«آبان ۹۸»، زخمی ملی که در انتظار التیام است
اگرچه مردم ایران در دو دهه گذشته به گرانی هر جنسی عادت کرده بودند و پس از کمی انتقاد و مخالفت، با آن کنار آمدند، اما در ساعت صفر روز ۲۴ آبان سال ۹۸ جنسی به ناگهان گران اعلام شد که بستگی بسیاری به معیشت مردم داشت.
روزنامه همدلی: اگرچه مردم ایران در دو دهه گذشته به گرانی هر جنسی عادت کرده بودند و پس از کمی انتقاد و مخالفت، با آن کنار آمدند، اما در ساعت صفر روز ۲۴ آبان سال ۹۸ جنسی به ناگهان گران اعلام شد که بستگی بسیاری به معیشت مردم داشت.
قیمت این کالای استراتژیک در صبح جمعه اواخر آبان هر لیتر سهمیه‌ای آن به ۱۵۰۰ و هر لیتر آزاد آن ۳۰۰۰تومان اعلام شد. اتفاقی اقتصادی که به زودی به یک سلسله اتفاقات سیاسی واجتماعی بدل شد و آبان ۹۸ را به ماهی اندوه‌بار در خاطره ایرانیان بدل کرد. اتفاقاتی که یک سال پس از آن هنوز عواطف بخشی از جامعه جریحه‌دار است و بخش بزرگ‌تری نیز به دنبال سوالاتی است که از پس آن ماجرا برایشان پیش آمد.
تصمیم سران قوا
اگرچه در موارد پیش از این دولت تصمیم به گرانی برخی اجناس می‌گرفت، اما بلافاصله بعد از این گرانی مهم، اعلام شد که این تصمیم در جلسه سران قوا اتخاذ شد. اما سخنان دونفر از سران کشور در روزهای بعد موجب تعجب همگان شد. ابتدا از جانب رئیس قوه قضائیه اعلام شد که وی مخالف این گرانی بوده است. رئیسی آن روزها گفته بود:«در شورای سران سه قوه، دولت پیشنهاد گرانی بنزین داده شد؛ بنده گفتم این موضوع به جلسه سران قوه‌ها ربطی ندارد؛ چراکه بنابر قانون، وظیفه دولت است؛ دوسه‌بار مخالفت کردم؛ اما دولت می‌گفت بابتِ هماهنگی، این‌جا تصمیم گرفته‌شود.»
وی افزود:«اتفاقی که افتاد پیشنهاد دولت بود و تنها برای مصرف پول حاصل از سهمیه‌بندی و گرانی بنزین، به تایید سران سه‌قوه رسید؛ قید کردم اجرای این طرح باید با مقدماتی همراه باشد؛ مثلا هدف‌مندی یارانه‌ها، با اقناع عمومی همراه بود. من به صورت رسمی از اجرای طرح خبر نداشتم، اما از کانال‌هایی دو‌سه‌‌روز پیش‌از آن شنیدم و یادداشتی به دفتر رئیس‌جمهوری دادم که شنیده‌ام می‌خواهید اجرا کنید؛ مقدمه لازم که فراهم نشده و احتمالا با توجه به شرایط منطقه حوادثی روی دهد.»
حسن روحانی رئیس جمهور البته سخن دیگری گفت که تعجب را بیشتر کرد.کمتر از دوهفته بعد، او در جلسه شورای اداری استان آذربایجان شرقی در این باره گفت:«شبی که سهمیه‌بندی بنزین اجرا شد من خودم هم اطلاع نداشتم و نمی‌دانستم که اجرای این طرح این هفته است یا هفته آینده؛ چرا که به شورای امنیت کشور گفته بودم که زمان آن را به من هم حتی نگویید، چرا که به آنها گفته بودم در صداوسیما کارهای تبلیغاتی اجرای این طرح را انجام دهید و هر شبی که مناسب بود آن را اجرایی کند.»
روحانی گفت:«من هم مثل همه مردم ایران مطلع شدم که صبح جمعه قیمت بنزین تغییر کرده است چرا که من هم این طرح را به شورای امنیت واگذار کرده بودم و به آنها گفته بودم که زمانش را به من نگویید چرا که این مصوبه در جلسه سران قوا مصوب شده است.»
آغاز اعتراضات
یک روز پس ازاعلام گرانی بنزین، مردم در سراسر کشور به این گرانی ناگهانی اعتراض کردند.اعتراضات اما به گونه‌ای دیگر گسترش پیدا کرد. در اولین روز اعتراضات خبرهای ضد ونقیضی از حمله به مراکز دولتی، آتش‌سوزی در برخی از بانک‌ها و جایگاه‌های سوخت و سرانجام تیراندازی نیروهای انتظامی و کشته و زخمی شدن تعدادی از معترضان به گوش می‌رسید. در این میان، شهرهای بهبهان و ماهشهر در استان خوزستان، بیشتر از بقیه در کانون اخبارو شایعات قرار گرفتند. با این همه در گزارشی که بعدا خبرگزاری ایرنا منتشر کرده شهرهای اصفهان، شوشتر، سنندج، کرج، بوشهر، خرم‌آباد، شیراز، اهواز، مسجد سلیمان، اراک، کرمانشاه، شاهین شهر، بومهن، گرمسار، مهدیشهر و شاهرود، آبادان، گناباد، مهاباد، تبریز، دهدشت، گچساران و برخی دیگر از شهرهای کوچک در کشور و البته کلانشهر تهران، کانون این ناآرامی‌ها بودند.
در همان روزها اینترنت تلفن همراه در شهرهای مشهد، اهواز، بهبهان و امیدیه مختل و ضعیف شد و سپس به دستور شورای امنیت ملی، قطعی سراسری اینترنت کل کشور را فرا گرفت. تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و همچنین متروها در برخی شهرهای مهم نیز از موارد دیگری بود که به منظور کنترل این ناآرامی‌ها در دستور کار مقام‌های مسئول امنیتی قرار گرفت.
سخنان رهبر انقلاب درباره اعتراضات
در حالی که از گوشه و کنار کشور، خبرها از اعتراضات مردم و برخورد نیروهای انتظامی شایع شده بود، اما رسانه‌های رسمی ترجیح داده بودند سکوت کنند، تا این که رهبر انقلاب در درس خارج فقه روز یکشنبه ۲۶ آبان دو روز بعد از اعلام گرانی بنزین به موضوع اعتراضات اشاره کردند و پس از آن بود که رسانه‌های رسمی سکوت خود را شکستند.
رهبر انقلاب در آن جلسه خود در زمینه افزایش قیمت بنزین گفتند:«در این کار سررشته ندارم و نظرات کارشناسی نیز متفاوت است، اما گفته بودم اگر سران سه قوه تصمیم بگیرند از آن حمایت می‌کنم.» ایشان در بخش دیگری از سخنان خود در مورد اعتراضات شکل گرفته، فرمودند:«این موارد هیچ مشکلی را درست نمی‌کند جز این‌که علاوه بر هر مشکلی که هست، ناامنی را هم اضافه می‌کند. در این دو شب و یک روزی که از این قضایا گذشته همه مراکز شرارت دنیا علیه ما این کارها را تشویق کردند. این کارها کار مردم معمولی نیست. هیچ کس به این اشرار کمک نکند، هیچ انسان عاقل و شایسته‌ای که به کشور خودش علاقه‌مند است و به زندگی راحت خودش علاقه‌مند است، نباید به اینها کمک بکند.»
مجلس و اعتراضی که پس گرفته شد
در این میان نمایندگان مجلس دهم نیز نسبت به نحوه عملیاتی شدن این طرح و عدم آماده‌سازی زمینه‌های آن معترض بودند. نمایندگان که در روزهای شروع سهمیه‌بندی بنزین و آغاز اعتراضات، در پی آماده‌سازی طرحی سه فوریتی برای بازگشت قیمت بنزین به شرایط قبلی بودند، از ارائه طرح خود صرف‌نظر کردند.
واکنش نمایندگان مجلس دهم به این اعتراضات متفاوت بود. علی لاریجانی، رئیس مجلس در این زمینه اشاره کرد که نمایندگان مجلس پس از شنیدن سخنان مقام معظم رهبری، تبعیت از مسیر ترسیم شده را لازم دانسته و پیگیری دغدغه‌ها در زمینه مشکلات اقتصادی را با جدیت دنبال خواهند کرد. همچنین اسدالله عباسى، سخنگوى هيات رئيسه مجلس با اعلام حمایت مجلس از افزایش قیمت بنزین گفت:«مجلس به نفع مردم از اين طرح حمايت خواهد كرد. طرح سهميه بندى بنزين به تصويب شوراى عالى امنيت ملى و تاييد سران قوا و رهبرى رسيده است و بنابراین مجلس از آن حمايت مى‌كند.»
با این وجود احمد مازنی، نماینده تهران در مجلس در توئیتر شخصی خودش در این زمینه نوشت: «افزایش قیمت بنزین حتی اگر توجیه اقتصادی داشته باشد به هیچ وجه توجیه اجتماعی ندارد. نمایندگان مجلس نه از اصل موضوع اطلاعی داشتند و از جزئیات طرح مطلع بودند.»
به هر روی به عقیده ناظران سیاسی، نادیده گرفتن نقش مجلس دهم در اتخاذ چنین تصمیمی مهم و عدم توانایی اصلاح‌طلبان در اتخاذ نقشی موثر در این زمینه، خود باعث شد تا نمایندگان اصلاح‌طلب امیدی برای حضور چشمگیر در مجلس بعدی نداشته باشند.این دلسردی خود را به وضوح در برنامه‌های انتخاباتی مجلس یازدهم آنان نشان داد و در نهایت نیز نتیجه اصلی آن، خود را با عدم اقبال حامیان جنبش اصلاحات از صندوق‌های رای، به نمایش گذاشت.
کشته شدگان، مجروحان و خسارات
در گزارش‌های منتشرشده در آن روزها، اخبار، گزارش‌ها و تصاویر ضد ونقیضی از خسارات معترضان به اماکن دولتی و البته تعداد کشتهشدگان و مجروحان این حوادث منتشر می‌شد که هنوز و بعد از یک سال نهادهای رسمی نتوانسته یا نخوانسته‌‌اند که آمار قابل قبولی از کشته شدگان آن روزها ارائه دهند و همین امر سبب شده تا آمارهای متفاوتی از سوی برخی رسانه‌ها در داخل وخارج منتشر شود که خود می‌تواند به موضوعی چالش‌برانگیز برای نظام و افکار عمومی داخلی تبدیل شود. چندی بعد برخی از رسانه‌های خارجی از جمله رویترز مدعی جان باختن حدود 1500 نفر در این اعتراضات شد؛ ادعایی که البته با تکذیب مسئولین سیاسی کشور روبه‌رو شد. این در حالی است که مجتبی ذوالنوری رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی دوره دهم مجلس شورای اسلامی ضمن تاکید بر این نکته که در این حوادث، نظام سلطه به دنبال براندازی نرم در کشور بود، تعداد جان‌باختگان در این ناآرامی‌ها را 230 نفر اعلام کرد.
آبان۹۸ زخمی ملی در انتظار التیام
در روزهای گذشته و نزدیک شدن به سالروز این اتفاق طبیعی است که این موضوع توجه مردم و رسانه‌ها را به خود جلب کند، به خصوص که در ایران تعداد قابل‌توجهی خانواده داغدار و خسارت دیده عزیزان خود هستند. در همین حال، از سوی خانواده یکی از کشتهشدگان آبان 98 گفته شد که از دفتر رهبری با آنها تماس گرفتند و گفته شد که رسیدگی به وضعیت مرگ فرزندشان در دستور کار است.
اگر این اتفاق با اراده‌ای قوی درباره همه زخم‌دیدگان و خسارت‌دیدگان بی‌گناه انجام پذیرد و همچنین آمارهایی شفاف و نزدیک به واقعیت و قابل باور برای همگان ارائه شود و البته مقصران این حوادث محاکمه و مجازات شوند، زخم آبان 98 به التیام نزدیک‌تر می‌شود تا زخمی مزمن با استخوانی مانده در لای آن که با هر تکانی می‌تواند درد را در تن ایران منتشر کند.
ارسال نظر