اهواز، خاطراتی از لبه کارون تا پای نخل

هفت صبح : اهواز شهر خاطره هاست. در نخستین سفری که به این شهر خواهید داشت بدون شک شیفته آن خواهید شد. گرمی و میهمان نوازی مردمان جنوب در کنار شهری که مستقیم و غیرمستقیم برای همه ما ایرانی ها خاطره انگیز است. شهری که دشمن در زمان جنگ تا ۱۰ کیلومتری آن رسید و بیمارستان هایش نخستین جایی بودند که مجروحان جنگ را برای درمان به آن می بردند.

عرب ها، بختیاری ها و فارس ها بزرگ ترین قومیت های نژادی هستند که در این شهر زندگی می کنند. همچنین از اقلیت های دینی که در این شهر ساکن هستند می توان علاوه بر مسلمانان به زرتشتیان، ارامنه، آشوری ها و منداییان اشاره کرد. فاصله زمینی اهواز تا تهران ۸۸۱ کیلومتر و فاصله هوایی آن ۵۵۱ کیلومتر است و هم فرودگاه دارد و هم ایستگاه راه آهن.

اهواز در تاریخ

برخلاف اندیشه خیلی ها که می پندارند اهواز شهری جدید با قدمتی حداکثر به قدمت دوران قاجار است اما این شهر تاریخی قدمتی به اندازه قدمت تمدن شکوهمند ایلامی دارد. در ۳۵۰۰ سال پیش اسم این شهر «تاریانا» بود و بعدها به «هرمز اردشیر» تغییر نام پیدا کرد.


در زمان ساسانی ها «خوجی ها» که یکی از طوایف اصیل ایرانی بودند و نام خوزستان هم از آنها گرفته شده، در اطراف کارون به کشت نیشکر و تهیه شکر پرداختند تا جایی که محصولات خود را به سرزمین های دیگر هم صادر کردند. این رویداد سبب شد شهر هرمز اردشیر در اواخر دوره ساسانی به «خوجستان وازار» یعنی بازار خوزی ها مشهور شود. پس از سقوط ساسانیان و وقتی این شهر به دست مسلمانان افتاد، اعراب، خوزی و هوزی را به جمع مکسر درآوردند و آن را «اهواز» نامیدند.

هنوز هم بقایای شهر تاریخی هرمز اردشیر در اهواز وجود دارد اما متروی شهری بخش های عظیمی از این بقایا را تخریب کرده است. انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان با نام تاریخی «تاریانا» یکی از مهم ترین انجمن های مردمی و خودجوش استان خوزستان است که در حفظ و نگهداری از میراث تاریخی این است که در حفظ و نگهداری از میراث تاریخی این استان می کوشد و تلاش دارد که شهر هرمز اردشیر به صورت کارشناسی کاوش شود اما هنوز باستان شناسان مطالعات خود را روی این بقایا آغاز نکرده و اگر به همین منوال پیش رود ممکن است متروی شهری بقیه شهر تاریخی هرمز اردشیر را هم خراب کند.

لب کارون


برای بسیاری از گردشگران در وهله اول، دیدن عریض ترین رود ایران، کارون آن هم از نزدیک حال و هوای دیگری دارد اما کارون امروز با کارون خروشان روزهایی که کوسه داشت و در آن می شد کشتیرانی کرد تفاوت زیادی دارد. این رود پرخروش سال هاست به دلیل ساخت سدهای کوناگون کم آب شده و به دلیل ریزش فاضلاب شهری در آن دیگر زلالی سابق را ندارد و ماهی در آن زندگی نمی کند.


چند قایق تفریحی در کارون وجود دارند که می توانید سوار شوید و لذت ببرید. اگر اهواز رفتید و می خواستید عرض واقعی کارون را ببینید سری به پل سیاه که مخصوص حمل بارا از روی ریل راه آهن بوده، بزنید و متوجه می شوید که کارون واقعا روزگاری پهن ترین رود ایران بود. چراکه بخش های عظیمی از این پل تاریخی اکنون در خیابان های شهر اهواز قرار گرفته است. طول این پل یک هزار و ۵۰ متر است و دو بخش طرفین رود کارون را به هم وصل می کرده است.



کاروانسروای معین التجار


این بنای قاجاری در خیابان ۲۴ متری، کاوه غربی کنار رودخانه قرار دارد و روزگاری تجارتخانه حاج محمد تقیم عین التجار، بازرگان بوشهری بوده است. او با ساخت این عمارت کنار رود کارون، مال التجاره ای را که از خرمشهر به وسیله کشتی به بندرگاه اهواز می رسید با واگن های اسب کش به عمارتش جا به جا می کرد.


پس از مرگ معین التجار از سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۳۲ رویه او ادامه داشت و کشتی های تجاری بار خود را در این سرا خالی می کردند، پس از آن چندین سال به صورت انبار استفاده شد تا اینکه در سال ۱۳۷۴ بخش های زیادی از آن بر اثر آتش سوزی از بین رفتند. هم اکنون این بنا در حال مرمت و بازسازی است.


میدان چهارشیر


میدان چهارشیر با چهار شیر سنگی که در آن قرار گرفته یکی از نمادهای شهر اهواز است. این میدان در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده و در زمان جنگ، محل اعزام رزمنده ها به خط مقدم بوده است.


پل سفید


پل سفید اهواز نخستین پل معلق ایران است که در سال ۱۳۱۵ روی رودخانه کارون ساخته شد. داستان این پل هم شنیدنی است. مهندسی آلمانی به اتفاق همسر مهندسش شروع به ساختن ساختمان این پل کردند و کار تا مرحله سوارکردن یکی از هلالی ها با موفقیت پیش برد ولی انگلیسی های حاکم بر شرکت نفت در آن زمان لوازم و ادواتی که در اختیار سازنده پل گذاشته بودند ازجمله جرثقیلی که با آن هلالی اول را بالا کشیده و مهار کرده بود، پس گرفتند که این عمل انگلیسی ها باعث دق کردن و مرگ مهندس آلمانی، سازنده پل شد.


ولی بعد از چندی، سرانجام زن مهندس آلمانی با ابتدایی ترین وسایل ممکن آن زمان و به کارگرفتن چند دوبه به جای جرثقیل، هلالی دوم را بر اسکلت پل سوار کرد و ساختمان آن را به پایان رسانید و پل را آماده تحویل و بهره برداری کرد.



آیین های مندایی


اگر سفرتان به اهواز طوری بود که روز یکشنبه در این شهر بودید، می توانید با مراسم مذهبی منداییان که پیروان دین حضرت یحی هستند، در کنار رود کارون آشنا شوید. صائبین یا مندایی ها، یکتاپرستانی هستند که بیش از دو هزار سال پیش به ایران مهاجرت کردند و به دلیل مراسم مذهبی که دارند باید کنار رودهای جاری زندگی کنند.

منداییان روزهای یکشنبه مراسم مذهبی خود را کنار رود کارون اجرا می کنند و شما می توانید از دور نظاره گر آنها باشید. مندایی کسی است که پدر و مادرش مندایی باشد.



بازار قدیم


بازار قدیم اهواز یکی از مهم ترین مراکز خرید این شهر است که در حوالی خیابان امام خمینی (ره) قرار دارد. بخشی از بازار که ویژه ماهی فروشان است در ساعات اولیه روز صیدهای خود را می فروشند. انواع خرما و نان خرمایی و سایر نیازهای شهری در این بازار به فروش می رسد.