خرید از پشت ویترین های مجازی

هفته نامه صدا - مینا عینی فر: همه چیز در بساطشان پیدا می شود. بعضی صفحه ها عین بازار شام است؛ یکی به اروپا رفت و آمد دارد و از کفش و لباس گرفت تا ظرف و ظروف سفارش می گیرد. یکی از آمریکا آمده و هرچه آورده ریخته وسط برای فروش. بعضی صفحه ها هم تخصصی کار می کنند؛ فقط کیف و کفش، آن هم دست دوز یا فقط لباس های برند اروپایی. هرکس برای خودش قوانینی دارد؛ یکی در صفحه اش تبلیغ پیج های دیگر را می کند تا اگر شد به جز فروش محصولاتش درآمدی هم از این راه داشته باشد. یکی «تبلیغ ممنوع» را بالای صفحه اش نوشته تا کسی سراغش نیاید و کسب و کارش را آلوده آگهی های بازرگانی نکند.

بعضی هم آن قدر نسبت به کالاهایشان اظهارنظر و بعضا حرف های نامربوط شنیده اند که بالای صفحه نوشته اند توهین= بلاک. مشتری های این ویترین های آنلاین گذشتن از هفت خوان ترافیک و شلوغی و تنگی وقت را با پرسه زنی در صفحه های مجزی عوض کرده اند تا آنچه را که می خواهند به جای گز کردن و خسته شدن با اسکرول کردن پیدا کنند و همزمان به بقیه کارهایشان هم برسند. نه درگیر مسافت ها شوند و نه مجبور باشند به چندین مغازه و فروشگاه سر بزنند.

آنها یک راه مدرن تر پیدا کرده اند؛ یک شبکه موبایلی عکس محور که هرچه می خواهند در فروشگاه هایش پیدا می شود. در این میان کارهای هنری دست ساز که بیرون از اینستاگرام به سختی با قیمت های مناسب پیدا می شوند جای خود را میان کاربران باز کرده اند و طرفداران زیادی دارند. پرسه زدن در این فروشگاه ها هم مجانی است و اگر بعد از گشتن و پرس و جو کردن خرید نکردید کسی چپ چپ نگاه تان نمی کند.


ویترین های خاص و ارزان

کیف و کفش های گلدار و طرحدار را با هم ست کرده و از هرکدام جداگانه عکس گرفته. قیمت هر ست زیر عکس نوشته شده و هرکس بخواهد یکی از آنها را داشته باشد کافی است روی تلگرام پیام بفرستد و سفارش بدهد. بعد ستی که انتخاب کرده دم در خانه اش فرستاده می شود. هزینه پیک هم به عهده مشتری است.

شبنم فریدفر صاحب یکی از پیج های فروش دست سازهای هنری درباره دلایلی که باعث شده مردم به خرید اینترنتی روی بیاورند می گوید: «خرید اینترنتی تا حدودی محبوبیت دارد ولی هنوز نتوانسته از بازار سنتی موفق تر عمل کند. همان طور که می دانید الان ما در عصر الکترونیک هستیم و خیلی از افراد به جای اینکه به کارهای دیگری بپردازند مشغول کارکردن با گوشی و اینترنت هستند و یکی از بزرگترین تفریحات مردم گشتن در همین پیج های اینستاگرام است. بنابراین روزانه محصولات زیادی را در پیج ها می بینند؛ محصولاتی که شاید خاص تر و بهتر از کالاهای بعضی از مغازه ها باشند و فکر و خلاقیت پشت شان است.»

این دانشجو دکترای داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران که به کارش بیشتر به چشم علاقه نگاه می کند تا درآمدزایی، قیمت مناسب را هم یکی از عوامل موثر در رواج خریدهای آنلاین می داند و می گوید: «واسطه ها در این شکل خرید کردن کم شده و اکثر افرادی که پیج دارند یا خودشان تولیدکننده هستند یا وارد کننده. ضمن این که با وجود ترافیک زیاد، مردم ترجیح می دهند برای خرید مسافتی را طی نکنند و محصول با پست و پیک به دستشان برسد.»

او درباره مشتری های صحفه اینستاگرامش این طور توضیح می دهد: «بیشتر مشتری های پیج من اهالی شهرستان ها هستند. تنوع محصول در شهرهای کوچک تر کمتر است و خاص بودن محصولات دست ساز برای آنها جذاب است. علاوه بر این، تولید کننده ها در اینستاگرام کسانی هستند که ایده خوبی دارند اما سرمایه کافی ندارند و حالا از این طریق کارشان را به مشتری می رسانند.»

اعتماد به عکس های مجازی

شبنم می گوید بیش از آن که به فکر درآمدزایی از این کار باشد به کارآفرینی در آینده برای دیگران و پرداختن به طراحی و آموزش است. درس ها و داروسازی برای او زمان زیادی باقی نگذاشته و نمی تواند بی نهایت سفارش بپذیرد. با این حال برای دریافت تعداد سفارشی که راضی اش کند نیاز به جلب اعتماد دارد. او درباره دشواری های جلب اعتماد مشتری های آنلاین این طور توضیح می دهد: «جلب اعتماد در فضای مجازی کار سختی است. من خودم هنوز به سختی به بعضی از پیج ها اعتماد می کنم و این حق را به بقیه افراد هم می دهد که تردید کنند. اما خودم برای اینکه متوجه شوم می توانم به یک پیج اعتماد کنم یا نه اول به تعداد فالورهاش و پست هایش دقت می کنم و اینکه پست ها در زمان کوتاهی به روز شده باشند. البته این راه خوبی نیست.


خیلی ها هم نمی توانند اعتماد کنند و با راه های مختلفی تلاش می کنم اعتمادشان را جلب کنم. مثلا اینکه هزینه کامل را ابتدا کار دریافت نمی کنم و بیعانه می گیرم تا بقیه هزینه موقع تحویل پرداخت شود. یکی دیگر از راه های جلب اعتماد در دسترس بودن و پاسخگویی به مشتری و نظرات اوست.»

در خریدهای اینترنتی امکان لمس کالا و تشخیص مرغوبیت آن وجود ندارد. این اوصاف خریداران چطور باید تنها با دیدن یک عکس در مورد کالای مورد نظریان تصمیم بگیرند؟ شبنم می گوید: «من سعی می کنم عکس های با کیفیت منتشر کنم تا رنگ محصول به درستی نشان داده شود و از تمام زوایای کارها عکس وجود داشته باشد تا مشتری با دید باز بتواند خرید کند. کارهای من دستی هستند و این یعنی هر بار باید کار را از اول تولید کنم و برای مشتری بفرستم. پس تمام سعیم را می کنم که کاملا کپی عکس باشد و زمانی که به دست مشتری می رسد در صورت عدم رضایتش آن را با هزینه خودم پس می گیرم و دوباره ترمیم می کنم. البته با حساسیتی که به خرج داده ام تا به حال این اتفاق نیفتاده است.»

نماد اعتماد برای فروشگاه های مجازی

نماد اعتماد وزارت صنعت و معدن یکی از راه هایی است که کسب و کارهای اینترنتی می توانند با داشتن آن اعتبارشان را به رخ مشتری بکشانند. با این حال شبکه های اجتماعی و فروشگاه های اینستاگرامی واجد شرایط دریافت این شنان نیستند و در دستورالعمل وزارت خانه حرفی از این فروشگاه ها به مان نیامده است. شبنم در این باره می گوید هنوز تلاشی برای دریافت نشان اعتماد نکرده است. در توضیح دلیلش می گوید: «هدف های بزرگی برای کارم دارم و در فکر ثبت برند هستم. زمانی که فروشم بیشتر شود حتما دنبالش می رودم. به نظر من این نشان نوعی حمایت از کار محسوب می شود و یک نیاز ضروری است.»

برخلاف صفحاتی که صرفا در شبکه های اجتماعی موجودیت دارند، سایت های ثبت شده که در شبکه های اجتماعی هم صفحه دارند می توانند نماد اعتماد را به پشتوانه سایت و مشخصات حقیقی شان دریافت کنند. سمیه سهیلی مسئول یکی از صفحه های فروش تولیدات هنری از جمله کیف و کفش، شال و تی شرت و... در اینستاگرام می گوید: «فروشگاه اینستاگرامی ما وابسته به سایت مان است که دو سه ماه بعد از راه اندازی در سال ۹۲ نماد اعتماد وزارت صنعت و معدن را هم دریافت کرده. درواقع پشتوانه پیج ما سایت است که آدرس و تلفن ثابت دارد.»

او درباره نحوه دریافت نماد اعتماد می گوید: «وزارتخانه لیستی از سایت های مورد تایید دارد که در سایت نماد اعتماد قرار داده شده شامل مشخصات ظاهری و برنامه نویسی سایت، مدارک مربوط به مالکیت سایت و مکانی که در آن به فعالیت می پردازد. پس از انجام موارد چک لیست، درخواست اینترنتی ارسال شد و دو روز بعد نهایتا کد نمال ارسال شد و ما آن را روی سایت قرار دادیم.»

سود اینستاگرامی چقدر است؟

بسیاری از تولیدکنندگان لوازم دست ساز و لباس ها و کیف و کفش دست دوز در اینستاگرام بسیار فعال به نظر می رسند و هر روز طرح های تازه ای ارائه می کنند و سفارش می گیرند. اما آن طور که بعضی از آنها به صدا می گویند درآمد چندان بالایی از این راه ندارند.

شبنم مسئول یکی از صفحات دست سازهای هنر درباره این که فروشگاه کوچک اینستاگرامی هزینه های زندگی اش را تامین می کند یا نه می گوید: «من از کار پیج های دیگر خبر ندارم ولی به نظرم این کار به تنهایی نمی تواند هزینه زندگی را تامین کند و باید در کنار شغل دیگری قرار بگیرد. البته بعضی از پیج ها هستند که عکس محصولات سایت های خارجی را می گذارند و پس از اینکه سفارش گرفتند و پول را دریافت کردند آن محصول را با سودی که از قبل برای خودشان برداشته اند سفارش می دهند.

خب این کار نه نیاز به سرمایه خاصی دارد و نه وقت زیادی می گیرد. ولی کار من مثل خیلی از افراد دیگر صنایع دستی است و حداقل سرمایه کوچکی باید داشته باشم تا مواد اولیه را بخرم و یک نمونه برای نشان دادن تولید کنم. کار من فعلا درآمد خیلی بالایی ندارد چون هرچقدر که درآمد کسب می کنم برای خرید مواد اولیه و تولید محصولات جدیدتر و خلاقانه تر خرج می کنم.»

سمیه فروشنده لباس های دست دوز هم معتقد است خرید از فروشگاه های اینترنتی به واسطه سایت های پیشروی دیگر کم کم جایگاهش را میان مشتریان پیدا کرده. مشتریان این نوع خرید و فروش هم افرادی هستند که زمان کافی برای خرید و دیدن پاساژها ندارند و ترجیح می دهند کالای مناسب را اینترنتی انتخاب کنند. علاوه بر این کسانی که قرار است هدیه مناسبی را در زمان کوتاهی تهیه کنند سراغ فروشگاه های اینترنتی می آیند و از پروسه گشتن در شهر به دنبال هدیه مناسب صرف نظر می کنند. با این حال او می گوید هنوز درصد خرید مردم از فروشگاه های آنلاین بسیار پایین است و عده زیادی خرید حضوری در دنیای واقعی را ترجیح می دهند.

فروشنده یکی از صفحه های پتینه کاری در اینستاگرام در این باره می گوید: «برای من هنرمند هم راحت تر این است که فروشگاهم مجازی باشد چون نه هزینه های بالای اجاره مغازه را دارد و نه رفت و آمد و مالیات و... در هر صورت امکان تاسیس مغازه را نداشتم اما حالا این امکان اجازه می دهد که همزمان با انجام کارم به بچه هایم رسیدگی کنم و سفارشاتم را هم بگیرم. با این حال اینجا باید خیلی پیگیر و فعال باشی و تبلیغات کنی تا آمار صفحه ات بالا برود و خوب سفارش بگیری.»


پیج هایی برای فروشگاه های واقعی

وابستگی پیج های فروش اینستاگرامی به دنیای بیرون مختص سایت ها نیست. بعضی از این پیج ها هم به فروشگاه هایی در دنیای واقعی وابسته اند و برای اجناس موجود در آنها سفارش می گیرند. بعضی تنها از صحفه مجازی برای تبلیغ استفاده می کنند و بعضی دیگر ارسال اینترنتی هم دارند. یک فروشگاه دکوراسیون خانه در میدان ونک در پیج اینستاگرامش تصویر کالاها را منتشر کرده و با درخواست مشتری ها تصاویر دقیق تری را هم از طریق وایبر و تلگرام برای آنها می فرستد. مخاطبان صفحه می توانند کالای مورد نظرشان را انتخاب کنند تا از فروشگاه به آدرس شان ارسال شود.

بسیاری از فروشندگان لباس و مزون های خانگی هم از این روش برای فروش استفاده می کنند. یکی از مزون های مانتو و لباس زنانه در شهرک غرب اینستاگرام را وسیله اصلی تبلیغاتش کرده و برنامه شوها و تخفیف هایش را در پیج اعلام می کند. در آخرین پست های این صفحه خبر حراج و تخفیف مانتو منتشر شده و مخاطبان زیادی از عدم پاسخ گویی روی وایبر گله کرده اند. مسئولان صفحه هم شلوغی مزون و تعداد بالای سفارش های وایبری و تلگرامی را دلیل تاخیر در پاسخگویی اعلام کرده اند و از مشتریان شان خواسته اند تا دریافت پاسخ شان صبور باشند.

وارداتی های سفارشی

هراز گاهی تصاویری از سفارش های تازه رسیده از اروپا منتشر می کند تا مشتریان بالقوه را تشویق به سفارش دادن کند. بسته های کفش و لباس نمونه های همان تصاویری هستند که پیش تر در پیج منتشرشده. گاه گداری هم عکسی منتشر می کنند از پیغام یکی از مشتری ها که بعد از تحویل جنسش ذوق زده شده و بابت کیفیت خوب و زیبایی اش تشکر می کند.

یکی از فروشگاه های اینستاگرامی که در سفارش لباس های برند اروپایی را می گیرد در آخرین پست های صفحه تصویر تعدادی از کفش های یک برند مشهور را منتشر کرده و سایزهایی که قابل سفارش است را مشخص کرده است. زیر پست ها تاکید کرده که ارسال هر یک از سفارش ها ۲۰ تا ۳۵ روز طول می کشد. مشتری های این برندها هم صفحه را در جست و جوهایشان پیدا می کنند و به سفارش مورد نظرشان می رسند.

لباس و کفش و لوازم دکوراسیون خانگی از محبوب ترین کالاهای سفارشی در اینستاگرام هستند و صفحات زیادی در این رابطه مشغول سفارش گرفتن و وارد کردن کالا هستند. مشتریان آنها هم نه دغدغه واریز پول به خارج از کشور را دارند و نه کشتی ها و پروازهایی که قرار است کالایشان را به دست شان برساند. آنها جنس را بدون هیچ دردسری دم در خانه تحویل می گیرند.