روستایی در ایران که انگلیسیها آباد و لاکچریاش کردند
در هوای گرم گزینههای پرسهزنی باز هم شمیرانات روی میز میآید. اینبار سراغ محلهی قلهک رفتهایم!
برترینها: در هوای گرم باز هم شمیرانات روی میز گزینههای پرسهزنی میآید. اینبار سراغ محلهی قلهک رفتهایم! قلهک تا دوران قاجار روستایی بود در دو سمت جاده قدیم شمیرانات (شریعتی کنونی) و در نزدیکی روستاهای زرگنده و تجریش که یکباره دست تقدیر سرنوشتش را تغییر داد، حالا به چه صورت؟
وقتی در عصر قاجار بروبیای فرنگیها به ایران اوج گرفته بود و به تعداد سفارتخانهها اضافه میشد، محمدشاه قاجار، باغ بزرگی در قلهک را به عنوان باغ ییلاقی سفارت به بریتانیا اجاره داد. کمی بعد وقتی اجاره باغ به سفیر بخشیده شد، کم کم بریتانیا مالک باغ شد و برای امنیت محدوده سفارتش امور قلهک را تا جایی به دست گرفت به طوری که از انتخاب کدخدای روستا تا حل مسائل بین کشاورزان نقش پررنگی داشت. رجال سیاسی دوران قاجار هم که به دلیل نزدیکی شمیرانات به تهران به ییلاق در این محدوده علاقهمند بودند، در گوشه و کنار روستا باغهایی را خریداری کردند. به این ترتیب قدرت بریتانیا در ایران و حضور پررنگ رجال سیاسی در روستا باعث شد تا قلهک بخشی از روایت سیاسی ایران را به چشم ببیند.
حوالی دهه چهل با توسعه تهران به سمت شمال روستای قلهک هم جز محلات شهری به حساب آمد و تا امروز از حیث معماری سیر متنوعی را طی کرده است؛ از خانههای روستایی تا عمارتهای قاجاری و از ویلاها و آپارتمانهای عصر طلایی معماری مدرن تا برجهای بلندمرتبهی امروز همه و همه لایههای مختلفی از تاریخ قلهک را روایت میکنند. حتما برای شما هم جالب است بدانید که وجه تسمیه روستای دیروز و محله امروز ما به دلیل قلعه کوچکی هست که روزگاران گذشته در روستا وجود داشته و در طی زمان نام «قلعهک» به معنای قلعه کوچک، به صورت قلهک درآمده است.
اینبار پرسهمان را از جایی در تقاطع خیابان دولت و شریعتی شروع میکنیم و دونات به دست، وارد خیابان دولت (کلاهدوز کنونی) میشویم و به دل محله میزنیم! مزه این دوناتها، طعمی آشنا برای اهالی محلهست که حالا دیگر سالهاست که در راه برگشت از مدرسه و سرکار، بوی نانهای نوستالژیک را در روزمرهشان حس میکنند.
اولین ایستگاه ما، گورستانی پر رمز و راز در بخشی از باغ قلهک، یعنی همان باغ ییلاقی سفارت بریتانیاست. گورستان متفقین قلهک، کشتهشدگان جنگهای جهانی اول و دوم را در خودش جا داده و به مکانی برای یادبود آنها تبدیل شده است. ترکیبی از رزهای شاداب، صدای پرندگان و دیوار صلب سفارت در انتهای باغ! اینجا حس دوگانه دردناکی قلبمان را به درد میآورد؛ از یک سو یادواره مردانی را میبینید که روزی به کشورتان تجاوز کردند و از سوی دیگر در جوار سربازهایی هستید که در جایی غیر از سرزمین مادری، در آغوش خاک آرام گرفتهاند.
پرسهمان را درخیابان دولت ادامه میدهیم و بعد از یک پیادهروی کوتاه در خیابان جلالی، به کوچه سجاد میرسیم. اینجا کوچه «ده» و راسته اصلی روستای قلهک است. در خاطرهی این کوچه، ردپای افراد معروفی مثل عباس کیارستمی در راه رسیدن به مدرسه جم (فردوسی امروزی) به یادگار مانده. شاید در همین راسته و زیر خنکای درختان گیلاس کوچهپسکوچههای قلهک، دیالوگ ماندگار «طعم گیلاس» به ذهن عباس کیارستمی خطور کرد: « از مزه یه گیلاس میخوای بگذری؟ قطع امید کردی؟ صبح پاشدی به آسمون نگاه کردی ... ؟!»
جلالی را به سمت پایین ادامه میدهیم و در این میان، ردی از حمام قدیمی محله یعنی بوستان جلالی امروز میگیریم و به «شیدایی» میرویم. از آنجایی که بذل و بخشش شاهان قاجاری، حضور فرنگیها را در قلهک و محلههای اطرافش پررنگ کرده بود، باغهایی برای سفارت ییلاقی کشورهایی مثل آلمان و روسیه اهدا شد. مدرسه و کلیسای آلمانها هم، یادگاریست که در قلهک به جا مانده است. پس اواسط خیابان شیدایی یک کلیسا با قدمتی بیشتر از نیم قرن منتظر ماست!
بعد از پرسهزنی دور و بر کلیسا و دیدن آپارتمانهای مدرن، نوبت به کارخانه یخسازی میرسد! پس به سمت بلوار آیینه میرویم و خودمان را به کوچه گل یخ میرسانیم. هنوز هم میتوان روزهایی را تصور کرد که یخفروشهای دورهگرد برای خرید یخ به قلهک میآمدند. با خیال خنکای یخهای بزرگ و بوی کاهگل یخچال، از لابهلای حفاظ باغهای رها شده و متروک این حوالی سرک میکشیم ...
بلوار آیینه را میگیریم و به سمت بالا میآییم. حوالی کوچه باغ بانک که میرسیم، بیدرنگ به کوچه میرویم. اینجا باغ و متروکه عمارت ییلاقی رئیس بانک شاهی هست. بانکی که در زمان ناصرالدینشاه طی قراردادی بین ایران و انگلیس تاسیس شد و اسکناس را در ایران رواج داد. قطعا در گوشه گوشه این باغ روایتهایی از چاپ اسکناس تا ضرب سکه پنهان شده است. اما حالا سالهاست که این باغ از ثبت درآمده و بخشی از آن به آپارتمان تبدیل شده است! جرثقیلهای بدطینت شهر هم هر لحظه منتظرند تا آخرین بخشهای باغ را از تاریخ حذف کنند. اما صدای آواز پرندگان چنارهای قطع شده تا همیشه در این محله میپیچد.
بعد از سرککشی حوالی باغ متروکه، به خیابان یخچال میرسیم؛ گذرگاهی لبریز از خاطرات دانشجویان که اسمش را از همان یخچال کاهگلی در بلوار آیینه وام گرفته و در انتهای خودش خاطرهی تصادفی را ثبت کرده که در آن، فروغ، شهر سیمانی ما را برای همیشه ترک کرد! حالا روی بخشی از باغ بانک شاهی و حوالی متروکه باغموزه آب یعنی ساختمان آکواریوم، قدم میزنیم و این شعر در ذهنمان مرور میشود؛ « آن روزها رفتند ... آن روزهای خوب، آن شاخساران پر از گیلاس، آن خانههای تکیه داده در حفاظ سبز پیچکها به یکدیگر و فکر میکردم به فردا، آه فردا ...»
خیابان یخچال را به قصد قدم زدن در خیابان بصیری ترک میکنیم. اینجا دیگر باید چهار چشمی دنبال جواهرهای ناب معماری مدرن دوران قدیم باشید. میان شلوغی و همهمه آدمها، نگاههای پر استرس مراجعین اطراف مطبها و صدای خنده دانشجوهای این محدوده مسیرمان را به سمت دوراهی قلهک ادامه میدهیم.
از سینما سیلور سیتی جاده شمیرانات (سینما فرهنگ امروزی) تا خاطرات بچههای پارک کودک و کتابخانه که امروزه جایشان را به ایستگاه مترو قلهک دادهاند، از فرمانروایی بریتانیا در منطقه تا آزادیخواهان مشروطه و بستنشینی در باغ سفارت از یخچال قاجاری روستا تا راسته فروشگاههای لوازم خانگی در خیابان شریعتی؛ قلهک به این زودیها تمام نمیشود و به راستی که تمام این گفتنیها، فقط نوک کوه یخ روایات این محلهست.
راستی شما چه خاطرهای از قلهک دارید؟ احیانا دانشگاهتان آن سمت نبوده است؟ یا برای رسیدن به مطبها و راسته لوازم خانگیفروشها گذرتان به آنجا خورده است؟
نظر کاربران
ای کاش انگلیسیها میماندند وایران رامی ساختند
پاسخ ها
شتر در خواب بیند پنبه دانه
انگلیسی ها الان که تمام کشور را خوردند و بردند که..اینهمه جای پا نمی بینید؟
دوستی با روسیه یعنی فقر و بدبختی اینو تاریخ میگه نه من
پاسخ ها
تحریمها نوش جونتون
دوستی نه تجارت
هر کسی از ما جلو تره وپا داد باید تکنولوژی و... یاد بگیریم ورود پا خودمان بایستیم نه شرقی نه غربی
ما از نسل بزرگان ایرانیم
عدم وابستگی به این شغالها تنها راز موفقیتی ماست
احسنت
انگلیسی ها چی رو تو ایران آباد کردن که این دومیش باشه
پاسخ ها
عالی
قلهک زیباست . بیشتر برایمان از تهران بگویید بارها از خیابان ها رد شده ام اما اصلا به این موارد دقت نکرده ام .
اخر هم باید با غرب و آمریکا روابطمون را خوب کنیم تا نجات پیدا کنیم نه روسیه و نه چین همچکدام شرکای خوبی نیستن و فقط به منفعت خودشون فکر میکنن این خط و این نشون
پاسخ ها
لابد غرب و آمریکا عاشق چشم و ابروی شما هستن که بدون در نظر گرفتن منافع خودشون با ایران روابط داشته باشند. همه جا همینه همه دنبال نفع شخصی خودشون هستن
نه اینکه آمریکا و غرب دلشان به حال ما می سوزد
! تا وقتی امیدمان به کشور های گرگ صفت باشه وضع مملکت همینه.
حقیقتا انگلیسی ها به دلیل حقارت نژادیشان، جز چپاول کاری نکردند
برعکس روسیه و اتریش و سوئد و آلمان و فرانسه ایران را اصولی ساختند
تاریخ گواه ماجرا هست
انگلیسی ها به دلیل توهم برتری نژادی حتی از واحدهای اندازه گیری متفاوتی نسبت به جهان استفاده میکنند
اکثر اختراعات جهان از سوئد و اتریش و آلمان و روسیه بوده اما انگلیسی ها با دزدی و انحصارطلبی سعی به ثبت رساندن آن کردند
انگلیسی ها برخلاف اسپانیایی ها و پرتغالی ها و هلندی هاحتی در مستعمره گیری رفتار بدی با مردم بومی داشتند
همین آمریکا اگه دست خودش بود تا الان ایرانو به رگبار بمب اتم بسته بود
مشکل اونا با مردمه
دولت فقط بهونست
کدوم تحریمو دیدی که دولت تحت فشار قراربده نه مردمو
خیانتهای که روسها به ایران کردن روی انگلیس هارا سفید کرده دوست عزیز واین داستان همچنان ادامه دارد.
پاسخ ها
انکه دوبارازیک سوراخ گزیده میشوداحمق ونادان است، مابارهاازسوی روسهاگزیده شده ایم وباز برایشن فرش قرمزپهن میکنیم وصدمات ولطماتی راکه به کشورمان واردکرده ومیکنن نادیده میگیریم!
من تو یکی از بیمارستانای قلهک بدنیا اومدم
پاسخ ها
خوب به ما چه
خوش بحالت
نه بابا
آباد که بوده خودش
ما هم می بایست درتدارک این باشیم برویم ایرلند جنوبی را آباد کنیم این کشور دم گوش انگلیس است شرایط خوبی ندارد ونیاز به ادواتی دارد تا حقشان را ازانگلیسها بگیرند
اگر ایران امروز ایران شده از صدقه سری همین انگلیسبها است درسته همجوره ما را استعمار کردن ولی در آمد ایران که امروز از نفت است رو همه انگلیسبها ساختن پالایشگاه آبادان مسیر لوله های نفت از شمال خوزستان مسجدسلیمان و شهرهای دیگر تا پالایشگاه آبادان اسکلهای بارگیری نفت سکوهای نفتی در خلیج فارس و چاهای نفتی که شما در خواب هم این عضمت صنعت نفت را نخواهی دیدخانه های سازمانی شرکت نفت خلاصه کل درآمد ایران از علم انگلیسیها است اگر نیودن ما امروز یه افغانستان بودیم درسته که خیلی بردن خیلی هم ساختن بعدش هم نوبت سازندگی امریکا رسید همه اینها رو روسیه و چین نابود خواهند کرد
پاسخ ها
آفرین واقعاً حرف حق زدی اگه انگلیسیها برامون نمیساختن مثل امروز افغانستان با این همه نعمت و معادن فقیر بودیم
توهم داشتن شماها بد دردیه بددد
الان انگلیسی ها اینجا چکار کردن ،چی ساختن اینجا آباد شده ؟ ؟؟؟
پاسخ ها
اینکه چی ساختن و چی اباد کردن بالا سرت جوابتو دادن
یعنی خدا نشناس تر از انگلیس ها خودشون باشن بیخود نیست بهش میگن روباه پیر
پاسخ ها
اره روسها اصلأ خدارو قبول ندارند
همه کشورما را همین انگلیس و آمریکا ساختن اگه میگید نه شرایط قاجار و پهلوی رابا هم مقایسه کنید...کاش کالا آمریکا رابطه مستقیم داشتیم واز نابودی بیشتر وعقب ماندن از جهان جلو گیری میکردیم
پاسخ ها
زنده باد خودت
الان بهترین روابط را دارند ما فکر میکنیم با هم دشمن هستند
آمریکا و انگلیس فقط بدبختی برای تمام جهان به همراه آورده اند. افغانستان و عراق همینجا جلوی چشم مان هستند
بیشتر مشکلات سیاسی اجتمایی ما از سفارت اتگلیس سر چشنه میگیرد اگر بتوانیم حرکات این مکار را خنثی کنیم جامعه پیشرفته تری خواهیم داشت
نظری ندارم خدا خودش همه چیز رو درست کنه ار دست ما کاری ساخته نیست پس الکی هم جوش نمی زنم فشارم میره بالا
من خودم بچه قلهک هستم چه خاطرات ها دارم
پدر بزرک من کد خدای قلهک بود
بالاخره باغ قلهک در مالکیت انگلیس هست یا نه؟ اگر بزور تصاحب شدند و سند سوری تهیه کردند، باید با اقدامات قانونی از ایشان پس گرفت. انگلیس روباه پیر و خبیثه و هیچگاه محلی را برای دیگران آباد نکرده همانند روسیه خبیث.
فقط به روسیه چیزی نگید که دوستان عمو لاوروف ناراحت میشن
دقیقا
اشکم دراومد ای روزگار سیمان پرور ودرخت کش
تموم کشورهای دنیا طبیعتا به نفع منافع ملی خودشون اقدام میکنن، اگه روسیه و چین دارن خون مردم رو میمکن ولی منفعت و سود این خون خواری صرف پیشرفت کشورشون میشه، اینکه انگلیس ها اومدن اینجا پالایشگاه ساختن و خونه سازمانی دوست عزیز عاشق چشم و ابروی ما نبودن اینا خرده های چپاول هاشون هستش که بزور ازشون گرفتیم ، اگه امریکا تحریم میکنه و شعار میده بخاطر منافع ملی امریکا و مردمش هستش ، شما لطفا یک حرکت ملی گرایانه و میهن دوستانه از خودمون برای خودمون نام ببر که منه ایرانی ازش استفاده ای برده باشم وگرنه اگه روسیه و چین و انگلیس غیر خیانت کاره دیگه ای کرده بودن من واقعا متعجب میشدم.
اگه انگلیس کاری کرده برای خودش بوده انگلیس به کجای دنیا رحم کرده که ما یکیش باشم .مستعمره پیر.. .بهتره دوستان تاریخ رو ورق بزنن .مرگ بر انگلیس
خلایق هرچه لایق
خیلی چیزهای رو نگفتی ....
من خودم مخالف سرسخت انگلیس و امریکا هستم اما این دو کشور پیشرفت و آبادانی می آرند ما هر چی از گذشته داریم از این دو کشور داریم بر عکس ما از روسیه چی داریم میشه نام ببرید
قلهک واسه کسایی هستش که قلک پر پیمون و سنگینی دارند. نه واسه ما که با التماس و دخیل بستن حقوق کارمندی را با تلاش و همت به پایان ماه می رسانیم.
البته با یکی دو تا قرض گرفتن.. .
بازم خدا را شکر .
لعنت به انگلیس کثیف
خوب بود
خدا تمام دولتها مردمی رو که چشم به کشورهای دیگه دارن تا بیان ایران رو بسازه هدایت کنه ای کاش باور میکردیم اگه بخوایم میتونیم خودمون کشورمون رو بسازیم ،ای کاش باور میکردیم
من ی تخریب کارم تو یکی از شهرای جنوب کشور ی تخریب انجام دادم که خونه ها را انگلیسی ساختن مال ۸۰ سال پیشه انگار که امروز ساختن خدا چه مهندسی چه معماری چه مصالح درجه یک
روستایی که انگلیسی ها از منابع همون کشور لاکچری اش کردن ولی خودشونو راه ندادن و گفتن شما با قاطر جابجا بشین و در قحطی دست و پا بزنین🤣🤣🤣🤣🤣
اصلاح طلب آیا نوکر انگلیس است؟!!!
آخه این دیگه افتخار داره؟!!!
انگلیسی های کجاش را لاکچری کردن
روستایی در استان ما کرمانشاه هست که هنوز هم از خارج هزینش تامین میشه عده ای میگن روس ها و عده ای میگن یهودیان خرجشو میدن که به شدت زیباست و گویا یک بهشته به اسم گره بان که واسه ورود به روستا از یک هفته قبل باید وقت رزرو کنید توصیه میکنم اگه اومدید کرمانشاه دیدنشو در اولویت و قبل بیستون و طاق بستان حتی قرار بدین
برید ببینید خونه هابی که انگلیسیها بیش از صد سال پیش تو ابادان ساختن هنوز پا برجاست وجزو قشنگترین خونه های ابادانه مقایسه کنید با اپارتمانهایی که خودمون میسازیم بعد از ده سال زرتش قمصور میشه
چه می کنن عوامل عاشق انگلیس در کامنت گذاشتن
خیلی زیباست خیلی و اهالی و ساکنان اونجا انسانها ی شریف و اصیل هستند
درود دوستان
نه شرق و نه غرب ، هیچ کدوم به درد ما نمیخورن ، باید روی پای خودمون بایستیم ، اما بدون دشمنی به آن ها 🙏🌹😘🙏
یادش بخیر سر خ دولت قهلک یه داروخانه بود و کنارش یه نانوایی سنگکی که پدرم اونجا رو اجاره کرده بود و کبابی که من هر روز اونجا بودم و استخر فرهنگ رو بروی دو تا سینما بود سینما قلهک و سینما فرهنگ وقتی فیلم مدرسه موش ها اومد صف یک کیلو متر ی بسته بودند فیلم گوزن ها رو هم اونجا نگاه کردم چه دورانی بود
خیلی زیبا توصیف کردید. من مسیر هر روزم از خیابان یخچال هست تا برادران عطاری و کوی دانش و رودخانه ی زیبای قلهک. اما توصیف شما خیلی دلنشین بود.