پرسش و پاسخ های رایج در مورد سلامت کودکان

نوزاد ۲۰ روزه‌ای دارم که با شیر مادر تغذیه می‌شود، از کجا بفهمم شیر به مقدار کافی دریافت می‌کند؟

بهترین راه برای اطمینان از دریافت مقدار کافی شیر، توزین مرتب شیرخوار است، گرچه در یک هفته اول نوزاد مقداری از وزن خود را از دست می‌دهد، پس از حدود 8 تا 10 روز به وزن موقع تولد می‌رسد و پس از آن به تدریج روزانه افزایش وزن پیدا کرده به طوری که در 3 ماه اول در هر هفته حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم افزایش وزن پیدا می‌کند و در پایان ماه اول حدود ۹۰۰ گرم تا یک کیلوگرم وزنش اضافه می‌شود. این مسئله نشانگر تغذیه خوب نوزاد است. نکته دیگری که می‌تواند تعیین کننده کافی بودن مقدار شیر مادر باشد، مقدار ادرار نوزاد است. نوزادی که از شیر مادر به میزان کافی تغذیه می‌شود روزانه ۶ تا ۸ بار ادرار می‌کند، اما درصورت کاهش مقدار شیر دریافتی، هم دفعات و هم حجم ادرار او کم می‌شود. یکی دیگر از موارد کمک کننده در تعیین مقدار شیر، خواب خوب و رضایتبخش او است. به طوری که پس از شیر خوردن آرام به نظر رسیده به راحتی خوابیده و پس از آن پرتحرک برای تغذیه مجدد از خواب بیدار می‌شود. علائمی مثل جاری شدن شیر از یک سینه هنگام شیر خوردن از سوی دیگر، پوست شاداب و لطیف کودک، پری گونه‌های شیرخوار و چربی مناسب زیر پوست نیز کمک کننده است.


شیرخوار ۴ ماهه‌ای دارم که او را از شیر خودم تغذیه می‌کنم. ۲ ماه دیگر به دلیل پایان یافتن مرخصی‌ام او را باید نزد پرستار بگذارم برای اینکه نمی‌خواهم از شیر خشک استفاده کنم چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

یکی از بهترین راه‌ها برای ادامه شیردهی با شیر مادر جهت مادران شاغل ذخیره کردن شیر است. مدت نگهداری شیر به درجه حرارت محل ذخیره بستگی دارد به طوری که در یخچال تا ۸ روز در جایخی داخل یخچال تا ۲ هفته و در فریزر حداقل تا ۳ ماه شیر به صورت منجمد قابل نگهداری است بعد از اتمام مدت ذخیره، شیر منجمد را به چند روش می‌توان گرم كرد که یکی از آن‌ها گرم شدن در حرارت اتاق است. دیگر گزینه‌ها استفاده از ظرف آب گرم به طوری که ظرف شیر منجمد را داخل آن بگذارید یا قرار دادن شیر از شب قبل داخل یخچال است. به یاد داشته باشید شیری که یخ آن از بین رفته است را نباید دوبار مجددا فریز كرد همچنین هرگز از اجاق گاز یا مایکروفر نباید برای گرم كردن شیر استفاده کرد.

چرا نباید از شیشه پستانک استفاده کنیم؟

استفاده از شیشه پستانک به خصوص حاوی شیر خشک در کودکان شیرخوار اغلب با عوارض زیادی همراه است، که مهم‌ترین آن کاهش مکیدن شیر مادر و در نتیجه کاهش مقدار شیر مادر و در ‌‌نهایت قطع شیردهی با شیر مادر قبل از ۳ ماهگی است. علت اصلی این امر علاوه بر تفاوت طعم شیر مادر و شیر خشک مربوط به تفاوت نحوه مکیدن پستان مادر و شیشه پستانک است که کودک پس از مدتی از خوردن شیر از سینه مادر امتناع می‌کند. همچنین مکیدن کمتر سینه مادر علاوه بر احتمال تجمع شیر و التهاب یا عفونت سینه مادر باعث کاهش ارضاء حس مکیدن در شیرخوار می‌شود. به علاوه استفاده از شیشه پستانک باعث آلودگی و رشد میکروب‌ها ودر ‌‌نهایت عفونت در شیرخوار می‌شود، همچنین باعث بروز برفک در دهان شیرخوار و عود مکرر آن می‌شود. ثابت شده شیرخوارانی که از شیشه پستانک به خصوص شیرخشک تغذیه می‌شوند بیشتر دچار اسهال استفراغ یا دل درد می‌شوند. از دیگر عفونت‌هایی که در صورت استفاده از شیشه شایع‌تر دیده می‌شود عفونت گوش است. مجموع این عوامل باعث افزایش مراجعات پزشکی و بستری شدن شیرخوار می‌شود. اشکال در تهیه شیر خشک از نظر میزان غلظت آن نیز، موجب خوردن شیر غلیظ یا رقیق توسط کودک و در نتیجه عوارض آن از جمله اختلال میزان سدیم آن و همچنین سوءتغذیه می‌شود. در‌‌نهایت وزن‌گیری کودک مختل می‌شود. شیوع بیشتر عفونت‌های قارچی پستان و احتمال بارداری ناخواسته از سایر عوارض مصرف شیشه در مادر است. سایر معایب استفاده از شیشه پستانک عبارت است از اختلال رویش دندان‌ها (جفت شدن آن‌ها)، احتمال اثر بر هوش کودکان یا احتمال تاثیر بر تکامل گویایی، اجتماعی و یادگیری کودک خواهد بود. گرچه اثبات برخی از این عوارض به تحقیقات بیشتری نیاز دارد ولی توصیه می‌شود کودک حتی‌الامکان از شیر خشک، به ویژه از طریق شیشه پستانک استفاده نکند.


پسری یکسال و یازده ماهه دارم که ناخنش را خیلی می‌جود چه کارکنم این عادتش برطرف شود؟

معمولا ناخن جویدن یکی از علائم اضطرابی در کودکان است. به این معنی که در مورد پسر شما اگر یک رفتار عادتی برای دندان در آوردن نباشد حتما چیزی نگران و مضطربش می‌کند، مثل بکن و نکن‌های بیش از حد والدین، اختلافات خانوادگی در حدی که پسر ۵/۱ ساله متوجه آن شود، یا دوری از هر والد و ... بنابراین شما باید در ابتدا علت و ریشه این اضطراب را پیدا کنید تا این مشکل به طور اصولی حل شود و بعد‌ها به شکل علائم دیگر ظاهر نشود. به عنوان راه حل موقت و مقطعی می‌توانید از لاک‌های تلخ که در داروخانه‌ها موجود است، استفاده کنید و برای پیدا کردن علت نگرانیش از مشاور راهنمایی بگیرید.

پسری ۴ساله دارم که درست نمی‌تواند صحبت کندو بسیاری از حروف را اشتباه تلفظ می‌کند مثل ک خ ر ف و جمله‌سازیش هم ضعیف است، راهنمایی‌ام کنید.

ساختار تکلم درکودکان به شیوه‌های گوناگون شکل می‌گیرد در بعضی رشد سریع دارد و از ابتدا حروف و سپس کلمات و در پی آن جملات را صحیح و کامل ادا می‌کنند، در برخی دیگر این فرایند کند‌تر و مرحله به مرحله صورت می‌گیرد. اما در اغلب کودکان تا حدود ۴ سالگی تکلم نه به صورت کامل بلکه به صورت واضح و قابل فهم می‌شود. اگر فرزند دلبند شما فقط در تلفظ بعضی حروف مشکل دارد با گفتار درمانگر مشاوره کنید .چنانچه مشکلات بیشتری داشت مشاوره‌های تخصصی‌تر نیاز دارد. پیشنهاد آخر این‌که مهدکودک قطعا به سرعت رشد کلامی‌اش کمک می‌کند.

پسر دو ساله و نیمه‌ای دارم که خوب کلمات را نمی‌گوید. لطفا راهنمایی‌ام کنید و ابزار کمکی پیشنهاد بدهید. گفتاردرمانی هم می‌رود، بهتر شده اما هنوز روان حرف نمی‌زند می‌خواستم بدانم مشکلش برطرف می‌شود؟

در این مرحله بهترین کاری که می‌توانستید برای پسرگلتان انجام دهید کمک گرفتن از یک گفتاردرمانگر بوده است. این متخصصان ابزارهای کمکی متناسب و خوبی دارند که می‌توانند به شما معرفی کنند. در صورتی که متخصص تشخیص دهد که او مشکل خاصی در ساختار مغزی‌اش وجود ندارد قطعا به مرور زمان و با صبر و تحمل شما این مشکل برطرف خواهد شد، در‌‌نهایت مهدکودک و بودن با همسالانش می‌تواند کمک‌کننده باشد.

پسری 2 ساله دارم که به شدت به پدرش وابسته است. طوری که وقتی با پدرش هست با من کاری ندارد وقتی با بچه‌های هم سن و سالش هست با آن‌ها بازی نمی‌کند و دست پدرش رامی‌گیرد و با اوبازی می‌کند. چه کارکنیم تا وابستگی‌اش کمتر شود؟

در کودکان وابستگی به یکی از والدین تا ۳ سالگی طبیعی است چراکه هم در مرحله همانندسازی با والد خویش هستند هم ‌اینکه هنوز زندگی روانی- اجتماعی‌شان کاملا شکل نگرفته و آمادگی ورود به اجتماع و بازی با همسالان را به تنهایی ندارند. درمورد پسر شما چند احتمال وجود دارد:

۱- به عنوان پسر با پدرش همانندسازی می‌کند و او را بسیار دوست دارد. ۲ - پدرش را به دلیل کار یا مشغله‌های دیگر کمتر می‌بیند و در نتیجه زمانی که با او است بیشتر به او می‌چسبد۳- برعکس به دلیل شاغل بودن شما او را بیشتر می‌بیند و به او وابسته شده
۴- کودکان همسن خودش در اطرافش کم است و از بازی کردن با پدرش لذت می‌برد. در این مرحله هیچ کدام از این موارد اشکالی ندارد و می‌توانید به تدریج در کنار پدرش بازی با کودکان دیگر را یادش بدهید و لذت بازی با پدر را با لذت بازی با همسالان در پارک، مهد کودک یا جمع‌های خانوادگی جایگزین کنید. قطع وابستگی از هرکدام از والدین با صبر و حوصله و به تدریج صورت می‌گیرد ولی قطعا موفق خواهید شد.

دختر۳ سال ونیمه‌ای دارم که هیچ علاقه‌ای به برنامه‌های کودک ندارد. خصوصا به برنامه‌های کارتونی، زیاد هم به اسباب بازی علاقه نشان نمی‌دهد. باتوجه به اینکه من همیشه وقت سرگرم کردن او را ندارم لطفا یک راه خوب پیشنهادکنید.

تماشای بیش از حد کارتون و تلویزیون در شرایط عادی هم زیاد توصیه نمی‌شود و برای کودکان در این سن اصلا مناسب نیست. بهتر است اسباب بازی‌های متناسب با سنش را تهیه کنید و با حوصله بازی با آن‌ها را به او یاد بدهید تا به رشد عقلانی‌اش کمک شود. همینطور در این سن بیشتر بازی‌هایی که تحرک و جنب و جوش بیشتری دارند توصیه می‌شوند مثل بازی درفضای آزاد پارک، حیاط یا مهد کودک، که هم به رشد جسمانی‌شان کمک می‌کند هم از کم تحرکی و تنبلی و چاقی در آینده پیشگیری می‌کند.

پسر ۲ ساله‌ای دارم که خیلی لجبازی می‌کند و براى این‌که به خواسته‌اش برسد جیغ می‌کشد پا‌هایش را به زمین می‌کوبد و از همه مهم‌تر سرش را به زمین می‌زند و تف می‌کند. می‌خواهم بدانم چه رفتاری داشته باشیم و در ضمن ۲ فروردین صاحب یک فرزند دیگر هم شده‌ایم.

۲ تا ۵ سالگی اوج لجبازی‌های کودکان است که معمولا می‌خواهند به خواسته‌های خودشان به هر صورتی که شده برسند، مثل جیغ و فریاد که رفتارهای قشقرق راه انداختن گفته می‌شود و نباید به آن‌ها بها داد. تا جایی که به خودش آسیب نمی‌رساند رفتارش را ندیده بگیرید تا از بین برود. رفتارهای منفی مثل تف کردن را که قطعا از کسی آموخته با محرومیت از چیزهایی که دوست دارد خاموش کنید و در عوض رفتارهای مثبتش مثل گفتن خواسته‌هایش یا گوش کردن به صحبت‌های خودتان را بلافاصله تشویق کنید. نکته‌ایی که در مورد پسر شما حائز اهمیت است این است که شاید نمی‌تواند کامل صحبت کند و همین یا تولد نوزاد جدید بیشتر باعث لجبازی و منفی کاری‌هایش شده است. پس توصیه می‌شود در این شرایط صبورانه عمل کنید و از روان‌شناسان کودک مشاوره بگیرید تا لجبازی‌هایش ادامه پیدا نکند و به یک مشکل رفتاری در آینده تبدیل نشود.

دختر ۶ ساله‌ای دارم که کارهای اشتباه خودش را به دوستانش نسبت می‌دهد، در ضمن خجالتی هم هست، راهنمایی‌ام کنید.

معمولا در این سن داشتن دوست خیالی طبیعی است و جایگزین تنهایی‌های کودکان کمرو، خجالتی یا تنهاست ولی اینکه دختر شما گناه اشتباهاتش را به گردن دیگری می‌اندازد (چه دوست واقعی- چه خیالی) از روی ترس است که احتمالا بکن و نکن‌های اطرافیان زیاد است یا از کمرویی و ضعف در مهارت‌های ارتباطی می‌ترسد که اعتراف کند کار خودش بوده است. برای قضاوت و راهنمایی شما اطلاعات بیشتری لازم است و توصیه می‌کنم با روان‌شناس کودک مشاوره کنید.


۳۰سال دارم و۲۰ساله بودم که متوجه شدم تخمدان تنبل دارم. 10 سال است قرص سیپروترون مصرف می‌کنم، زیرا بدون قرص عادت ماهانه نمی‌شوم، آیا قرص‌ها عوارض دارند؟

بله مصرف طولانی مدت قرص‌ها عوارض دارد و احتمال سرطان سینه را زیاد می‌کند. بهتر است تحت نظر پزشک متخصص مدروکسی پروژسترون، به مدت ۱۰روز، روزی ۲ عدد، در طول ماه و از روز ۱۵ تا ۲۵ عادت ماهانه مصرف شود تا عوارض کمتری داشته باشد.

سال گذشته یک سقط داشتم. قلب جنین تشکیل شده بود ولی در ٨ هفتگی جنین مرد. علت سقط چیست و آیا ممکن هست دوباره سقط داشته باشم؟

شما باید با پزشک متخصص مشورت کنید. معمولا مشکلات کروموزومی است که باعث سقط جنین می‌شود. بعد از اینکه لقاح حاصل شد، هرگونه اشتباه ممکن است منجر به سقط شود. در
۸۰ درصد موارد اختلالات سیستم ایمنی، اختلالات انعقادی و اختلالات هورمونی عامل سقط است. باید تمام این موارد مورد بررسی قرار گیرد.

خانمی ۲۴ ساله هستم و می‌خواهم صاحب فرزند شوم. به دلیل اینکه جوش می‌زنم از قرص آکنوسان استفاده می‌کنم. از چه موقع باید مصرف قرص را قطع کنم تا باردار شوم؟

باید با متخصص پوست مشاوره کنید. معمولا از ۶ ماه قبل از بارداری باید مصرف دارو قطع شود.