میزان آمادگی تهران در برابر زلزله

باشگاه خبرنگاران جوان: تهران به عنوان یک شهر بزرگ و با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر درمواقع بحرانی و حوادث طبیعی مانند زلزله بسیار آسیب پذیر نشان داده ونیازمند تامین زیرساخت های فراوانی است.

زلزله به عنوان یکی از مهمترین بلای طبیعی همیشه مورد توجه مردم، مسئولان وبرنامه ریزان شهری بوده است اما این بلای طبیعی در شهری به مانند تهران که در بسیاری از زیرساخت های شهری ضعیف است دارای اهمیت چند برابر ونیازمند نگاه به آن است.

مدتی است که هر چند روز یک بار خبر وقوع زلزله ای خفیف را در یک ناحیه از کشور در رسانه ها می شنویم.شاید از مهم ترین موارد زلزله های جواد آباد وفیروزکوه تهران بوده باشد که نگرانی های زیادی را در خصوص میزان آمادگی و شهر تهران در مواجهه با زلزله قوی ایجاد کرد.

اما می توان این زلزله ها را هشداری قلمداد کرد به مردم ومدیران شهری که تهران چقدر در برابر زلزله آمادگی دارد.

آنچه مسلم است زمان وقوع زلزله امکان پذیر نیست ، اما با برنامه ریزی دقیق می توان به میزان زیادی از خسارت های احتمالی آن کاست. شواهد زمین شناسی و بررسی تاریخچه گسل های تهران خبر از فعال بودن آنها می دهد ؛ گسل های شهرری یا جنوب تهران ، گسل شمال یا مشاء و گسل هایی در شرق تهران از جمله آنها هستند و اگر فعالیت جدی این گسل ها رخ دهد ، تهدید وخطر بزرگی را متوجه تهران خواهد کرد.

تاریخ نشان می دهد تهران با وجود این گسل های فعالی که آنرا احاطه کرده سابقه لرزه خیزی دارد، بنابراین وقوع زلزله در تهران اجتناب ناپذیر است.

اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در خصوص سابقه لرزه خیزی شهر تهران می گوید: دوره زلزله های شدید در تهران ۱۶۵ سال است و الان تقریبا ۱۸۰ سال می گذرد که زلزله شدید در تهران نیامده و در ماه گذشته زلزله هایی با ریشتر های پایین و بعضا نزدیک به خط هشدار در اطراف تهران به وقوع پیوسته است که می تواند هشداری برای وقوع زلزله های قوی تر باشد.

*چقدر آماده زلزله هستیم

میزان خسارت در یک زلزله به عوامل متعددی از جمله بزرگی زلزله ،فاصله از مرکز وقوع و شرایط زمین شناختی منطقه ،کیفیت ساخت وساز ،میزان جمعیت مستقر در منطقه ،روز وشب بودن زمان وقوع زلزله بستگی دارد.

در برنامه ریزی های ملی کاهش خسارت زلزله ، بزرگی و زمان وقوع خارج از توان هر کشوری است اما با در نظر گرفتن معیار های دیگر مانند کیفیت ساخت وساز می توان تا حد زیادی خسارات را کاهش داد.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور از جمعیت ۱۰ میلیونی شهر تهران خبر می دهد و اینکه بیشتر ساختمان های این شهر عمری بالای ۳۵ سال دارند واگر در تهران زلزله بالای ۷ ریشتر بیاید آمادگی اصلا وجود ندارد ویا در حد ۲۰ درصد است.

*دعا کنیم تهران زلزله نیاید

ساخت وسازهای بی کیفیت و سر بلند کردن هر روزه یک برج در گوشه و کنار شهری مانند تهران که ازنظر امکانات زیر ساختی مانند راه ها،آب آشامیدنی و خطوط انتقال نیرو وفاضلاب ضعیف است آن را به یک بمب ساعتی تبدیل کرده که با وقوع زلزله ای با بزرگی حدود ۷ریشتر به یک فاجعه بزرگ انسانی تبدیل شود.

به عنوان مثال با یک تعطیلی دو،سه روزه در کشور تمام راه های خروجی تهران بسته می شود و حال فرض کنید که زلزله ای بزرگ در تهران رخ دهد ؛ در این صورت نه تنها امداد رسانی از طریق زمینی به کندی صورت می گیرد بلکه با وجود تراکم ساختمان های بلند حتی امکان امداد رسانی از طریق آسمان نیز با مشکل مواجه می شود.

اینجاست که باید از مسئولین شهری سوال کرد که به چه میزان در برابر وقوع زلزله بزرگ در شهر تهران آمادگی دارند؟

آیا سوله های ستاد مدیریت بحران مناطق دارای امکانات لازم برای زمان وقوع زلزله هستند؟

سوله هایی که برای زمان بحران در نظر گرفته شده اند اما در حال حاضر تعدادی از آنها به سالن های ورزشی تبدیل شده اند ودر آنها خبری از امکانات اساسی مانند آب و کمک های اولیه نیست.

آیا خطوط انتقال نیرو مانند برق وگاز برای مواقع زلزله ایمن هستند؟

بعد از هر زلزله ، میزان زیادی از تلفات ناشی از آتش سوزی به علت شکستگی خطوط گاز است.
حال با تمام این کمبود ها نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور می گوید: در این شرایط فقط باید دعا کنیم که تهران زلزله نیاید.

*چاره کار چیست ؟

بی شک با این شرایط شهر تهران با وقوع زلزله ای با شدت 7 ریشتر جسارت های جانی ومالی فراوانی رخ می دهد اما اگر از همین حالا هشدار ها را جدی گرفت وبه فکر تصحیح زیرساخت های شهری بود می توان تا مقدار زیادی از خسارت های احتمالی کاست.

از جمله این اقدامات می توان به آموزش های همگانی در زمان وقوع زلزله ، راه اندازی سیستم های هشدار سریع،مقاوم سازی خانه ها وساخت خانه های مقاوم در برابر زلزله اشاره کرد.

*باید از گذشته درس گرفت

سندهای تاریخی نشان می دهد که در طول تاریخ ، ری بارها به خاطر زمین لرزه با خاک یکسان شده است . در فاصله میان سال 300 پیش از میلاد تا 1400 میلادی علاوه بر شهر ری ، مناطق پیرامون تهران مانند گرمسار، ایوانکی ، غار ، طالقان ، قزوین ، بویین زهرا و دماوند نیز از زیان ها و تلفات حاصله دور نمانده اند.

در حادثه دلخراش زلزله رودبار که در روز پنجشنبه 31خرداد سال 1369 ،ساعت 30دقیقه و13ثانیه بامداد با بزرگی 7.3در مقیاس ریشتر رخ داد ، 35000نفر کشته وتعداد زیادی مجروح شدند.
و حادثه زلزله شهر تاریخی بم در ۵ دی ۱۳۸۲ در ساعت ۵:۲۶:۲۶ در حالی رخ داد که بیشتر مردم شهر در خواب بودند وحدود ۴۱۰۰۰کشته ومجروح برجای گذاشت.

با نگاهی دقیق به میزان خسارت های زلزله های مانند رودبار و بم ، باید آماده میزان بسیاربالای تلفات در زلزله احتمالی تهران بود زیرا تراکم جمعیت شهر تهران ، به مراتب خیلی بیشتر از این دو شهر است.پس باید از گذشته درس گرفت و از همین حالا به فکر آینده بود.