چرا آلبوم «سایه ها در شب» را باید دانلود کنید؟

مجله روشن - میلاد نقی پور: بیایید یک حساب سرانگشتی با هم بکنیم. تو یک شاعر و آهنگ ساز و نوازنده و خواننده هستی که در نیم قرن، 500 ترانه نوشته ای، دوهزار آن ها را اجرا کرده اند، 36 آلبوم ضبط کرده ای و اغلب آن ها تحسین شده اند. حالا تو یک بازیگر، شاعر، آهنگ ساز و خواننده هستی که 1400 ترانه اجرا کرده ای و برای آن ها 10 جایزه گرمی به خانه برده ای، نشریه «رولینگ استون» از تو به عنوان «بزرگ ترین ترانه خوان پاپ سده بیستم» یاد کرده، در 58 فیلم بازی کرده ای و برای یکی از آن ها حتی برنده اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شده ای. خب... این ها تنها بخشی از دستاوردهای هنری «باب دیلن» و «فرانک سیناترا» است.


اولی در آغازین سال دهه ۵۰ میلادی در مینه سوتای آمریکا به دنیا آمده و آن دیگری در ۱۹۱۵ و کیلومترها آن سوتر در نیوجرسی. حالا حساب کنید چنین ترکیبی در یک آلبوم موسیقی اتفاق افتاده باشد؛ چه کیفیتی را از آن انتظار دارید؟ آیا انتشار «سایه ها در شب» باب دیلن را که شامل بازخوانی ۱۰ قطعه از بهترین های سیناتراست، نیم توان به عنوان یکی از مهم ترین اتفاق های تاریخ موسیقی جهان به حساب آورد؟ آلبوم تازه باب دیلن را به نوعی می توان به عنوان سنت ادای دین، شنید که باب دیلن آثار سناترا را بازخوانی کرده. البته خودش با این اصطلاح (بازخوانی) چندان موافق نیست و اخیرا و پس از انتشار آلبوم در گفت و گویی گفته: «به نظر من این کار بازخوانی آهنگ های سیناترا نیست. این ترانه ها بارها بازخوانی شده اند. درواقع کاری که من و گروهم کردیم کشف این آهنگ ها بود. ما آن ها را از دل خاک درآوردیم و مقابل نور خورشید گذاشتیم.»

قدم زدن در کارخانه گازهای سمی

فرانک سیناترا هرچه را که یک جنتلمن هنری باید مجهز به آن می بود، داشت. او درطول دهه ۵۰ و ۶۰ و ۷۰ میلادی، چنان امپراتوری ای به هم زده بود که کم تر کسی سودای رقابت با او را در سر می پروراند. هم در سینما یلی بود، هم در موسیقی قهرمانی. همه کشورها دوست داشتند از او میزبانی کنند. حتی پای فرانک بهتهران هم باز شد، سال ۱۳۵۳، زمانی که اوج گرایش جوانان به راک و پاپ غربی در تهران بود، سیناترا در فرودگاه مهرآباد از هواپیما پیاده شد و چندروزی را میان هوادارانش سپری کرد.

استقبال رژیم شاهنشاهی ایران از او اما هیچ گاه نمی توانست برای باب دیلن هم تکرار شود؛ بالاخره او هنرمندی در مخالفت با سرمایه داری آمریکا محسوب می شد. باب دیلن اما برای اینکه عاشق سیناترا باشد و او را قهرمان خودش بداند، وقعی به این تحلیل ها نمی نهاد. چه بسا که حالا و پس از گذشت سه سال از انتشار واپسین آلبومش، کل قطعه های آلبوم را به آثار سیناترا اختصاص داده است. این در حالی است که هم چنان خبرنگاران مخالف او، اذیتش کرده اند و مثلا در یک نشست خبری پرسیده اند آیا وقتی این قطعات را ضبط می کرده از مخاطره آن نمی ترسیده؟


پاسخ باب به خبرنگار AARP the Magazine اما، کاملا متناسب با روحیه شیطنت جو و حاضرجوابش بوده است: «مخاطره آمیز؟ مثل قدم زدن توی زمینی پر از مین؟ یا کارکردن توی کارخانه گاز سمی؟ هیچ چیز مخاطره آمیزی درباره آهنگ ضبط کردن وجود ندارد. زمانی که شروع به اجرای این آهنگ ها می کنید، فرانک توی ذهن تان حضور دارد. به این خاطر که او مثل کوه می ماند؛ کوهی که باید از آن بالا بروید، حتی اگر فقط به قسمتی از مسیر برسید و کار سختی است پیداکردن آهنگی که او انجامش نداده باشد. او کسی است که باید با او مشورت کنید. مردم همیشه درباره فرانک صحبت می کنند. او این قابلیت را داشت که به شیوه ای مکالمه ای وارد آهنگ بشود. او با شما می خواند، نه برای شما.»

«سایه ها در شب» ۱۰ ترانه از آثار ماندگار موسیقی پاپ کلاسیک است که همگی در سال های دور با اجرای فرانک سیناترا، منشتر شده است؛ بنابراین، این نخستین آلبوم باب دیلن است که هیچ سروده ای از او در آن خوانده نشده است. این را دوباره خواندید؟ حالا بازگردیم به ابتدای این یادداشت... چه کیفیتی از اجتماع این دو غول موسیقی پاپ و راک فولک انتظار داریم؟ حتما یک شاهکار باید از آب دربیاید. باب دیلن پس از سال ها که قصد کرده بود چنین کاری بکند، بالاخره جرات کرده به ترانه هایی نزدیک شود که برای ۳۰ ساز نوشته شده بودند و تنظیم آن ها نیز برای پنج ساز. جالب این جاست که همه قطعات در اجرای زنده و با یک یا دو بار اجرا ضبط شده اند؛ بدون اتاق ویژه ضبط و هدفون. ۱۳ نوازنده و شش نفر متخصص فنی دست به دست هم داده اند که آقای دیلن، یک اثر کم نظیر دیگر روانه بازار کند؛ همو که گفته «من می توانستم هر صدایی را از آواز او (سیناترا) بشنوم؛ صدای خدا، صدای کائنات، صدای مرگ، همه چیز...»


35 دقیقه و 22 ثانیه کرختی مطلوب توی تخت خواب

آهنگ «با من بمان (Stay With Me)»، یکی از خاطره انگیزترین قطعات آلبوم است؛ آهنگی که سیناترا آن را سال 1964 ضبط رکده و سال هاست باب دیلن کنسرت هایش را با آن به پایان می برد. «ماه شب چهارده و آغوش خالی» دیگر ترانه سیناتراست که سال 1945 براساس یک قطعه موسیقی از سرگئی راخمانینف ساخته شده و حالا در این آلبوم خوش نشسته است. اما مشهورترین اثر این آلبوم را حتما باید «برگ های خزانی (Autumn Leaves)» دانست. این جاست که رد پای ژاک پرومور، شاعر معروف فرانسوی ها هم به آلبوم باز شده؛ درواقع چیزی که سیناترا پیش از این و حالا باب دیلن خوانده اند، ترجمه ترانه ای از این شاعر است، هرچند پیش از این هم خواننده های دیگری چون «ابومونتان» و «ادیت پیاف» آن را خوانده اند.

در همه این ها اما تفاوتی بنیادی با دیگر آثار خود باب دیلن می توان جست و جو کرد. می بخشید اما باید به شما بگویم در این آلبوم دیگر نمی توانید به راحتی از این گونه تحلیل ها ارائه بدهید: «اوصدای اعتراض و خشم یک نسل و شمایل محبوب نسل خشمگین و انقلابی محسوب می شود. آهنگ های او با تم ها و درون مایه های سیاسی معترضانه و انتقادی به سیاست های تجاوزکارانه و ضدانسانی آمریکا در ویتنام و کشورهای جهان سوم، به عنوان تفسیر اجتماعی و سیاسی یک عصر درنظر گرفته می شود.» بله، در بسیاری از موارد، حق با صاحبان چنین صورت بندی هایی است، اما درباره این آخری، نه؛ پیرمرد 74ساله، این آخر عمری [البته خداوند عمرش را دراز کناد]، خواسته گوشه ای لم بدهد و برای قهرمانش، آواز سر دهد.


آوازی که به درد این می خورد که صبح ها پیش از این که تخت خواب تان را ترک کنید، پلی اش کنید و ۳۵ دقیقه و ۲۲ ثانیه در یک کرختی مطلوب و دل نشین، آغاز روزی پرمشغله را به تاخیر بیندازید. شیوه بسیار ساده خواندن دیلن در این آلبوم، به شما فرصت می دهد که طی تجربه ای هیجان انگیز به هم خوانی با پیرمرد تشویق شوید؛ چرا؟ چون با این که استاد این بار هیچ ترانه ای از خود را نخوانده،اما با مهارت توانسته به یادماندنی ترین آثار پاپ فرانک سیناترا را در دستگاه خود، به امضای خودش درآورد. امضای خودش هم که می دانید مبتنی بر چیست؟ داستان گفتن به ساده ترین شکل و خواندن به راحت ترین شیوه، گو که کلام خواننده فقط مهم است و نه موسیقی. درواقع این آلبوم هم، موسیقی پرزرق و برق و پیچیده نیست.

همین الان آلبوم «سایه ها در شب» را دانلود کنید؛ مطمئن باشید شما برای فردا صبح، نیاز مبرمی به آن دارید. واقعا لازم نست بگوییم او خیلی بزرگ است؛ اگر باور ندارید فیلم داستانی مستندی درباره او را ببینید که «کیت بلانشت» به عنوان یکی از بهترین بازیگران زن دنیا، در جلد جوانی آقای دیلن رفته؛ این ستایش تمام قد سینما از سلطان موسیقی بلوز و فولک و راک دنیا را حتما ببینید. Tempest، آلبوم قبلی باب دیلن، تاکنون ۱۲۵ میلیون نسخه فروخته. فکر می کنید این آخری چه رکوردی را جا به جا کند؟