همه چیز درباره ساختمان پزشکان

گفت وگوی خواندنی هفت صبح با سروش صحت (کارگردان)، پیمان قاسم خانی (سرپرست نویسندگان) و مهراب قاسم خانی (نویسنده) «ساختمان پزشکان»، در دومین هفته از پخش این سریال را حتما از دست ندهید.

در دوران چرخش تلویزیون به سمت لبخند، ساختمان پزشکان برگ برنده سیما خواهد بود. یک کمدی خانوادگی که با ریتم تند خود و شخصیت پردازی رنگارنگ و همین طور با احیای موقعیت های کمیک فراموش شده، در همین دومین هفته پخش تماشاگران بسیاری را به خود جلب کرده و پیش بینی می شود که این استقبال در روزها و هفته های آینده ادامه پیدا کند.

به بهانه پخش سریال «ساختمان پزشکان» در آخرین روزهای تصویربرداری به لوکشین اصلی آن در جمال آباد «نیاوران» می رویم. از کوچه پس کوچه های آن می گذریم و در انتهای یک بن بست فرعی، ساختمان مخصوص پزشکان را پیدا می کنیم. چهارشنبه غمگینی است. امروز صبح پیکر «ناصر حجازی» را به خاک سپرده اند و دل همه گرفته است. وارد لوکیشن که می شویم، می فهمیم حدسمان درست است. حتی ساختمان پزشکان هم غمگین شده و تأثیر این اتفاق را از عکس های حجازی بر در و دیوار اتاق ها و پشت صحنه می توان دید. به دفتر پروژه می رویم. بازیگران خسته از یک روز کاری برای رفتن آماده می شوند. گرچه همگی خسته اند و خسته تر از همه سروش صحت! با سروش صحت (کارگردان)، پیمان قاسم خانی (سرپرست نویسندگان) و مهراب قاسم خانی (نویسنده) ساختمان پزشکان همکلام می شویم.

با یک سوال همیشگی شروع می کنیم که ساختمان پزشکان چطور شکل گرفت؟

پیمان قاسم خانی: ایده اولیه این کار از مهراب بود. مهراب، به صنف روانشناس علاقمند است و ما هم از طرح او استقبال کردیم. همان طور که می دانید برای شروع هر داستانی اول باید به کاراکترهای قصه فکر کنیم و زمانی که مهراب، سوژه روانشناس را پیشنهاد کرد، ما نیز حول آن یکسری شخصیت ها را چیدیم و قصه را ساختیم.

خیلی ها اعتقاد دارند کار با گروه نویسندگان خوب، کار کارگردان را راحت تر می کند، اما با این حال از خیلی لحاظ ها می تواند سخت تر باشد. به خصوص در ارتباط با گروه پیمان قاسم خانی که یک سری ریزه کاری ها در نوع طنزشان است که اگر کارگردان به خوبی با آن ارتباط نگیرد و خوب به تصویر نکشد، به کار لطمه می زند. منظور من ظرافت هایی است که اگر کارگردان از آن بگذرد، مخاطب هم به خوبی آن را نمی گیرد. شما با این نظر موافقید؟

سروش صحت: به نظر من کار با این گروه، خیلی دلنشین است و من هم برای این همکاری خیلی ذوق و شوق دارم چرا که متن ها خیلی خوب است و امیدوارم توانسته باشم آن نکات ریزی که شما به آن اشاره می کنید به خوبی به تصویر بکشم. از طرفی هم باید بگویم که با نوع کار آنها از قبل آشنا بودم و در تیم نویسندگی با آنها همکاری داشته ام. ضمن اینکه دوستی من با آنها سابقه ای طولانی دارد، نوع نگاه همدیگر را می دانیم و این کاملاً متقابل است. اما اینکه چقدر به عنوان کارگردان موفق بودم را باید مخاطب نظر بدهد و باز هم تأکید می کنم که برای این همکاری به شدت شوق و انگیزه داشته ام. معمولاً یک طنز خوب در همان چند قسمت اول شکل می گیرد، گرچه به مرور شخصیت ها پخته تر و کار ملموس تر می شود. موفقیت شما را به عنوان کارگردان در این چند قسمت می توان از باورپذیری مخاطب از بازیگرها حس کرد.

برای مثال شقایق دهقان مدتی از توانایی هایش فاصله گرفته بود. اما حالا در ساختمان پزشکان دوباره با توانایی های این بازیگر که از خودش فاصله گرفته بود مواجه شده ایم. بازی او خوب هدایت می شود و البته مهراب قاسم خانی هم متن های جذابی برایش می نویسد!

مهراب قاسم خانی: من برای شقایق خیلی خوشحالم او خیلی خوب توانسته نقش را پیدا کند. من هم نوشتن سکانس های مربوط به او را خیلی دوست دارم. اصولاً در کار کمدی، وقتی بخواهیم متن را از نظر خنده دار بودن بالا بکشیم، این بار به دوش شخصیتهای مرد است. حداقل من تا به حال در کاری نبودم که از یک خانم استفاده کنیم تا کار را بالا بکشیم. به خصوص برای شقایق تا به حال چنین چیزی نبوده است. شاید در شب های برره تا حدودی به آن نزدیک شده بودیم، اما به این شدت نبوده و حالا از این اتفاق خیلی راضی هستم. البته شاید در پاورچین این اتفاق افتاده بود که البته در ساختمان پزشکان به مراتب بیشتر است.

پیمان قاسم خانی: من فکر می کنم این بهترین نقشی است که تا به حال شقایق دهقان داشته است.

کار کمدی تلویزیونی به نمایش نزدیک تر است تا فیلم. حتی نقش میزانسن، دکوپاژ تا حتی دکور و آکساسوار اهمیت کمتری دارد. مسئولیت اصلی در کنار قصه و کارگردانی با بازیگر است و انرژی بیشتری از او می طلبد. به همین دلیل معمولاً بازیگران تئاتر در زمینه طنز موفق تر هستند. رضا عطاران، رامبد جوان، مهران مدیری و امیرجعفری، هومن برق نورد و محسن تنابنده بازیگران طنز موفقی هستند که زمینه تئاتر دارند و حالا هم «بهنام تشکر»! چطور شد که به بهنام تشکر برای نقش نیما افشار رسیدید؟

سروش صحت: انتخاب بازیگران این پروژه یک کار کاملاً گروهی بوده و برای تک تک شخصیت ها با هم همفکری کرده ایم. البته پیشنهاد اولیه بهنام با پیمان بود.

پیمان قاسم خانی: بله، بهنام با همسرم بهاره رهنما در یک تئاتر هم بازی بودند که خیلی بامزه بود و من فکر کردم برای این کار مناسب است. البته شبکه عقیده داشت ممکن است انتخاب او یک ریسک باشد. اینکه نقش اول را به یک چهره نسبتاً جدید بسپاریم، اما بهنام در همان جلسه اول رضایت همه را جلب کرد. نوع صدا، تیپ و حرکاتش من را قانع می کرد که برای این نقش مناسب است و خوشبختانه اشتباه نکرده بودم و جواب هم داد.

ـ جالب اینکه چقدر با هومن برق نورد هماهنگ هستند. در حالی که ویژگی های کاملاً متفاوتی دارند.

سروش صحت: بله، با وجود اینکه دارای شخصیت های متضادی هستند اما برادر بودن این دو در کار قابل باور است.

پیمان قاسم خانی: برای قضاوت خیلی زود است و هنوز قسمت های زیادی پخش نشده و ما هم منتظریم تا ببینیم آیا کیفیت کار تا انتها حفظ می شود و می توانیم رضایت مخاطب را جلب کنیم. امیدوارم بازخوردها مثل الان تا انتها مثبت باشد.

ـ اتفاق مهمی که مدتی است افتاده، این است که برنامه سازان کمدی ما به گروه های مختلفی تقسیم شده اند و این موجب می شود تا از داشته های آنها به نحو بهتری استفاده شود. قبلاً حالت چند شعله بود که یک ظرف را گرم می کرد، اما حالا می شود با هریک از این شعله ها ظرفی را به جوش آورد و انرژی هم هدر نمی رود. من اصلاً به این مسأله نمی پردازم که چه کسی با چه کسی مشکل پیدا کرد یا چه اتفاقی افتاد که یک گروه از هم فاصله گرفتند. اما هر چه هست نتیجه کار مثبت خواهد بود.

پیمان قاسم خانی: البته من فکر می کنم کمدی هرگز مختص گروه ما نبوده است. مثلاً سعید اقاخانی شیوه های دیگری از طنز را کار می کند که به نظرم خوب است یا محسن تنابنده که خوب می نویسد و رضا عطاران که واقعاً یک فرد درخشان در زمینه طنز است و اخیراً جایش در تلویزیون خالی است. شاید فرق گروه ما در جنس طنزمان باشد وگرنه خیلی ها در این زمینه کار کرده اند، می کنند و خوب هم هستند.

ـ ساختمان پزشکان که قرار است در ۶۰ قسمت شاهد آن باشیم در آخرین روزهای تصویربرداری سکانس های پایانی آن هستید. آیا عقیده ندارید که در کار طنز باید تولید و پخش نفس به نفس مخاطب باشد تا گروه بتواند با عکس العمل ها و بازتاب ها نقاط قوت را پررنگ و نقاط ضعف را روتوش کند؟

سروش صحت: البته این سریال ۵۵ قسمت است و همانطور که اشاره کردید آخرین سکانس ها تصویربرداری می شود. اعتقاد ما هم این است که بهتر بود کار با فاصله کمی از پخش ساخته شود، اما متأسفانه شرایطی پیش آمد که این اتفاق نیفتاد.

ـ این شرایط را بیشتر توضیح می دهید؟

سروش صحت: بنا به دلایلی پخش کار ما از آن تاریخی که قرار بود، عقب افتاد و به این ترتیب بین تولید و پخش ساختمان پزشکان فاصله ایجاد شد.

یکی از خصوصیات کار شما این است که معمولاً در متن ها از چند نویسنده استفاده می شود. کار به صورت گروهی است و قصه هم گروهی شکل می گیرد و پرداخته می شود. حالا ممکن است یکی بیشتر در زمینه دیالوگ ها بنویسد و دیگری موقعیت ها را به تصویر بکشد. اما در مورد شما کار در هر قسمت به صورت مجزا نوشته می شود. آیا این ریسک نیست و موجب نمی شود گاهی اوقات، متن یک دست نباشد و فراز و فرودهای یکنواختی نداشته باشد. مثلاً تا این قسمت از سریال که پخش شده، نویسنده مهراب قاسم خانی است آیا با حضور متن هایی از نویسندگان دیگر لطمه ای به کار وارد نمی شود؟

مهراب قاسم خانی: بله ممکن است که این اتفاق بیفتد. اما این بهترین شکلی بوده است که ما در این سالها به آن رسیده ایم. ضمن اینکه پیمان، درگیری فیزیکی با متنها ندارد، اما کاملاً بالای سر متن هاست و حضور او می تواند این اتفاق یعنی ناهماهنگی در متن ها را به حداقل برساند. به خصوص در مورد کسانی که نزدیکی کمتری به فضای کار دارند، گاهی از قصه دور می شوند که پیمان به اندازه نوشتن یک قصه وقت می گذارد تا این هماهنگی صورت بگیرد.

پس نتیجه می گیریم که نقش پیمان قاسم خانی به عنوان سرپرست نویسندگان، چفت کردن قصه ها به هم و تنظیم ملودی و آهنگ است.

مهراب قاسم خانی (با خنده): بله ایشان نقش رهبر ارکستر را دارند. البته به این اشاره می کنم اگر فرصتی بود و موقعیتی، یک گروه نویسنده که نوع نگاه نزدیکی به هم دارند، با هم بنشینند و بنویسند، می توانست ایده آل تر باشد که این امکان برای ما نبود.

طرح اولیه داستان های فرعی از پیمان قاسم خانی است؟

پیمان قاسم خانی: باید بگویم در حقیقت طرح خاصی وجود ندارد، چرا که در سریال های کمدی ۹۰ شبی، ما بیشتر شخصیت ها را تعریف می کنیم، البته با یک قصه کمرنگ که شخصیت ها همراه با ارتباطی که با بقیه کاراکترها دارند در آن قرار می گیرند. مهم اینجاست که تعریف این شخصیتها بتواند در ۶۰ یا ۹۰ قسمت کشش داشته باشد و جذابیتش را از دست ندهد. برای مثال از کاراکتری که شقایق نقش آن را بازی می کند، تعریفی کردیم که بتواند گنجایش اتفاق های مختلفی را داشته باشد و بنابر هر اتفاق، عکس العمل خودش را به گونه ای که برای مخاطب جذاب است داشته باشد. ما از یک شخصیت تعریفی نمی کنیم که بعد از ۱۰ قسمت بیننده از آن خسته شود و مجبور باشیم برای اینکه مخاطب را حفظ کنیم، کاراکتر را وادار کنیم تا از خودش ادا دربیاورد. یک مسیر در نظر می گیریم که شخصیت بتواند در آن حرکت کند و کشش هم داشته باشد.

شما در نشستی که برنامه سازان و کارگردانان با مهندس ضرغامی داشتند، از او خواستید تا بتوانید با قشر و صنف مختلف در کار کمدی شوخی کنید و او هم از آن استقبال کرد و حتی پیشنهاد داد تا از خودش شروع کنید، اما در حین ساخت مجموعه «ساختمان پزشکان» شنیده شد که با ممیزی هایی روبه رو شده اید.

سروش صحت: یک سری نگرانی هایی وجود داشت که ممکن است قسمت هایی از کار به روان شناسان و پزشکان بربخورد که مجبور شدیم تغییراتی در آنها بدهیم.

مهراب قاسم خانی: البته این چیزی نیست که بخواهد مستقیماً به آقای ضرغامی یا مدیران برگردد. گاهی اوقات یک مسأله از بیرون تحمیل می شود حتی تماس ساده ای که با روابط عمومی شبکه گرفته می شود می تواند سرنوشت یک کار را تغییر دهد و متأسفانه این مسأله اجتناب ناپذیر است.

ایرادی که می توان به ساختمان پزشکان گرفت این است که بعضی از سکانس ها زیادی طولانی و کشدار می شود که این اتفاق در سریال «مسافران» هم افتاده بود.

پیمان قاسم خانی: من هم با شما موافقم. اگر بعضی سکانس ها کمی طولانی است به این دلیل است که سریال طنز تلویزیونی در همه دنیا تایمی حدود ۲۵ دقیقه دارد اما در اینجا ما باید هر قسمت را در حدود ۴۵ دقیقه ببندیم و تعریف کردن داستان در این زمان مقتضیات خودش را دارد و ما به مقدمه چینی بیشتری نیاز داریم. سکانسها طولانی تر هستند و طبعاً ریتم کار نسبت به یک کار ۲۵ دقیقه ای کندتر است.

آیا می توانیم در ساختمان پزشکان منتظر باشیم تا یکسری خطوط قرمز که در حقیقت قرمز هم نیست و کاملاً سلیقه ای در بعضی از ذهن ها تابو شده، شکسته شود؟

سروش صحت: ما در ساختمان پزشکان خطوط قرمزی نداریم که بخواهیم آن را بشکنیم. البته یکسری شوخی هایی می شود و یک جاهایی هم وارد مسایل اجتماعی و روز مردم می شویم. منظور خط قرمزهای ساختگی است.

پیمان قاسم خانی: به نظر من اینها خط قرمزهای پررنگی نیست. مثلاً اینکه به دکتری اشاره شود که در کارش ناشی است و یا وکیلی که کلاهبرداری می کند یا... و این به هیچ وجه منتسب کردن این خصوصیت به همه دکترها یا وکلا نخواهد بود. یکسری مشاغل هستند که مقدس شده اند و من نمی دانم این اتفاق برای چه رخ می دهد. اتفاقاً شوخی با آنها موجب می شود که مردم با آنها احساس صمیمیت بیشتری بکنند.

مهراب قاسم خانی: برای داشتن کمدی خوب در سینما و تلویزیون، باید ظرفیت های مان را بالا ببریم. در دنیا شوخی با اقشار مختلف جامعه، بزرگترین و موثرترین روش تبلیغ به حساب می آید. اجازه بدهید در انتهای این قسمت از بحث به شب های برره اشاره کنم. ما در این سریال یک مدینه فاضله داشتیم به نام «فسا» حتی تور «فساگشت» داشتیم که مردم برره دوست داشتند برای تفریح و پز دادن به آنجا بروند. این مسأله موجب اعتراض نماینده «فسا» در مجلس شد و ما مجبور شدیم سکانس های مربوط به آن را حذف کنیم. در حالی که مردم فسا خیلی هم از اینکه اسم شهرشان برده می شد احساس رضایت و خشنودی داشتند و آن را تبلیغی برای شهر خود می دانستند. باید این حساسیت ها را از بین برد.

منبع: روزنامه هفت صبح