به منظور تامین بخشی از درآمد لازم برای اجرای سیاست انبساط اقتصادی است.