صدای منظومه شمسی چگونه خواهد بود؟
امواج صوتی به‌صورت مکانیکی مانند یک لرزش منتشر می‌شوند و درنتیجه نیاز به یک میانجی -جامد، مایع و یا گاز- دارند تا از طریق آن جابه‌جا شوند. البته باوجودی که فضای بین سیاره‌ای (و بین ستاره‌ای) فضای کاملاً خالی نیست، مولکول‌های گاز و ذرات غبار در آن پراکنده شده‌اند ولی این مواد نمی‌توانند یک میانجی پیوسته که به امواج صوتی امکان انتقال به‌صورت مستقیم را بدهد، شکل دهند.
وب سایت بیتلاگ - فرید کریمی: "فضا، هیچ‌کس نمی‌تواند صدای فریاد شما را بشنود!" این شعار تبلیغاتی باعث موفقیت تجاری فیلم "بیگانگان فضایی" (۱۹۷۹) بود و البته ادعای درستی هم بود.
امواج صوتی به‌صورت مکانیکی مانند یک لرزش منتشر می‌شوند و درنتیجه نیاز به یک میانجی -جامد، مایع و یا گاز- دارند تا از طریق آن جابه‌جا شوند. البته باوجودی که فضای بین سیاره‌ای (و بین ستاره‌ای) فضای کاملاً خالی نیست، مولکول‌های گاز و ذرات غبار در آن پراکنده شده‌اند ولی این مواد نمی‌توانند یک میانجی پیوسته که به امواج صوتی امکان انتقال به‌صورت مستقیم را بدهد، شکل دهند.
اما مکان‌های زیادی در منظومه شمسی وجود دارد که ممکن است، واقعاً پر سروصدا باشد. مانند مکان‌هایی که دارای میانجی است و به امواج صوتی امکان انتقال را می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، جو و یا اقیانوس، چیزی که به‌تازگی شروع به کاوش در مورد آن کرده‌ایم.
ناسا اعلام کرد، این مأموریت آینده‌ی مریخ خواهد بود. لندر ۲۰۲۰ مریخ، یک میکروفون را حمل خواهد کرد که امکان ثبت صدای سیاره‌ها را خواهد داشت. این نخستین باری نیست که یک میکروفون به مریخ فرستاده می‌شود، انجمن سیاره‌ای ایالات‌متحده آمریکا بودجه‌ی لازم برای فرستادن یک میکروفون با مأموریت مریخ پولار لندر در سال ۱۹۹۹را فراهم کرده بود. متأسفانه فضاپیما پیش از اینکه امکان ثبت هر نوع صدایی را داشته باشد، با مشکل مواجه شد. در تجهیزات لندر فونیکس سال ۲۰۰۸ هم یک میکروفون بود، اما به خاطر نگرانی‌هایی که در مورد تداخل با سیستم فرود فضاپیما وجود داشت، این دستگاه هیچ‌گاه روشن نشد.
البته ما همین حالا هم صداهای ضبط شده‌ی فضایی را در اختیار داریم، فضاپیمای هویگنس آژانس فضایی اروپا، در سال ۲۰۰۵ بر روی قمر غول‌پیکر سیاره زحل، تیتان فرود آمد، این فضاپیما در طول سفر خود در جو تایتان، صدای جو این قمر را ثبت کرد. هنگامی‌که به این صدا گوش می‌دهیم، تصوری از کپسولی که در معرض بادها قرارگرفته را خواهیم داشت.
امواج صوتی به‌صورت مکانیکی مانند یک لرزش منتشر می‌شوند و درنتیجه نیاز به یک میانجی -جامد، مایع و یا گاز- دارند تا از طریق آن جابه‌جا شوند. البته باوجودی که فضای بین سیاره‌ای (و بین ستاره‌ای) فضای کاملاً خالی نیست، مولکول‌های گاز و ذرات غبار در آن پراکنده شده‌اند ولی این مواد نمی‌توانند یک میانجی پیوسته که به امواج صوتی امکان انتقال به‌صورت مستقیم را بدهد، شکل دهند.
اما مکان‌های زیادی در منظومه شمسی وجود دارد که ممکن است، واقعاً پر سروصدا باشد. مانند مکان‌هایی که دارای میانجی است و به امواج صوتی امکان انتقال را می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، جو و یا اقیانوس، چیزی که به‌تازگی شروع به کاوش در مورد آن کرده‌ایم.
ناسا اعلام کرد، این مأموریت آینده‌ی مریخ خواهد بود. لندر ۲۰۲۰ مریخ، یک میکروفون را حمل خواهد کرد که امکان ثبت صدای سیاره‌ها را خواهد داشت. این نخستین باری نیست که یک میکروفون به مریخ فرستاده می‌شود، انجمن سیاره‌ای ایالات‌متحده آمریکا بودجه‌ی لازم برای فرستادن یک میکروفون با مأموریت مریخ پولار لندر در سال ۱۹۹۹را فراهم کرده بود. متأسفانه فضاپیما پیش از اینکه امکان ثبت هر نوع صدایی را داشته باشد، با مشکل مواجه شد. در تجهیزات لندر فونیکس سال ۲۰۰۸ هم یک میکروفون بود، اما به خاطر نگرانی‌هایی که در مورد تداخل با سیستم فرود فضاپیما وجود داشت، این دستگاه هیچ‌گاه روشن نشد.
البته ما همین حالا هم صداهای ضبط شده‌ی فضایی را در اختیار داریم، فضاپیمای هویگنس آژانس فضایی اروپا، در سال ۲۰۰۵ بر روی قمر غول‌پیکر سیاره زحل، تیتان فرود آمد، این فضاپیما در طول سفر خود در جو تایتان، صدای جو این قمر را ثبت کرد. هنگامی‌که به این صدا گوش می‌دهیم، تصوری از کپسولی که در معرض بادها قرارگرفته را خواهیم داشت.
تیتان
هدف از چنین آزمایش‌هایی استفاده از صدا برای درک نحوه‌ی تغییرات فشار جو تایتان با تغییر عمق است. این می‌تواند برای ساخت یک مدل گردشی از تایتان مورد استفاده قرار گیرد، یعنی چیزی شبیه به مدلی که ما در حال حاضر در زمین برای پیش‌بینی آب‌وهوا و درک تغییرات آب و هوایی مورد استفاده قرار می‌دهیم.
در صورت پخش نشدن ویدئو بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
حال با نزدیک شدن به پایان مأموریت رزتا، باید به یاد داشته باشیم، هدف این مأموریت یعنی دنباله‌دار چوریوموف گراسیمنک با نزدیک شدن به خورشید اصواتی را در فضا پخش می‌کند. ما همچنین صدای ضربه‌ی ورود کاوشگر دنباله‌دار فیله را هنگامی‌که در نوامبر ۲۰۱۴ بر روی این سیاره دنباله‌دار فرود آمد، شنیده‌ایم.
همچنین صداهای دیگر اجرام منظومه شمسی ازجمله مشتری و حلقه‌های زحل هم ثبت شده‌اند. اما این صداها به‌طور مستقیم ثبت نشده‌اند، بلکه ارتعاشات الکترومغناطیسی به سیگنال‌های صوتی تبدیل شده‌اند که صدای بسیار عجیبی دارند.
موسیقی مریخ
شما برای درک این صداها باید تصور کنید که در یک بیابان هستید، یک میکروفون بر روی سطح مریخ می‌تواند چه صداهای مختلفی را ثبت کند و این صداها چگونه قابل فهم خواهند بود. پیش از هر چیز، سرعت انتقال باد و یا سوت زدن در آن چقدر خواهد بود؟ هرچند وقت یک‌بار سرعت و یا جهتش تغییر خواهد کرد؟ صدای گردوغبار چگونه خواهد بود؟ و یا یک توفان گردوغبار؟ رعدوبرق همراه با صاعقه چطور؟ و یا تغییر فشار در خلال یک توفان الکتریکی؟
حمل یک میکروفون توسط یک سطح‌نورد، مزایایی زیادی دارد. ازآنجایی‌که مریخ‌نورد، وسیله نقلیه‌ای است که با غلتک سطح سیاره را طی می‌کند، ممکن است ما صدای چرخ‌ها را بشنویم و متوجه شویم شن و ماسه مانع از حرکت آن شده است. این به مهندسان امکان تشخیص مؤثرتر مشکلات و چاره‌اندیشی برای بهبود و یا اجتناب از آنها را می‌دهد.
همچنین صداهای دیگر اجرام منظومه شمسی ازجمله مشتری و حلقه‌های زحل هم ثبت شده‌اند. اما این صداها به‌طور مستقیم ثبت نشده‌اند، بلکه ارتعاشات الکترومغناطیسی به سیگنال‌های صوتی تبدیل شده‌اند که صدای بسیار عجیبی دارند.
موسیقی مریخ
شما برای درک این صداها باید تصور کنید که در یک بیابان هستید، یک میکروفون بر روی سطح مریخ می‌تواند چه صداهای مختلفی را ثبت کند و این صداها چگونه قابل فهم خواهند بود. پیش از هر چیز، سرعت انتقال باد و یا سوت زدن در آن چقدر خواهد بود؟ هرچند وقت یک‌بار سرعت و یا جهتش تغییر خواهد کرد؟ صدای گردوغبار چگونه خواهد بود؟ و یا یک توفان گردوغبار؟ رعدوبرق همراه با صاعقه چطور؟ و یا تغییر فشار در خلال یک توفان الکتریکی؟
حمل یک میکروفون توسط یک سطح‌نورد، مزایایی زیادی دارد. ازآنجایی‌که مریخ‌نورد، وسیله نقلیه‌ای است که با غلتک سطح سیاره را طی می‌کند، ممکن است ما صدای چرخ‌ها را بشنویم و متوجه شویم شن و ماسه مانع از حرکت آن شده است. این به مهندسان امکان تشخیص مؤثرتر مشکلات و چاره‌اندیشی برای بهبود و یا اجتناب از آنها را می‌دهد.
در صورت پخش نشدن ویدئو بر روی تصویر زیر کلیک کنید.
ما پیش‌ازاین صداهایی از مریخ‌نورد را شنیده بودیم، ناسا صدایی از ماراتن ۱۱ ساله مریخ‌نورد آپرچونتی را منتشر کرده است. اما مانند صداهای حلقه‌های مشتری و زحل، این صداها هم به‌طور مستقیم ثبت نشده بودند، این صداها درواقع ارتعاشات مریخ‌نورد هستند که در زمان سفر بر روی سطح سیاره به صدا تبدیل‌شده‌اند. اما میکروفون مأموریت ۲۰۲۰ مریخ برای نخستین بار صداهای مریخ را به‌طور مستقیم ثبت کرده و به زمین خواهد فرستاد.
نکته‌ی جالب در مورد برنامه‌ی پیشنهادی میکروفون، ابزار گنجانده شده در آن است. برخلاف میکروفون تیتان و مریخ، این ابزار یک شتاب سنج نیست، بلکه ابزاری است که برای اندازه‌گیری ترکیب شیمیایی سنگ‌ها و خاک‌های پراکنده شده مورد استفاده قرار می‌گیرد، این ابزار یک طیف‌سنج پلاسمای القایی لیزری (LIBS) خواهد بود.
طیف‌سنج با شلیک لیزر به هدف باعث تشکیل یک پلاسما شده و موج فشار بسیار تیزی را به وجود می‌آورد و سیگنال صوتی ایجاد شده متناسب قسمت زیادی از نمونه‌ی نابود شده خواهد بود. استفاده از میکروفون برای راه‌اندازی، تنظیم و تمرکز لیزر به بهبود ابزار کمک می‌کند. اما در همین حال، صداهای جدید زیادی از سطح سیاره سرخ ثبت می‌شوند.
بنابراین، چه چیز دیگری ممکن است برای گوش دادن جالب باشد؟ شاید بخواهیم صدای قمر اروپا و یا انسلادوس، قمرهای مشتری و زحل را بشنویم. هردوی این اقمار دارای سطحی پوشیده از یخ هستند که ممکن است در زیر آن اقیانوس وجود داشته باشد.
تصور کنید، درصورتی‌که فضاپیما به یخ نفوذ کند، یک میکروفون چه صداهایی را می‌تواند ثبت کند. به‌عنوان‌مثال، صدای سایش و خراش کوه‌های یخی و یا صدای فروکشیدن و فروریز شدن زمانی که یخ نرم‌تر در صفحات نشست می‌کند. صدای فش فش ناگهانی یک آبفشان یخی و سپس رسیدن به اقیانوس. امواج آبی که به ورقه‌های یخ برخورد می‌کنند، آب‌هایی با دماهای مختلف که باهم مخلوط می‌شوند، صدایشان چگونه خواهد؟ و اگر حباب داشته باشند، چطور؟ و شاید بانفوذ به کف اقیانوس، ممکن است صدای غیرمنتظره‌ی عقب‌نشینی خرچنگ‌ها را هم بشنویم!
نکته‌ی جالب در مورد برنامه‌ی پیشنهادی میکروفون، ابزار گنجانده شده در آن است. برخلاف میکروفون تیتان و مریخ، این ابزار یک شتاب سنج نیست، بلکه ابزاری است که برای اندازه‌گیری ترکیب شیمیایی سنگ‌ها و خاک‌های پراکنده شده مورد استفاده قرار می‌گیرد، این ابزار یک طیف‌سنج پلاسمای القایی لیزری (LIBS) خواهد بود.
طیف‌سنج با شلیک لیزر به هدف باعث تشکیل یک پلاسما شده و موج فشار بسیار تیزی را به وجود می‌آورد و سیگنال صوتی ایجاد شده متناسب قسمت زیادی از نمونه‌ی نابود شده خواهد بود. استفاده از میکروفون برای راه‌اندازی، تنظیم و تمرکز لیزر به بهبود ابزار کمک می‌کند. اما در همین حال، صداهای جدید زیادی از سطح سیاره سرخ ثبت می‌شوند.
بنابراین، چه چیز دیگری ممکن است برای گوش دادن جالب باشد؟ شاید بخواهیم صدای قمر اروپا و یا انسلادوس، قمرهای مشتری و زحل را بشنویم. هردوی این اقمار دارای سطحی پوشیده از یخ هستند که ممکن است در زیر آن اقیانوس وجود داشته باشد.
تصور کنید، درصورتی‌که فضاپیما به یخ نفوذ کند، یک میکروفون چه صداهایی را می‌تواند ثبت کند. به‌عنوان‌مثال، صدای سایش و خراش کوه‌های یخی و یا صدای فروکشیدن و فروریز شدن زمانی که یخ نرم‌تر در صفحات نشست می‌کند. صدای فش فش ناگهانی یک آبفشان یخی و سپس رسیدن به اقیانوس. امواج آبی که به ورقه‌های یخ برخورد می‌کنند، آب‌هایی با دماهای مختلف که باهم مخلوط می‌شوند، صدایشان چگونه خواهد؟ و اگر حباب داشته باشند، چطور؟ و شاید بانفوذ به کف اقیانوس، ممکن است صدای غیرمنتظره‌ی عقب‌نشینی خرچنگ‌ها را هم بشنویم!
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر