جعبه جادویی را کی خاموش كنيم؟
تماشاي چه برنامه‌هاي تلويزيوني مي‌تواند به سلامت روان فرزندتان آسيب بزند؟
مجله سیب سبز: حتي زماني كه تلويزيون تنها دو كانال داشت و شمار برنامه‌هايي كه می‌توانست توجه كودكان را به خود جلب كند به تعداد انگشتان يك دست هم نمي‌رسيد، كم نبودند والديني كه با مدرسه‌اي شدن فرزندشان دستگاه تلويزيون را جمع مي‌كردند يا از همان كودكي براي فرزندشان محدوديت‌هاي خاصي را براي تماشاي برنامه‌هايش تنظيم مي‌كردند. گرچه كمتر پيش مي‌آيد كه صدا و سيماي ما براي برنامه‌هايي كه پخش مي‌كند محدوده سني خاصي را اعلام كند اما از نظر روانشناسان، ديدن هر برنامه‌اي براي هر فردي و در هر شرايطي مناسب نيست.
دكتر جمشيد بيگدلي، روانشناس و مشاور معتقد است آنچه چشم‌هاي كودك شما در جعبه جادويي مي‌بيند و گوش‌هايش مي‌شنود، مي‌تواند از همان ماه‌هاي قبل از تولد بر سلامت روانش تاثير بگذارد. او در اين صفحه به سوال‌هاي رايجي كه در اين مورد در ذهن والدين چرخ مي‌زند، پاسخ مي‌دهد. شايد يكي از سوال‌هايي كه در ادامه مي‌آيد، دغدغه شما هم باشد.
تماشاي سريال‌هاي جنايي يا مستندهايي كه خشونت زيادي در آنها به تصوير كشيده شده در دوران بارداري مي‌تواند جنين را به خطر بيندازد؟
اغلب والدين مي‌پرسند از چه سني مي‌توان كودك را در معرض برنامه‌هاي تلويزيوني قرار داد يا اينكه تا چه سني بايد او را از اين برنامه‌ها محروم كرد. واقعيت اين است كه از همان دوران بارداري، پيام‌هايي كه مادر در معرض‌شان قرار مي‌گيرد بر روان فرزندش پس از تولد تاثير مي‌گذارد. برخي نظريه‌پردازان مي‌گويند اگر به ۱۰ مادر باردار در دوران بارداری پيام‌هاي متفاوتي را عرضه كنند، پس از تولد ۱۰ نوزاد با روحيات و شرايط جسمي و رواني متفاوت متولد مي‌شود.
سريال‌ها و برنامه‌هاي تلويزيوني كه باعث ايجاد احساسات شديد در مادر می‌شود مي‌تواند بر جنين او هم تاثير بگذارد. مادري كه هر روز يك سريال كمدي را تعقيب مي‌كند و چند ساعت مي‌خندد، جنينش را هم تحت تاثير اين هيجان‌هاي مثبت قرار مي‌دهد اما مادري كه استرس تماشاي برنامه‌هاي اكشن يا درام را در ماه‌هاي بارداري تحمل مي‌كند، جنينش را هم در معرض اين استرس‌ها و اندوه‌ها قرار مي‌دهد. به همين دليل شايد بهترين راه اين باشد كه مادرها در دوران بارداري تعادل را در تماشاي برنامه‌هاي تلويزيوني رعايت كنند.
نوزاد شيرخواري كه در آغوش مادرش است، دركي از آنچه در تلويزيون به تصوير كشيده مي‌شود، دارد؟
شايد نوزادان توانايي درك كامل تصاويري كه در تلويزيون پخش مي‌شود را نداشته باشند اما نمي‌توانيم بگوييم پيام‌هايي كه از طريق اين رسانه در خانه منتشر مي‌شود تاثيري بر آنها ندارد. مادري كه به كودكش شير مي‌دهد و در همان زمان تلويزيون هم مي‌بيند، فرزندش را در هيجان‌هايي كه تجربه مي‌كند، سهيم مي‌كند. اگر مادر در آن زمان به‌خاطر تماشاي مستندهاي حاوي خشونت يا برنامه‌هايي كه او را غمگين مي‌كند، احساسات منفي را تجربه كند، فرزندش هم چنين احساساتي را تجربه مي‌كند.
گاهي حتي يك سريال خانوادگي هم مي‌تواند در ميانه پخش، محتواي خشني را عرضه كند و با صحنه فرياد بازيگران يا دعواهاي‌شان، خانه را پر از صداهاي آزار‌دهنده كند. در چنين شرايطي والديني كه كودكي شيرخوار يا نوپا دارند، بايد تلويزيون را خاموش كنند يا اينكه به تماشاي سريال ادامه دهند؟
در صورتي كه بدون پيش‌بيني شما، تلويزيون آشفتگي صوتي زيادي را در خانه ايجاد كرد، نيازي به خاموش كردن آن يا بستن صدايش وجود ندارد چراكه قطعا تا لحظه‌اي كه شما به سمت كنترل برويد و صدا را كم كنيد، فرزندتان تحت تاثير آن قرار گرفته است. بهترين كار اين است كه به جاي خاموش كردن تلويزيون، كودك‌تان را در آغوش بگيريد، نوازش كنيد يا برايش شعري بخوانيد تا به جاي صداي تلويزيون توجهش به صداي شما جلب شود. در كودكاني كه سال‌هاي اوليه زندگي‌شان را مي‌گذرانند، انحراف توجه بهترين راه براي بي‌اثر كردن محتواي خشني است كه ممكن است كودك شاهد آن باشد.
اگر در خانه، كودكي كه بيشتر از سه سال دارد شاهد چنين برنامه‌هايي شد، چطور؟ آيا در شرايطي كه كودك خشونت موجود در آن برنامه را درك مي‌كند هم نيازي به تعويض كانال تلويزيون وجود ندارد؟
اگر با رويكرد برنامه مخالفتي نداريد و تنها به اين علت كه بعد خشني از آنچه در اجتماع مي‌گذرد را در صحنه‌اي به نمايش در آورده است مي‌خواهيد فرزندتان را از تماشايش محروم كنيد، دست نگه داريد. قرار نيست هيچ كدام‌مان از سر عمد بچه‌ها را با اين پيام‌ها مواجه كنيم اما اگر در جريان يك سريال تلويزيوني، صحنه‌اي از يك درگيري خانوادگي به نمايش درآمده، دليلي براي تعويض كانال وجود ندارد.
در صورتي كه فرزندتان به سني رسيده كه تلاش شما براي منحرف كردن توجهش نمي‌تواند كارساز باشد، بايد از قدرت جملات‌تان براي خنثي كردن اثر چنين پيام‌هايي كمك بگيريد و با دخالت هوشمندتان اجازه ندهيد كه اين پيام‌ها به فرزندتان آسيبي بزند. او بايد بفهمد در اجتماع چنين اتفاق‌هايي در جريان است اما اين بحران‌ها در خانه شما جايي ندارد.
آيا مي‌توانيم با كودك‌مان به تماشاي مستند شوك بنشينيم؟
تا اينجا در مورد صحنه‌هايي از سريال‌ها يا برنامه‌ها كه حاوي اندازه‌اي از خشونت‌هاي كلامي يا بصري هستند، صحبت كرديم اما براي برخي پدر و مادرها اين سوال مطرح است كه آيا مي‌توان با انحراف توجه يا توضيح دادن به كودك، تاثير منفي تماشاي مستندهايي كه در مورد جناياتي مثل حمله گروهک داعش به شهرها يا دستگيري فروشندگان مواد مخدر است را خنثي كرد. جواب منفي است. برنامه‌هايي كه حاوي خشونت بالايي است، نه‌تنها براي كودكان كه براي بزرگ‌ترها هم سم است و نه‌تنها نبايد به فرزندتان اجازه تماشاي آنها را بدهيد بلكه دليلي ندارد كه خودتان هم به تماشاي آنها بنشينيد.
بچه‌ها عاشق ماجراهاي پليسي هستند. آيا ديدن سريال‌هاي جنايي نمي‌تواند به تهديدي براي سلامت روان آنها تبديل شود؟
فيلم‌هاي جنايي و كارآگاهي طرفداران زيادي دارد و بعيد نيست كه نه‌تنها خودتان نتوانيد از خير تماشاي آنها بگذريد بلكه كودك‌تان هم ممكن است به تماشاي آنها ميل زيادي نشان دهد. گرچه تماشاي اين برنامه‌ها براي كودكان زير شش سال بايد ممنوع باشد اما در بسياري از كشورها كه محدوده سني مجاز براي تماشاي برنامه‌هاي‌شان را مشخص مي‌كنند، گاهي تماشاي برخي از اين برنامه‌ها براي سنين كمتر از ۱۲ سال هم ممنوع است.
اما در صورتي كه فيلم جنايي كه قصد ديدنش را داريد، حاوي خشونت زيادي نباشد، مي‌توانيد با فرزندتان به تماشايش بنشينيد و هر جا كه كنجكاوي‌اش تحريك شد يا احساس كرديد دچار استرس شده است با توضيحات‌تان براي آرام كردنش تلاش كنيد. شما بعد از سه ساله شدن فرزندتان مي‌توانيد با او در مورد مفاهيم جدي زندگي صحبت كنيد و از آنجا كه معمولا چنين برنامه‌هايي را بعد از دهه‌دوم زندگي فرزندتان همراه او تماشا مي‌كنيد، توضيح چنين مفاهيمي براي او دشوار نخواهد بود. حضور فيزيكي والدين و توضيحات‌شان در اين شرايط مي‌تواند به آرامش كودك و دركش از واقعيت كمك زيادي كند.
غيرمستقيم آموزش دهيد
بهترين راه آموزش به كودكان، انتخاب شيوه‌هاي غيرمستقيم است اما در اين روش آموزش هم يك اصل مهم وجود دارد و آن شباهت چيزهايي كه به كودك مي‌آموزيم با واقعيت‌هاي دنياي بيرون و زندگي روزمره است. هرقدر هم كه براي آموزش كودك تلاش كنيم در صورتي كه در دنياي بيرون واقعيت را به شكل ديگري تجربه كند، تعاليم ما سودي نخواهد داشت.
بگذارید واقعیت را ببیند
باور كنيد كودك به اصطلاح قديمي‌ها «آفتاب و مهتاب نديده» و به اصطلاح امروزي‌ها «پاستوريزه» تربيت كردن هنر نيست. كودك بايد با واقعيت‌هاي زندگي حتي اگر تلخ باشند آشنا شود. بدجنسي را ياد بگيرد و براي دفاع از خودش در چنين موقعيت‌هايي آماده باشد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر