ضدقهرمانی که این‌روزها از ایرانی‌ها دلبری می‌کند

برترین‌ها: این روزها در سریال «داریوش» کاراکتری به نام «بهرام» توجه بینندگانش را جلب کرده. از محسن قصابیان می‌گوییم که پیشتر با بازی در نقش شهید منصور ستاری در فیلم «منصور» مخاطبان را تحت تأثیر قرار داده بود و اکنون در قالب یک ضدقهرمانِ قدرتمند با بازی پیچیده و چندلایه‌ای در سریال داریوش ظاهر شده. این نقش، فرصت مناسبی است تا نگاهی به دو کاراکتر موفق او بیندازیم. با ما همراه باشید.

کارنامه هنری

محسن قصابیان از دهه ۱۳۷۰ وارد عرصه بازیگری شد و تحصیلات خود را در رشته بازیگری و کارگردانی در دانشگاه هنر به پایان رساند. او بیشتر در تئاتر فعالیت داشته و در طول تمام این سال‌ها فقط در پنج اثر سینمایی حضور داشته که نشام از گزیده‌کاری او می‌دهد. علاوه بر بازیگری، او کارگردانی تئاتر و را نیز در کارنامه خود دارد. اما شهرت قصابیان بیشتر با نقش شهید ستاری در فیلم «منصور» اوج گرفت، اما درخشش او تنها به سینما محدود نمی‌شود و با سریال «داریوش» نشان داده که در ایفای نقش‌های ضدقهرمانی هم توانمند است.

نقش ویژه در فیلم منصور

در "منصور" ما با یک فرمانده نیروی هوایی طرف هستیم که از زنش حرف حساب می‌برد و مرد خانه است. او در فیلم هم یک فرمانده با ابهت است که پلمپ دادستانی کشور را با یک میله می‌شکند و از آن به عنوان «یک مشکل ساده» یاد می‌کند و هم مردی میانسال است که در خانه مانند یک پسربچه پرشور و هیجان عاشق ماکت‌های هوایپمایش است و با آنها سرگرم می‌شود. نشان دادن انواع خصوصیات اخلاقی ستاری و شادی‌ها و غصه‌هایش و حتی کل‌کل‌هایش در گفتگو با مردم عادی، کاری کرده که این قهرمان قابل لمس باشد.

بازیگر نقش ستاری نیز توانسته تا جای ممکن این نقش را در بیاورد. قصابیان که از قدیمی‌های تئاتر و تلویزیون است با گریم نسبتا سنگینی که رویش انجام شده، نقش یک فرمانده ارتش را خوب بازی می‌کند و دل‌نگرانی‌ها و شادی‌های ستاری را به ما منتقل می‌کند. یکی دیگر از نکات برجسته بازی او در این فیلم، توانایی‌اش در به‌تصویر کشیدن تضادها و فشارهای روانی شهید ستاری بود. در صحنه‌هایی که ستاری باید بین تصمیم‌های نظامی سخت و احساسات خانوادگی خود توازن ایجاد کند، قصابیان از پس این چالش‌ها تا حدود زیادی برمی‌آمد. بازی او در این نقش باعث شد تا اغلب منتقدانی که در ابتدا به کلیت فیلم انتقاد داشتند، نتوانند از توانمندی قصابیان در ایفای این نقش چشم‌پوشی کنند. 

بهرام؛ یک ضد قهرمان جذاب در «داریوش» 

رضا صائمی درباره کاراکتر بهرام با بازی محسن قصابیان در سریال داریوش می‌نویسد: فارغ از نقد ساختار فرمی و سویه های مضمونی سریال «داریوش» که در جای خود باید از آن سخن گفت نمی توان از کیفیت بازی «محسن قصابیان» این سریال در نقش «بهرام» به راحتی گذشت.  شاید مهمترین برگ برنده سریال معرفی اوست که البته سبقه تئاتری دارد و مدرس سینماست. او با درک درست از کاراکتر بهرام و تضادها و پیچیدگی‌های آن به خوبی از پس نقش برآمده، می‌داند کجا سکوت کند و بازی درون‌گرایانه داشته باشد و کجا بازی پراکت بیرونی تا خشم و عصیان خود را در کنشی طغیان‌گرانه به نمایش بگذارد. گاه به لاتی جوانمرد شبیه می‌شود و گاه به یاغی بی‌رحم که همه از او حساب می‌برند و می‌ترسند.

به باور این منتقد سینما، آنچه این کاراکتر را به رغم منفی بودن آن که تا مرز منفور شدن هم پیش می رود، جذاب و تماشایی می کند بازی مقتدرانه اوست. بازی با چشم‌ها و استفاده دراماتیک از میمیک صورت به ویژه نگاه‌های نافذی که دارد به این کاراکتر کاریزما و اقتداری می‌بخشد که وقتی در صحنه حضور دارد در کانون قاب قرار گرفته و صحنه را تصاحب می‌کند. چنان که تمام حواس مخاطب به او و کلام و کنش‌هایش جلب می‌شود و کاراکترهای قصه هم در حاشیه او که نقطه مرکزی صحنه است قرار می‌گیرند. 

بهرام نه یک تیپ آشنای پدرخواندگی و مافیایی که شخصیت منفی چندلایه و مقتدری است که به میانجی بازی خوب محسن قصابیان هویت می‌یابد. تبحر او در دیالوگ‌گویی و بالا و پایین بردن و کنتراست صدا و مکث و اکت‌های به هنگامی که دارد به علاوه ژست‌های مردانه مثل شکل سیگار کشیدنش سبب شده بهرام به یک ضدقهرمان کاریزماتیک و اثرگذار تبدیل شود که گویی تمام شخصیت‌های قصه از او حساب می‌برند؛ کلام و نگاه نافذ به همراه زبان بدن متناسب با کنش موقعیت.

گرچه نقش، بی‌رحم و هیولاصفت است اما بازی بازیگرش به کاراکتر سویه‌های کاریزماتیک می‌بخشد. هر چقدر قصه پیش می‌رود و او در موقعیت‌های مخاطره‌آمیزتری می‌افتد و جولان می‌یابد بیشتر می‌توان به توانایی بازیگری محسن قصابیان پی برد که نشان می‌دهد نقش، کوچک و بزرگ وجود ندارد بلکه بازیگران، کوچک و بزرگ وجود دارند. بازیگر قدرتمند به نقش کوتاه هم اعتباری بلند می‌بخشد و آن را به خاطره‌ای ماندگار در حافظه مخاطب بدل می‌کند.