هفت صبح: سفر به سرزمين کلوت‌ها، شبيه‌به سفر به كره مريخ است، هرچند شبيه‌ترين نقطه ايران به مريخ، كوه‌هاي مريخي در چابهار است؛ سفر به كلوت تجربه بي‌نظيري را در ميان سكوت و باد‌هاي كويرلوت براي‌تان مهيا مي‌كند
شهري خالي از سکنه در بيابان لوت که در آن نه گياهي حق روييدن دارد و نه حتي باکتري حق حيات! هيچ موجود زنده‌اي را در اين شهر نمي‌يابي. اينجا بزرگ‌ترين شهر کلوخي دنيا و بسيار شبيه به كره مريخ در زمين است. با ماه همراه شويد تا براي ديدن هنر معمار طبيعت به محل کلوت‌ها سفر کنيم.
در فاصله 40 کيلومتري شمال شرقي شهداد کرمان، بزرگ‌ترين پديده طبيعي و کلوخي دنيا و نيز منحصر به فردترين عارضه کوير قرار دارد که از دور به شهري بزرگ با ساختمان‌هاي کوتاه و بلند مي‌ماند. اين ابرشهر کلوخي 80 کيلومتر عرض، 145 کيلومتر طول و بيش از 11 هزار کيلومتر مربع مساحت دارد. به طور کلي کلوت سرزميني سوزان و عاري از هر گونه حيات با گرمايي حدود 70 درجه سانتي‌گراد بالاي صفر است. کوير با همه وسعت، خاک و ماسه‌اش، با خورشيد و آسمانش و نقش‌هاي چشم‌نوازش يک مرکز پژوهشي بزرگ به شمار مي‌رود.
رصد ستارگان، پرورش گياهان در شرايط کويري، مهار انرژي باد و خورشيد و ده‌ها کنکاش ديگر مي‌تواند رهاورد اين سفر باشد. در اين ميان جاذبه‌هاي ورزشي مانند اسکي روي شن، موتورسواري و اتومبيلراني و حتي پياده‌روي را نبايد ناديده گرفت. شاهکاري از باد، خاک و آب کلوت‌ها در اثر فرسايش آبي و بادي در طول هزاران سال شکل گرفته‌اند. در اين شهر کسي زندگي نمي‌کند و هر چه هست سراسر سکوت و آرامش است.
کلوت، ساختاري از حرکت باد در دل نرم خاک کوير دارد. نم باران اگر بر تن خشک کوير ببارد، خاک‌هاي تل شده گرد سنگي را بر هم استوار مي‌کند و سازه‌اي را به وجود مي‌آورد که گويي بنايي خشتي از تمدني متعلق به ماقبل تاريخ است. کلوت‌هاي كوير شهداد در كرمان در دنيا بي‌نظيرند و شهرتي جهاني دارند. شايد آنها جزو معدود سازه‌‌هاي بي‌نظير طبيعي باشند که انسان در ساخت آنها هيچ تاثيري نداشته است و به دليل وجود فرسايش دائمي همچنان در حال تغيير و تحول هستند.
ترين‌هاي کوير لوت
کوير لوت غير از داشتن زيبايي‌هاي خاصي که در دنيا بي‌نظير است، مشخصاتي هم دارد که در ايران جزء «ترين‌ها» محسوب مي‌شوند. براي مثال، «پست‌ترين نقطه داخلي ايران» در شرق معدن نمک با ارتفاع ۵۶ متر از سطح دريا در کوير لوت قرار دارد. «گرم‌ترين نقطه ايران» نيز در همين محدوده است. البته به گفته برخي کارشناسان، اين منطقه گرم‌ترين نقطه کره زمين نيز محسوب مي‌شود زيرا درجه حرارت لوت آن در فصل تابستان، در سايه، از ۶۵ درجه سانتي‌گراد هم مي‌گذرد بنابراين از دره مرگ آمريکا، بيابان عزيزي ليبي و ربع‌الخالي عربستان نيز گرم‌تر است.
گندم بريان يا ريگ سوخته در ۸۰ کيلومتري شمال شهر شهداد در کوير لوت واقع شده و رسيدن به آن، به دليل نداشتن جاده و راه مشخص دستيابي، به سختي و تنها با همراهي افراد معدودي که به مسيرها آشنا هستند، امکان‌پذير است. اين تپه هم از لحاظ زمين‌شناسي و هم به عنوان يک جاذبه گردشگري به بازشناسي و معرفي بيشتر نياز دارد و بايد زمينه دستيابي آسان‌تر علاقه‌مندان به آن نيز فراهم شود.
دماي هوا از آبان تا فروردين در اين نقطه از کره زمين قابل تحمل و طبيعي است. در واقع تنها در همين فرصت است که مي‌توان به سفر به گندم بريان فکر کرد. در کوير لوت مجموعه‌اي از همه زيبايي‌هايي مورد علاقه کويردوستان وجود دارد. از آن جمله مي‌توان به نمکزارهايي با کرت‌بندي شش ضلعي، تپه‌هاي شني(رمل)، کلوت‌ها و رود شور اشاره کرد. رود شور تنها رودي دائمي است که در اعماق کوير لوت جريان دارد و در طول سال پر آب است.
اين رود از کوه‌هاي شمال‌غرب بيرجند سرچشمه مي‌گيرد و ۲۰۰ کيلومتر مسير پر پيچ و خم را در کوير لوت مي‌پيمايد و سرانجام به کوه نمک سريا و معدن نمک شهداد ختم مي‌شود. آب اين رودخانه بسيار شور است و هر چه به چاله مرکزي لوت نزديک‌تر مي‌شود، بر اثر گذشتن از بسترهاي شور و نيز تبخير شدن آب، غلظت املاح در آن به حدي زياد مي‌شود که در کناره‌هاي قسمت پاييني تا کيلومترها اثري از گل و گياه ديده نمي‌شود و پيش از رسيدن به معدن نمک به علت بالا رفتن غلظت نمک مثل ماست مي‌شود. البته با وجود خشکسالي‌هاي اخير جريان آب در رود شور متوقف نشده است.
يکي ديگر از جلوه‌هاي زيبايي در اين منطقه گذر جاده ادويه از دل کلوت‌هاست. در واقع شهر افسانه‌اي کوير محل گذر کاروان‌ها نيز بوده است. اين جاده از هند آغاز مي‌شود و با گذر از دشت‌هاي خراسان شمالي به کوير وارد مي‌شود و از کنار کلوت‌ها مسير خود را به سوي مقصد کاروان‌ها ادامه مي‌دهد.
توصيف جهانگردان
اين شهر پرجاذبه از گذشته مورد توجه بوده است و تعدادي از جهانگردان به توصيف آن پرداخته‌اند. دکتر «آلفونس گابريل» اتريشي مي‌نويسد: «وقتي سايه ابرها روي منطقه(کلوت‌ها) مي‌افتد، انسان برج و باروهاي کنگره‌اي را به ياد مي‌آورد.»
«ژنرال سرپرسي سايکس» که يکي از مهمترين و بانفوذترين عوامل انگليس در ايران بوده و از کلوت‌ها ديدن کرده است، نيز مي‌نويسد: «آثار شهر کلوت‌ها از غرايب طبيعت است. حين عبور از بين اين نقاط مخروب، شخص تصور مي‌کند که از وسط قلاع و قصرهاي جن و پري مي‌گذرد. اشکال عبادتگاه‌ها، اهرام، برج‌ها و قلعه‌هاي بزرگي را در نظر انسان مجسم مي‌کنند و بدون اغراق از مشاهده آنها شخص به خود مي‌لرزد.»
اقامت در کمپ کويري شهداد
براي رفتن به بزرگ‌ترين شهر کلوخي دنيا هم مجوز لازم است و هم راه‌بلد. آنقدر اين شهر بزرگ است و ساختمان‌هايش شبيه به هم که گم شدن مسافر در آن حتمي است. براي ماندن در اين شهر مي‌توان در کمپ کويري شهداد اقامت کرد که کپرهاي مدور و گنبدي‌شکل بسيار زياد دارد. در مرکز اين کپرها نيز يک سالن اجتماعات بزرگ از برگ درخت نخل ساخته شده است.
کمپ شهداد به صورت شمالي- جنوبي ساخته شده و ميان چندين کلوت قرار گرفته است تا از گزند باد و توفان‌هاي شن در امان باشد. زيبايي آن در شب دو چندان است و محوطه‌اش با چراغ‌هايي تزئين شده که زيبايي خاصي به آلاچيق‌ها بخشيده است.
آلاچيق‌ها کف سيماني و ديوار و سقف‌هاي چوبي دارند و به امکاناتي چون برق و سرويس بهداشتي مجهزند. اين کمپ با ۴۰ نفر ظرفيت در حاشيه غربي کوير لوت در موقعيت جغرافيايي ۳۰/۳۴ شمالي و ۵۷/۵۱ درجه شرقي قرار دارد. مسئولان آن هم از طريق بي‌سيم با نيروي انتظامي در تماسند و گشت انتظامي در ساعات مختلف روز براي بالا بردن سطح ايمني آنجا حاضر مي‌شود.
براي رسيدن به کمپ کويري شهداد بايد از دو کيلومتري جاده شهداد به ماهان وارد جاده شهداد- نهبندان شد و پس از طي مسافت ۱۵ کيلومتر، به جاده کمپ کويري پا گذاشت. با ورود به جاده کمپ، پس از طي مسافتي حدود ۱۰ کيلومتر، به کمپ کويري شهداد خواهد رسيد.
در مسير رفتن به کلوت‌ها ديدار از روستاي زيباي سيرچ، گشت‌و‌گذاري در بخش شهداد که روزگاري پايگاه تمدن ايران به شمار مي‌رفت و نيز بازديد از قلعه تاريخي شفيع‌آباد هم براي کويرنوردان دلپذير خواهد بود.
نظر کاربران
چه حالی میده کویر نوردی!!! خوش بحالشون
برا ماهایی که همش درخت و جنگل و دریا میبینیم باید خیلی جالب باشه... قسمت بشه ما هم بریم...
درست مثل تگزاسه یادش بخیر.
خاطرات تگزاس محاله یادم بره..