بازیگران تکراریِ سینمای ایران

هفته نامه چلچراغ - فرنوش ارس خانی: حضور بازیگران تکراری هم زمان در چند فیلم روی پرده مدت هاست که به بحران مهم سینمای ایران تبدیل شده است؛ چه آن زمان که ستاره های دهه هشتادی وارد سینما شدند و جایگزین ستاره های دهه هفتادی شدند و چه حالا که مفاهیم و الگوی ستاره سازی در سینمای ایران تغییر کرده و چهره های همیشه حاضر در صحنه، به ستاره تبدیل شده اند...

شاید یکی از مهم ترین دلایل این اتفاق، شیوه ساختار و فقر محتوای فیلم های ما باشد؛ فیلم های عامه پسندی که فعلا دور دور آنهاست و فعلا گروهی از بازیگران خاص و تکراری برای بازی در این نوع فیلم ها سهم دارند. در این گزارش سرنوشت شش بازیگر را که هم زمان چند فیلم روی پرده سینما دارند، مرور کردیم. یکی از نکاتی که در این گزارش به آن توجه شده، تکراری و کلیشه ای بودن یا نبودن این بازیگرها در اکران هم زمان فیلم های شان است.

جواد عزتی

فیلم های در حال اکران: «آینه بغل»، «خرگیوش» و «لاتاری»

چرا پرکار شده؟

جواد عزتی بازیگر خوبی است. راحت و ساده بازی می کند و شاید این مسئله، مهمترین دلیل توجه فیلمسازها نسبت به او باشد. او علاوه بر این که به عنوان چهره بفروش سینمای کمدی شناخته شده، برای نقش های جدی اش هم بارها از سوی منتقدان مورد تشویق واقع شده است. عزتی اواخر سال گذشته به واسطه بازی در دو فیلم «اکسیدان» و «آینه بغل»، به عنوان پولسازترین بازیگر مرد سینمای ایران در سال ۹۶ شناخته شد.

چرا تکراری نشده؟

عزتی رفتارها و اکت های ثابت و شیرینی در بازی هایش دارد. همین اتفاق موجب شده مردم با نقش هایش ارتباط بیشتری برقرار کنند و به سمت کاراکترهایش جذب شوند. عزتی در هر سه فیلمی که این روزها بر پرده دارد، متفاوت ظاهر شده است و هیچ یک از نقش هایش شبیه به هم نیستند.

فیلم هایی که در آینده خواهیم دید: «تنگه ابوقریب»، «هزارپا»، «پارادایس»، «دو طبقه روی پیلوت» و «ما همه با هم هستیم» اسامی پنج فیلمی هستند که تا پایان سال در سینما و جشنواره فیلم فجر از او خواهیم دید.

حمید فرخ نژاد

فیلم های در حال اکران: «لاتاری» و «تگزاس»

چرا پرکار شده؟

او تا قبل از بازی در فیلم «گشت ارشاد ۱» از جمله بازیگران گزیده کار سینما بود که تن به بازی در هر فیلمی نمی داد. پس از «گشت ارشاد» و «خوب، بد، جلف» به یکباره مسیر انتخاب هایش تغییر کرد و بیشتر به بازی در فیلم های تجاری و بفروش روی آورد؛ تا جایی که پولسازترین بازیگر مرد سینمای ایران لقب گرفت.

چرا تکراری نشده؟

فرخ نژاد در «لاتاری» نقی کاملا جدی بازی کرده و در «تگزاس» به اقتضای فضای فیلم، فقط در حد یک تیپ ظاهر شده است. او از معدود بازیگرانی است که به دلیل تجربه بازی در نقش های متفاوت بازی هایش به دل مخاطب می نشیند و تکراری نیست.هنوز هم می تواند در قالب نقش هایی مثل فرحانِ «عروس آتش» قرار بگیرد.

فیلم هایی که در آینده خواهیم دید: «بی حساب»، «دختر شیطان»، «ما شما را دوست داریم خانم یایا» و «سمفونی نهم»، هر یک آماده نمایش، یا در حال تولید هستند.

پژمان جمشیدی

فیلم های در حال اکران: «لونه زنبور» و «تگزاس»

چرا پر کار شده؟

یکی از دلایل مهمی که فیلمسازها از او زیاد استفاده می کنند، کمبود بازیگر طنز در سینماست. او تقریبا در اکثر فیلم های کمدی و بفروش حضور دارد.

چرا تکراری شده؟

نقش های کمدی اخیر او در فیلم های «لونه زنبور» و«تگزاس»، تفاوت زیادی با کاراکترهای قبلی اش ندارد و انگار او در حال تکرار موفقیت قبلی خود در سریال های «پژمان» و «دیوار به دیوار» است.

فیلم هایی که در آینده خواهیم دید: دو فیلم «سوءتفاهم» و «من دیوانه نیستم»ش در نوبت اکران قرار دارند. اگر فیلم «ما همه با هم هستیم» کمال تبریزی هم برای اکران امسال آماده شود، به غیر از «لونه زنبور» و «تگزاس»، با سه فیلم دیگر تا پایان سال بر پرده سینماها حضور خواهد داشت.

محسن کیایی

فیلم های در حال اکران: «لونه زنبور»، «چهارراه استانبول» و «جشن دلتنگی»

چرا پرکار شده؟

محسن کیایی بعد از همکاری های پیاپی با مصطفی کیایی و معروف شدن در سینما به واسطه بازی در فیلم های برادرش، کم کم مسیرش برای ورود به فیلم های کارگردانان دیگر هموار شدم. پس از چند تجربه موفق در فیلم های طنز، او حالا به عنوان یکی از مکمل های بانمک و خلاق سینمای کمدی شناخته می شود.

چرا تکراری نشده؟

پس از تجربه بازی در فیلم «بارکد» با ایفای نقش در فیلم «نقطه کور»، برای اولین بار در یک اثر درام، کاملا جدی ظاهر شد. گرچه این فیلم یکی از ضعیف ترین آثار کارنامه اش است، اما ایفای نقش در همین فیلم بهانه ای شد تا او بیشتر به بازی در نقش های جدی و فیلم های درام روی آورد. او در «لونه زنبور» مثل همیشه نقش یک جوان بانمک و شوخ طبع را بازی می کند، در «چهارراه استانبول» نقشش تقریبا شبیه کاراکترش در «عصر یخبندان» است و در «جشن دلتنگی» نقش جدی ایفا کرده است.

فیلم هایی که در آینده خواهیم دید: «ایستگاه اتمسفر»، «آستیگمات» و «در وجه حامل» فیلم هایی هستند که هنوز اکران آنها در هاله ای از ابهام قرار دارد. او این روزها سریال «ساخت ایران ۲» را در حال پخش از شبکه نمایش خانگی دارد.

هادی حجازی فر

فیلم های در حال اکران: «به وقت شام» و «لاتاری»

چرا پرکار شده؟

از وقتی بازی اش در «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» حسابی گل کرد و به چشم آمد، فیملسازان برای بازی در فیلم های شان با این مصداق که بازیگر تازه ای با رفتار و اکت های متفاوت به سینمای ایران اضافه شده است، نسبت به او توجه بیش از اندازه ای نشان دادند. هنوز معلوم نیست چرا این بازیگر، اینقدر میان فیلمسازان ما محبوب است و همه از او می خواهند که مدام نقش های قبلی اش را تکرار کند!

چرا تکراری شده؟

او هنوز نتوانسته از قالب نقش هایش در فیلم های «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» بیرون بیاید و همچنان در حال تکرار اکت ها و رفتارهایی است که متعلق به خودش است. مثلا اگر هادی حجازی فر «لاتاری» را با «ماجرای نیمروز» مقایسه کنید، در واقع تفاوت آنچنانی میان این دو نقش احساس نمی کنید و فقط جایگاه و موقعیت این دو نقش با هم فرق دارند.

فیلم هایی که در آینده خواهیم دید: «دارکوب»، «آستیگمات»، «واسطه» و«شاه کش»، فیلم هایی هستند که تا پایان سال از این بازیگر به نمایش در خواهند آمد. البته در کنار این فیلم ها، سریال «ممنوعه» را هم باید اضافه کرد. این سریال تا چند ماه دیگر با بازی این بازیگر در شبکه نمایش خانگی عرضه خواهد شد.

بابک حمیدیان

فیلم های در حال اکران: «خرگیوش»، «مصادره»، «به وقت شام» و«جشن دلتنگی»

چرا پرکار شده؟

او یکی از بازیگران ثابت فیلم های سفارشی است و قطع به یقین هر سال علاوه بر بازی در آثار سینمای مستقل، در فیلم های ارزشی و سفارشی همبازی می کند.

چرا تکراری شده؟

حمیدیان پس از بازی در فیلم «چ» دیگر نتوانست از قالب نقش های شعاری و غلوآمیز و کاراکتر جوانان عصیانگر بیرون بیاید. او بازیگر پرکاری است و هنوز هم می تواند نقش های سخت و چالش انگیز را بازی کند اما یکی از مباحثی که مانع ارتباط مخاطب با اوش ده همان شعاری بودن نقش های اخیرش است.

فیلم هایی که در آینده خواهیم دید: او امسال دو فیلم دیگر با نام های «سرو زیر آب» و «سال دوم دانشگاه من» (دومی به احتمال زیاد در جشنواره فیلم فجر به نمایش در می آید) آماده اکران دارد. البته فیلم توقیفی «کاناپه» کیانوش عیاری هم از فیلم های به نمایش در نیامده اوست که هنوز تکلیف این فیلم مشخص نشده است.

سرنوشت چند بازیگر معروف سینمای ایران که چند سال پشت سر هم در همه فصل ها فیلم داشتند

الناز شاکردوست

از معدود بازیگران سینمای ایران است که به مدت سه سال پیاپی (از سال ۸۶ تا ۸۹) در اغلب فیلم های تجاری و تماشاگرپسند سینمای ایران حضور پیدا کرده و در هر فصل از سال، حداقل دو فیلم بر پرده سینما داشته است. شاکردوست در اغلب فیلم هایش نماد دختری زیبا و ثروتمند بود و هیچ جاذبه دیگری برای مخاطب نداشت. او تا مدت ها به عنوان ستاره فیلم های «چیک فلیک» اسمش سر زبان ها بود.شاکردوست بعد از فعالیت های پیاپی اش در سینمای تجاری، چند سال از بازیگری کناره گیری کرد و برای ادامه تحصیل به خارج از ایران رفت. او بعد از بازگشتش به ایران، با نگاه تازه تری به بازیگری وارد شد و در فیلم های معناگرا به ایفای نقش پرداخت.

امین حیایی

یکی از ستاره های محبوب سینمای ایران در دهه ۸۰ است که به مدت یک دهه، هر سال با تعداد انبوهی فیلم بر پرده سینماها حضور داشت و از این حیث رکورددار بود. او یکی از بازیگران بفروش سینمای ایران در دهه ۸۰ بود. حیایی با این که بیشترین فیلم ها را در سال های ۸۱ تا ۸۹ به نسبت بازیگران دیگر در سینما داشت، اما مخاطب از نقش ها و بازی های کمدی و طنازی های او هیچ وقت خسته نمی شد و جنس شوخی هایش برایش تکراری به نظر نمی رسید. اگر سریال «ساخت ایران ۲» را دیده باشید، متوجه خلاقیت و جنس متفاوت شوخی های او حتما شده اید، بازی های او هنوز هم برای مخاطب جذابیت دارد.

صابر ابر

بعد از «دایره زنگی» و «درباره الی...» به یکی از پرکارترین بازیگران جوان سینمای ایران تبدیل شد و از سال ۸۹ تا ۹۳ فیلم معناگرا و روشنفکرانه ای نبود که ساخته شود و صابر ابر در آن حضور نداشته باشد. این اتفاق در آن مقطع، از این بازیگر چهره ای کاملا تکراری و یکنواخت ساخت. البته یکی از مسائلی که به این اتفاق دامن زده بود، نمایش هم زمان چند فیلم او در سال های متفاوت کاری اش بود که در یکی دو سال پشت سر هم اتفاق می افتاد. او که به دلیل حضور مکررش در سینما حسابی زیر ذره بین منتقدها قرار گرفته بود، برای فاصله گرفتن از این فضا به فعالیت بیشتر در تئاتر روی آورد و در سینما کم کارتر و گزیده کار شد.

مهناز افشار

مهناز افشار تا پیش از الناز شاکردوست، به عنوان بازیگر ثابت اغلب آثار سینمایی تجاری و بفروش حضور داشت. از سال ۸۲ به بعد و با بازی در فیلم «کما»، به عنوان یکی از ستاره های زن فیلم های تماشاگرپسند نام گرفت. اوج سال های حضور مکرر او بر پرده سینما سال های ۸۴ تا ۸۸ است. او پس از بازی در فیلم های «قصه پریا» و «برف روی کاج ها» به بازی در فیلم های معناگرا و اجتماعی روی آورد و از مهناز افشار کلیشه ای فیلم های تجاری اش فاصله گرفت.

تکراری، تکراری، تکراری

بهنوش بختیاری، ویشکا آسایش، بهاره رهنما، سید جواد رضویان، پوریا پورسرخ، رضا شفیعی جم، علی صادقی، احمد پورمخبر دیگر بازیگرانی هستند که در مقاطع مختلف، از آنها به عنوان بازیگران تکراری یاد می شد که همزمان چند فیلم بر پرده سینماها داشتند.