نگرانی از تکرار وضعیت هولناک کوبا در ایران

برترین‌ها: بحران قطع برق سراسری در کوبا توجه بسیاری از رسانه‌های دنیا را در ساعات اخیر به خود جلب کرده است، ممنوعیت‌های تجاری آمریکا و اعمال ‌تحریم‌ها این کشور را در انزوای بیشتری قرار داده است، تا جایی که زندگی مردم این کشور را به دلیل از کار افتادن نیروگاه‌ها در خاموشی مطلق فرو برده است. بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی به خاطر قطعی برق فلج شده و کمبود سوخت در نیروگاه‌ها، حمل و نقل عادی را هم در وضعیت بدی قرار داده است.

تحریم‌های آمریکا علیه کوبا که در فوریه ۱۹۶۲ وضع شد و هنوز هم وجود دارد، یکی از طولانی‌ترین تحریم‌های جهان که از سوی یک کشور علیه کشور دیگر اعمال شده است. این تحریم‌ها امروز به شکل گسترده زندگی مردم کوبا را مختل کرده، اما اخبار منتشر شده از کوبا بیشتر از هرجایی افکار عمومی مردم ایران را به خود جلب کرده است. مردم ایران نیز سالهاست که به‌خاطر تحریم‌های سخت آمریکا با چالش‌های زیادی رو به رو هستند و تحولات اخیر منطقه شرایط را برای تحریم بیشتر ایران فراهم کرده و این مورد باعث نگرانی مردم از آینده ایران شده است.

روزنامه شرق درباره قطعی سراسری برق در کوبا نوشت: از کار افتادن مهم‌ترین نیروگاه کوبا باعث قطعی برق سراسری در این جزیره شد. مقامات کوبا می‌گویند ساعاتی پس از خاموشی سراسری جزیره در پی از کار افتادن یکی از نیروگاه‌های اصلی، بخشی از برق نیروگاه را به شبکه باز‌می‌گردانند.

بیشتر جمعیت ۱۰‌میلیونی کوبا شب جمعه در خاموشی بودند، اما برق بخش‌های پراکنده‌ای از هاوانا، پایتخت کوبا، از ‌جمله برخی از بیمارستان‌های اصلی شهر، پس از گذشت چند ساعت دوباره وصل شد. اتحادیه برق کوبا گفت امیدوار است دست‌کم پنج نیروگاه برق نفت‌سوز خود را راه‌اندازی کند و برق مناطق وسیع‌تری از کشور را به شبکه بازگرداند.

بنا‌بر گزارش رویترز، دولت کمونیستی کوبا مدارس و صنایع غیرضروری را تعطیل کرد و برای جلوگیری از خاموشی در پی هفته‌ها کمبود برق شدید، بیشتر کارکنان دولت را به خانه فرستاد. فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی از‌ جمله کلاب‌های شبانه نیز به حالت تعطیل درآمدند. قبل‌از‌ظهر جمعه، نیروگاه آنتونیو گویتراس، بزرگ‌ترین و کارآمدترین نیروگاه کشور، از کار افتاد و باعث قطعی کامل شبکه شد و کل جزیره را بدون برق گذاشت. مقامات کوبا در ساعات پایانی روز جمعه گفتند روی مشکلی که باعث از کار افتادن این نیروگاه نفت‌سوز شده است، کار می‌کنند. علت از کار افتادن نیروگاه هنوز مشخص نیست. در دهه‌های گذشته و پس از به قدرت رسیدن فیدل کاسترو در این کشور، افسانه‌های زیادی درباره کارآمدی رژیم کاسترو از‌ جمله سیستم بهداشتی این کشور مطرح شده و این کشور را بهشت سوسیالیست‌ها می‌نامیدند. در این میان، اغلب رسانه‌های جریان اصلی نیز در خدمت این پروپاگاندای رژیم کاسترو بودند. اما با گذشت زمان و آزادتر‌‌شدن ارتباط کوبا با دنیای خارج، واقعیت حاکم بر این جزیره نمایان شد. خاموشی سراسری اخیر، مشکل جدید جزیره‌ای است که زندگی در آن به شکلی فزاینده طاقت‌فرسا شده و ساکنان آن با کمبود غذا، سوخت، آب و دارو دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. تقریبا کل امور تجاری هاوانا در روز جمعه متوقف شد. بسیاری از ساکنان، عرق‌ریزان، جلوی در خانه‌ها نشسته و گردشگران با ناامیدی منتظر بودند. تا اینکه شب تقریبا کل شهر در خاموشی فرو رفت.

مانوئل ماررو، نخست‌وزیر کوبا، تشدید خاموشی‌ها در چند هفته گذشته را به بحران نام‌آشنای کوبایی‌ها نسبت داد: زیرساخت‌های معیوب، کمبود سوخت و افزایش تقاضا. ماررو در پیامی تلویزیونی به مردم گفت: «کمبود سوخت، بزرگ‌ترین عامل است». مقامات می‌گویند بادهای شدیدی که هفته گذشته با توفان میلتون شروع به وزیدن کردند، سوخت‌رسانی محدود قایق‌ها به نیروگاه‌های کشور را فلج کرده‌اند. ساکنان هاوانا، پایتخت کوبا، در مصاحبه با شبکه ‌ان‌بی‌سی‌‌نیوز‌، درباره قطع برق صحبت کردند. یک مرد گفت: «این باورکردنی نیست. من راه‌حلی برای این مشکل نمی‌بینم». یک خانم هم اضافه کرد: «اینکه در این بحران قرار گرفته‌ایم، من را نگران می‌کند». کارلوس روبرتو خولیو، توریست برزیلی نیز با ناامیدی به رویترز گفت: «ما به یک رستوران رفتیم و آنها غذا نداشتند، زیرا برق نبود. اکنون ما نیز بدون اینترنت هستیم. در دو روز اخیر ما چند مشکل داشتیم». این بحران باعث شد مسئولان همه خدمات دولتی غیرحیاتی را نیز متوقف کنند. همه مدارس و دانشگاه‌ها نیز تا روز یکشنبه تعطیل شدند. همچنین همه فعالیت‌های تفریحی و فرهنگی از‌ جمله کلوب‌های شبانه هم تا اطلاع بعدی تعطیل شدند.

دولت کوبا اعلام کرد فقط کارکنان اساسی در بخش‌های دولتی تولید و توزیع مواد غذایی و بهداشت و درمان باید به سر کار بیایند. مقامات بخش برق کوبا گفته‌اند مشخص نیست چه زمانی برق به سراسر کشور باز‌می‌گردد و عادی می‌شود.

کمبود سوخت

دولت کوبا همچنین ممنوعیت‌های تجاری آمریکا و ‌تحریم‌ها را عامل مشکلات مربوط به تأمین سوخت و قطعات یدکی برای بهره‌برداری از نیروگاه‌های نفتی کشور می‌داند. به نوشته اپک‌تایمز، میگل دایاز کانل، رئیس‌جمهور کوبا، در شبکه اجتماعی ایکس ادعا کرد: «این وضعیت بغرنج عمدتا از تشدید جنگ اقتصادی و فشارهای آمریکا در حوزه مالی و انرژی نشئت می‌گیرد». سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت: «آمریکا مقصر خاموشی کنونی کوبا یا وضعیت کلی انرژی این جزیره نیست».

یکی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا گفت‌ واشنگتن پیامدهای انسانی احتمالی قطعی برق را زیر نظر دارد، اما دولت کوبا درخواست کمک نکرده است. رویترز نوشته است‌ بسیاری از کوبایی‌ها که از سیاست دور هستند و به قطعی مکرر برق عادت دارند، خاموشی سراسری جمعه را اتفاقی عادی می‌دانستند و برخی برای گذراندن وقت به سرگرمی‌های ساده روی آورده‌‌اند. تقاضای برق در سال‌های اخیر در سایه رشد بخش خصوصی نوپای کوبا افزایش یافته، اما عرضه سوخت به‌شدت کاهش پیدا کرده است.

کوبا در بدترین بحران اقتصادی خود از زمان فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی گرفتار شده است. کمبود غذا و سوخت، اعتراض‌های کم‌سابقه را به دنبال داشته و از سال ۲۰۲۱‌ این کشور‌ ۱۰ درصد از جمعیت خود را از دست داده است. در همین حال، ونزوئلا، بزرگ‌ترین تأمین‌کننده نفت کوبا، محموله‌های نفتی ارسالی خود به این جزیره را در ۹‌ماهه اول سال به‌طور متوسط به ۳۲‌هزار‌و ۶۰۰ بشکه در روز کاهش داده که با توجه به داده‌های نظارتی و اسناد داخلی شرکت دولتی پترولئوس دی ونزوئلا، به‌زحمت به نصف ۶۰ هزار بشکه‌ای می‌رسد که روزانه در بازه زمانی مشابه در سال ۲۰۲۳ به این کشور ارسال می‌شد. پترولئوس دی ونزوئلا‌ که زیرساخت‌های پالایشی ضعیفی دارد، در سال جاری تلاش کرده‌ از موج جدید کمبود سوخت در داخل ونزوئلا جلوگیری کند که باعث شده حجم کمتری نفت برای صادرات ‌به کشورهای متحد مانند کوبا باقی بماند.

روسیه و مکزیک نیز که در گذشته به کوبا سوخت می‌دادند، حجم محموله‌های خود را به‌شدت کاهش داده‌اند. کمبودها باعث شده‌اند ‌دولت کوبا تقریبا به مرز ورشکستگی برسد.

این اخبار منتشر شده از وضعیت کوبا با واکنش بسیاری از مردم ایران مواجه شده است، برخی نگران تکرار حادثه کوبا در ایران هستند. در زیر واکنش برخی فعالان رسانه‌ای به قطعی سراسری برق در کوبا را بخوانید: 

یک کاربر به نام مجید در توئیتر نوشت: امیدوارم عاقبت کشور ایران مثل کوبا نشود، زندگی کردن در انزوای جهانی ثمره آن فلاکت است.

علی صالحی فعال رسانه‌ای نوشته: امروز کوبا هم شکست در شبکه تامین و توزیع برق رو تجربه کرد و دچار خاموشی سراسری شد! عاقبت انزوای ایدئولوژیک.

سعید قاسم نژاد فعال دانشجویی به کنایه نوشت: درسته که کوبا برق نداره ولی عوضش «سیستم بهداشتیش خیلی عالیه و در جهان بی‌نظیره.»

کاربری به نام داریوش هم گفته: گر صبر کنی ز ایران کوبا سازی...

جهانگیر شهلایی نویسنده هم اینگونه واکنش نشان داد: برق کل کوبا رفته. دقت کنید،کل کشور برق نداره. عاقبت تحریم همینه.

آرش سپهری هم نوشت: ‌در کوبا هم اولش برق قطع نشد، اول تحریم شد، بعد خودرو ممنوع شد، بعد موبایل ممنوع شد، بعد اینترنت ممنوع شد، آروم آروم همه چیز دستوری و سپس «ناتراز» شد، اولش روزی دو ساعت قطع شد، بعد شد چهار ساعت، امروز برق کامل قطعه، بعدا آب قطع خواهد شد و…اقتصاد دستوری و مداخله گرایانه، تمام استعدادهای، طبیعی و انسانی یک کشور رو نابود میکنه. اگر همین امروز اقتصاد ایران آزاد بشه هم سالها زمان خواهد برد تا به نزدیکیهای یک اقتصاد معمولی برسه، اما اگر دست فرمان، همین ممنوعیتها و قیمتگذاریها باشه، سرنوشت ما از کوبا هم تلخ تر خواهد شد