طلسم بی مدالی زنان ایرانی می شکند؟

ماهنامه زنان امروز: المپیک نزدیک است. همه آنهایی که در حال آماده شدن برای رفتن به ریودوژانیرو هستند، از آرزوها و ایده آل هایشان صحبت می کنند، از اینکه قرار است با چند سهمیه بروند، چند مدال بگیرند و در چه جایگاهی قرار بگیرند. به همان اندازه که از مردان انتظار می رود مدال بگیرند در بیشتر تیم ها منتظر مدال های زنان هم هستند. در بعضی از تیم های کشورها مدال های زنان حتی بیشتر از مدال های مردان است. در بعضی از تیم ها مثل ایران هنوز هیچ زنی موفق نشده است در بازی های المپیک مدال بگیرد، اما به نظر می رسد در این دوره شرایط زنان ایرانی متفاوت تر از دوره های قبل است و شاید طلسم بی مدالی آنها بشکند.


در همه دوره هایی که ایران در بازی های المپیک حضور داشته، کشتی گیران امید اول و آخر برای گرفتن مدال بوده اند. در دوره های قبلی فقط کشتی گیران آزاد بودند که مدال می گرفتند اما دوره قبل کشتی فرنگی با سه مدال طلا جبران همه دوره های قبل را کرد. وزنه برداری هم جزو رشته های مدال آور بود. از قبل دو سه مدال برایش کنار می گذاشتند که حتما یکی اش طلا بود.

تکواندو هم از وقتی به بازی های المپیک اضافه شده، برای ایران مدال داشته است. اما امسال در چند ماهی که به شروع بازی ها مانده، وضعیت خیلی راضی کننده نیست. کشتی آزاد با افت و خیزهایی که داشته، خیلی مطمئن ظاهر نشده است. فرنگی هم بعد از شکست هایی که داشته، دوباره می خواهد خودی نشان بدهد. وزنه برداری هم با مصدومان و محرومانش بعید است مدال های دوره های قبل را تکرار کند. در مقایسه باز هم وضعیت تکواندو که سه سهمیه از چهار سهمیه را گرفته بهتر است و می شود از آن انتظار مدال داشت. با این حال خوش بینی به زنان بیشتر از دوره های قبل است.


در بازی های ۱۹۹۶ آتلانتا که پرچم کاروان را به دست لیدا فریمان دادند تا گفته شود زنان ایرانی برای ورزش کردن هیچ مشکلی ندارند، تصور نمی شد ۲۰ سال بعد پرچم به زنانی برسد که امید به گرفتن مدال در المپیک را دارند.

بعد از آن ایران دو دور بعد هم با یک نماینده زن به المپیک رفت، البته با وایت کارت. از المپیک پکن که ایران سه ورزشکار زن در کاروانش داشت، برای اولین بار زنان ایران سهمیه المپیک گرفتند. در لندن، هم به تعداد سهمیه ها اضافه شد و هم از بین هشت زنی که به این بازی های راه یافته بودند، الهه احمدی در رده ششم تیراندازی قرار گرفت تا همه را امیدوار کند که می شود به مدال هم نزدیک شد. حالا در حالی که چند ماه به المپیک ریو مانده، امیدها به اطمینان تبدیل شده و با کارشناسی های انجام شده از احتمال مدال گرفتن زنان صحبت می شود.

هنوز برای گرفتن سهمیه فرصت هست. چند مسابقه مقدماتی المپیک برگزار نشده و زنان ایران هم مثل بقیه فرصت دارند که خودی نشان بدهند. اما نگرانی هایی وجود دارد مبنی بر اینکه نتوانند هشت سهمیه لندن را در ریو تکرار کنند. زنان ایرانی در رشته های قایق رانی و پینگ پنگ المپیک لندن سهمیه داشتند، اما بی ثباتی مدیریتی در فدراسیون هایشان و به تبع آن کم توجهی به ورزش زنان باعث شده است نتوانند ورزشکاران را برای المپیک آماده کنند، هر چند بعضی از ورزشکاران این رشته مدعی اند که می توانند در مسابقات آتی به سهمیه برسند.

در بدمینتون هم ثریا آقایی به رنک زیر ۱۰۰ رسیده است، هر چند او هم از سهمیه المپیک حرف می زند، همه می دانند که رسیدن به سهمیه این رشته کار خیلی سختی است و در تاریخ ورزش ایران فقط کاوه محرابی بوده که یک بار با سهمیه در المپیک شرکت کرده است. در رشته های تیمی هم زنان ایران فاصله زیادی با سطح المپیک دارند. البته تیم مردان هم همینطور است. والیبال مردان با اینکه در سطح جهانی مطرح است هنوز به المپیک نرفته است. بسکتبال یک بار این بازی ها را تجربه کرده است. هندبال در آرزوی رسیدن به این بازی هاست. فوتبال هم بعد از انقلاب هنوز نتوانسته سهمیه المپیک بگیرد. در این شرایط تکلیف تیم های زنان هم معلوم است.


تیراندازی

هر چند فعلا تعداد سهمیه زنان نسبت به سهمیه های لندن کمتر است، اما اتفاقاتی که در سه سال اخیر افتاده، نشان می دهد کیفیت کار زنان ورزشکار ایرانی بالاتر رفته است. یکی از نادرترین اتفاقات که حتی در ورزش مردان ایران هم کمتر می افتد، داشتن رنک یک جهان است. الهه احمدی چند ماهی است که در تفنگ بادی 10 متر رنک اول جهان را دارد و این یعنی شانس اول مدال در بازی های المپیک.

احمدی در بازی های المپیک لندن هم بهترین ورزشکار زن و یکی از موفق ترین ورزشکاران کاروان ایران بود. او در لندن ششم شد و این بهترین نتیجه ای بود که یک زن ایرانی در المپیک گرفته بود. با توجه به اهمیت کاری که او کرده بود، صحبت از این شد که جایزه ویژه ای به او داده شود، هر چند مسئولان خیلی به وعده هایشان پایبند نبودند و آنچنان که باید از او تجلیل نشد. احمدی در مسابقات جهانی 2015 در آذربایجان، که مسابقات مقدمات بازی های المپیک بود، قهرمان شد و با اقتدار سهمیه را گرفت. با هر کدام از کارشناسان تیراندازی که صحبت می شود، پیش بینی می کنند اگر همین روندی را که احمدی در پیش گرفته تا ریو ادامه دهد، احتمال گرفتن مدال زیاد است. او در حالی برای گرفتن مدال آماده می شود که باید از فرزندش هم مراقبت کند.


علاوه بر الهه احمدی، تیراندازی زنان اعجوبه دیگری هم دارد؛ نجمه خدمتی که در مسابقات جهانی برای ریو سهمیه گرفت. خدمتی با مدال طلایی که در بازی های آسیایی اینچئون گرفت، خودش را مطرح کرد. او در بازی های ۲۰۱۴، در حالی که فقط ۱۸ سال داشت، روی سکوی قهرمانی رفت. در حال حاضر رنک دهم تفنگ بادی ۱۰ متر را دارد، ولی بعید نیست در ریو هم شگفتی ساز شود. کارشناسان تیراندازی معتقدند او با انگیزه بالا و جسارتی که دارد می تواند به پیروزی برسد.

تیراندازی هنوز فرصت گرفتن سهمیه را دارد. نرجس امام قلی نژاد که در بازی های آسیایی ۲۰۱۴ مدال نقره گرفته و مه لقاء جام بزرگی که در بازی های المپیک لندن حضور داشت، این شانس را دارند که به کاروان ایران سهمیه اضافه کنند. مسابقات آسیایی کویت که قرار بود آبان برگزار شود، آخرین مسابقات توزیع سهمیه المپیک بود. اما کویت به ناظر اسرائیلی فدراسیون جهانی ویزا نداد و به همین دلیل توزیع سهمیه در این رقابت ها لغو شد. قرار است فدراسیون جهانی تیراندازی مسابقه جدیدی را برای دادن ۳۹ سهمیه باقی مانده برگزار کند.

تیر و کمان

زهرا نعمتی هم نامی آشنا برای ورزشی هاست. چه ایرانی ها چه خارجی ها. او در المپیک لندن به جهان ورزش معرفی شد، دختر تکواندوکاری که در یک تصادف پاهایش را از دست داد ولی به جای پاهایش به دست هایش تکیه کرد. ناامید نشد، به خانواده اش و خودش امید داد. اتفاقی که تیر و کمان به دست گرفت، به پارالمپیک لندن رفت و اولین مدال تاریخ این بازی ها را برای زنان ایران گرفت، آن هم مدال طلا. بعد از بازی های لندن برای سخنرانی به سازمان ملل دعوت شد و بهترین ورزشکار معلول سال جهان شد. بعد از لندن مدعی شد که می خواهد در بازی های المپیک شرکت کند. در روزگاری که زنان ایران به سختی سهمیه می گرفتند، زنی از پارالمپیک ها مدعی حضور در المپیک شد. کم هم نبودند کسانی که در محافل ورزشی و در صحبت های غیررسمی از جوّزدگی اش صحبت می کردند، اما نعمتی قبل از اینکه برای پارالمپیک سهمیه بگیرد، برای المپیک سهمیه گرفت.


قانون کمیته بین المللی المپیک این اجازه را به او می داد که در هر دوی بازیها شرکت کند و نعمتی هم به فاصله چند روز هر دو سهمیه را گرفت. زهرا برای گرفتن این سهمیه مشکلاتی هم داشت. او و همه معمولان ایرانی که زیر نظر کمیته پارالمپیک هستند نصف حقوق المپیکی ها را می گیرند، رد حالی که آنها به دلیل وضعیت جسمانی شان به امکانات بیشتری نیاز دارند، اما باید برای تامین هزینه هایشان مشکلاتی را هم تحمل کنند. کار برای زهرا نعمتی که می خواست برای هردوی بازی ها سهمیه بگیرد، سخت تر بود.

علاوه بر این درگیری های فدراسیون تر و کمان و فدراسیون جانبازان و معلولان بر سر اینکه زهرا زیر نظر کدام فدراسیون و کدام مربی باید تمرین کند، معضلی جدی شده بود. به هر حال نعمتی الان دو سهمیه دارد و برای هر دوی بازی ها شانس گرفتن مدار را دارد. شاید تصور این باشد که امتیازات بچه های المپیکی و پارالمپیکی تفاوت زیادی دارند و نعمتی خیلی نمی تواند در المپیک موفق باشد، اما کارشناسان این رشته علاوه بر اینکه مدال پارالمپیک زهرا را نزدیک به قطعی می دانند، می گویند که او با تمرینات تاکنون از هیچ مسابقه ای دست خالی برنگشته است و همین موضوع همه را امیدوار می کند که او در ریو هم روی سکو برود.

تیر و کمان زنان در لندن هم نماینده داشت. زهرا دهقان در آن بازی ها شرکت کرده بود و انتظار این بود که در این دوره، علاوه بر نعمتی، ورزشکاران دیگری هم از این رشته به المپیک برسند. خرداد سال آینده مسابقات مقدماتی المپیک در ترکیه برگزار می شود و در رقابت های انفرادی و تیمی فرصت گرفتن سهمیه وجود دارد. اما با وجود مشکلات مدیریتی که در این فدراسیون وجود داشته، گرفتن سهمیه های بیشتر کمی سخت به نظر می رسید. فدراسیون تیر و کمان جزو فدراسیون هایی بود که مدتی با سرپرست اداره می شد.

تکواندو

زنان از دو دوره قبل در مسابقات المپیک شرکت کرده اند. فدراسیون جهانی تکواندو و کمیته بین المللی المپیک تصمیم گرفتند در این دوره هر کشور، به جای دو سهمیه، چهار سهمیه در مسابقات داشته باشد. انتظار می رفت سهمیه زنان ایران هم افزایش داشته باشد ولی هنوز سهمیه ای به دست نیامده است. شاید دلیل این اتفاق سخت شدن شرایط گرفتن سهمیه باشد. طبق اعلام فدراسیون جهانی، در هر وزن، تکواندوکاری که در رنکینگ جهانی جزو شش نفر اول باشد، می تواند سهمیه بگیرد. در کشوری هم که در یک وزن دو نفر بین شش رنک اول باشند، به یک نفر سهمیه داده می شود. تکواندوکاران ایرانی در مسابقات جهانی، که امتیازات بالایی داشت و می توانست در گرفتن سهمیه به آنان کمک کند، نتوانستند نتایج خوبی بگیرند.


امید فدراسیون به این بود که در گرند پری ها امتیازاتشان را افزایش بدهند اما در حال حاضر امتیازات در حدی نیست که به تکواندوکاران ایران سهمیه ای داده شود. البته آنها هنوز فرصت دارند. فدراسیون جهانی اعلام کرده است کسانی که هنوز به سهمیه نرسیده اند، شانسشان را در مسابقات قاره ای امتحان کنند. به همه قاره ها دو سهمیه، قهرمان و نایب قهرمان هر وزن، داده می شود. ولی در قاره اقیانوسیه فقط قهرمان می تواند سهمیه بگیرد. با توجه به اینکه تکواندوکاران زن کره و چین در رنکینگ بهترین های آسیا بوده اند و سهمیه های المپیک را گرفته اند، ایرانی ها این شانس را دارند که در مسابقات آسیایی، که فروردین و اردیبهشت سال آینده برگزار می شود، دو سهمیه بگیرند.

اکرم خدابنده در وزن ۶۷+ و کیمیا علیزاده در وزن ۵۷- شانس گرفتن سهمیه را دارند. علیزاده در مسابقات جهانی سوم شد و در یکی از گرندپری های طلا گرفت، طلایی که با شکست دادن قهرمان المپیک لندن به دست آمد، هرچند امتیازاتش به شش نفر اول نرسید اما بعضی از کارشناسان تکواندو معتقدند می تواند در ریو روی سکو برود.

دو و میدانی

در دو و میدانی باز هم لیلا رجبی تنها زنی است که به المپیک می رود. او در مسابقات قزاقستان سهمیه المپیک را گرفت، اما چند وقت پیش اعلام کرد از حضور در المپیک منصرف شده است و تصمیم گرفته برای همیشه از ورزش قهرمانی خداحافظی کند. رجبی که حتی برای انجام تمرین هایش مربی هم ندارد، این حرف ها را به خاطر بی توجهی مسئولان زده بود.


رباب شهریان ، معاون ورزش زنان در وزارت ورزش و جوانان، در جلسه ای با او راضی اش کرد دوباره ورزش را از سر بگیرد. با اینکه رجبی در آسیا یکی از مدعیان است، در المپیک این شانس را ندارد که مدال بگیرد. در دوهای سرعت هم مریم طوسی از قبل از المپیک لندن در تلاش است به سهمیه برسد. رکورد او در دوره قبل با ورودی المپیک فاصله چندان نداشت و امیدوار است این بار بتواند به این ورودی برسد.