اسرائیل از چه مسیری توانست به ایران حمله کند؟

عصر ایران: ارتش اسرائیل دارای یک نیروی هوایی با صدها جنگنده جت چند منظوره اف-۱۵ (رعد)، اف-۱۶ (طوفان) و اف-۳۵ (قادر) است که از سوی ایالات متحده آمریکا به آن عرضه شده است.

به نقل از یورو نیوز؛ این جنگنده‌ها در رهگیری و سرنگونی تعدادی از پهپادهای ایرانی در ماه آوریل (فروردین) نقش داشتند. ایران در آن ماه در یک عملیات گسترده به نام «وعده صادق ۱»،‌ صدهاها موشک و پهپاد به سمت اسرائیل شلیک کرد.

با این حال، نیروی هوایی اسرائیل فاقد بمب‌افکن‌های دوربرد است؛ ولی ناوگان کوچکی از بوئینگ‌های ۷۰۷ دارد که از آن‌ها به‌عنوان تانکرهای سوخت‌رسانی استفاده می‌کند که می‌توانند جنگنده‌های آن را قادر به رسیدن به مرزهای ایران در پروازهای طولانی کند.

نیروی هوایی اسرائیل در ماه ژوئیه (مرداد) توانایی خود برای حمله به اهداف دوربرد با حمله جت‌های جنگنده به مکان هایی در نزدیکی بندر حدیده یمن به نمایش گذاشت. اسرائیل هدف آن حمله را پاسخ به حمله پهپاد حوثی‌ها در تل آویو عنوان کرد.

سوخت‌گیری جنگنده‌های اف-۱۵ اسرائیلی توسط بوئینگ ۷۰۷ در دسامبر ۲۰۱۴

چند جنگنده در عملیات حمله به ایران شرکت داشتند؟

گفته می‌شود در مجموع ۱۰۰ فروند جنگنده از جمله جنگنده‌های پیشرفته اف-۳۵ در سه موج به ۲۰ تاسیسات موشکی و پهپادی ایران حمله کردند.

حمله اولیه اسرائیل به اهداف راداری در سوریه با هدف «کور کردن» توانایی‌های هشدار اولیه ایران انجام شد، و در موج دوم و سوم، تهران و کرج و چند مکان دیگر در ایران را هدف قرار داد.

اسرائیل در حمله بامداد ۲۶ اکتبر (۵ آبان) به ایران از جنگنده‌های رادار گریز اف-۳۵ که ارتش اسرائیل نام «ادیر» به معنای «قادر و توانا» را بر روی آن گذاشته، استفاده کرد که می‌بایست احتمالا نزدیک به ۲ هزار کیلومتر را برای انجام این حمله طی کرده باشند.

با توجه به استفاده از مهمات سنگین، حملات از راه دور مانند این حمله، نیاز به سوخت‌گیری قابل توجهی دارد و واحد نجات ۶۶۹ اسرائیل نیز قاعدتا در حالت آماده باش بود.

روزنامه هندی «ایندیا تودی» درباره این حملات نوشت: «اسرائیل از جنگنده‌های نسل پنجم اف-۳۵، جت‌های تهاجمی زمینی  اف-۱۵ رعم (رعد) و جت‌های پدافند هوایی اف-۱۶ صوفا (طوفان) استفاده کرد که تقریباً ۲ هزار کیلومتر را پوشش دادند.»

این مطلب در ادامه اشاره می کند که «تسلیحات انتخاب شده برای این عملیات شامل موشک مافوق صوت دوربرد «خشم - Rampage» و موشک هوا به سطح توسعه یافته نسل جدید «صخره‌ها – Rocks» بود.»

این روزنامه بدون اشاره به منبع خود نوشت: «جنگنده های اسرائیلی حملات را در دسته‌های ۲۵ تا ۳۰ تایی انجام دادند.» بر این اساس تنها «۱۰ جت حملات موشکی هماهنگ را انجام دادند، و بقیه وظیفه پوشش و انحراف را بر عهده داشتند.»

این آمار هنوز از سوی منابع رسمی تایید نشده است.

گفته می‌شود که در طول این حملات که «عملیات روزهای توبه» نام داشت، پدافند هوایی اسرائیل و ایالات متحده آمریکا برای مقابله با حملات موشکی تلافی‌جویانه ایران در حالت آماده باش قرار داشتند.

اف-۳۵ اسرائیل

خط کارمان چیست و آیا حریم هوایی اردن و عراق نقض شده است؟

رسانه‌های ایران به نقل از منابع اردنی ویدیویی را منتشر کردند که نشان می‌دهد جنگنده‌های اسرائیلی که نوع آن‌ها احتمالا اف-۳۵ باشد، بامداد روز شنبه از آسمان اردن عبور کرده‌اند.

 یک کارشناس رسانه به نام سمیر شوهانی روز شنبه در مصاحبه با شبکه خبری العالم گفت: «این که هیچ جنگنده اسرائیلی در حریم هوایی ایران دیده نشده است این یعنی چه؟ یعنی این ۱۰۰جنگنده ای که درباره آنها صحبت می کند، از خارج از مرزهای ایران شلیک کرده و رژیم [اسرائیل] جرات نقض حریم هوایی ایران را نداشته است.»

وی تصریح کرد: «جنگنده های اف ۳۵ و اف ۱۶ می‌توانند از مسافت ۱۰۰تا ۲۰۰، ۳۰۰ و حتی ۵۰۰ کیلومتری موشک پرتاب کنند، بنابراین نکته مهم این است که پدافند هوایی ایران از این جهت با جنگنده های اسرائیلی مقابله نکرد که آنها در اصل در حریم هوایی ایران حضور نداشتند.»

شوهانی افزود: «تصاویری وجود دارد که جنگنده‌های اسرائیلی را در ارتفاع کم در اردن نشان می‌دهد که بعید هم نیست، بلکه احتمال دارد که این جنگنده‌ها وارد حریم هوایی عراق شده و از آنجا موشک‌هایی به سمت اهداف نظامی ایران شلیک کرده باشند.»

هر چند که نمی‌توان به طور مستقل این ویدئو و مکان آن را تایید کرد، اما ارتش اردن روز شنبه اعلام کرد که اردن به هیچ هواپیمای نظامی طرف‌های درگیر در منطقه اجازه عبور از حریم هوایی خود را نداده است. عربستان اعلام کرد از حریم هوایی این کشور برای حمله به ایران استفاده نشده است.

حریم هوایی یک کشور به منطقه هوایی بالای قلمرو خشکی و دریایی آن کشور اطلاق می‌شود، اما جو بیرونی آن را شامل نمی‌شود. اگرچه هیچ ارتفاع ثابت جهانی وجود ندارد که فضای هوایی را از جو بیرونی جدا کند، اما خط فرضی موسوم به «کارمان» در حدود ۱۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح دریا عموما به عنوان این مرز برای اهداف هوانوردی و فضایی پذیرفته شده است. در زیر این ارتفاع، همه چیز بخشی از حریم هوایی مستقل یک کشور محسوب می شود.

فراتر از این ارتفاع، «جو بیرونی» قرار دارد که از حاکمیت ملی کشورها آزاد است و بر اساس اصول معاهده فضای ماورای جو در سال ۱۹۶۷ اداره می‌شود که آزادی فعالیت‌های بین المللی در آن را مجاز می‌داند.

هواپیماهای تجاری معمولاً بین ۹ تا ۱۲ کیلومترپرواز می کنند، در حالی که جت های جنگنده نظامی می توانند در ارتفاعات بالاتر پرواز کنند. به عنوان مثال، اف-۱۶ حداکثر ارتفاع عملیاتی در حدود ۱۵ کیلومتر دارد و اف-۳۵ می‌تواند تقریباً تا ۱۸ کیلومترارتفاع و اوج بگیرد. در نتیجه، اگر هواپیماهای نظامی در این ارتفاعات بر فراز اردن پرواز کرده باشند، می‌تواند به عنوان نقض حریم هوایی اردن تلقی شود.