ایران به زودی ونزوئلا می‌شود؟

تجارت نیوز در گزارشی بررسی افزایش دو برابری حجم نقدینگی و احتمال وقوع یک طوفان تورمی بی‌سابقه را بررسی کرده است.

در بخشی از این گزارش آمده:

* این روزها هشدارهای جدی برای تورم بی‌سابقه در ایران شنیده می‌شود. هشدارهایی که می‌گویند تورم مهارنشدنی در راه اقتصاد ایران است و کشور را به پرتگاه ابرتورم نزدیکتر از همیشه کرده است.

* اواخر هفته گذشته ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور دولت سیزدهم نشستی با اقتصاددانان و فعالان اقتصادی برگزار کرد که از این نشست سخنرانی کوتاه مسعود نیلی، اقتصاددان بیش از همه هشدار دهنده بود.

* او توجه حاضران در این نشست را به شکل‌گیری قریب‌الوقوع ابرتورم در ایران جلب کرد و گفت تورمی مهارنشدنی در راه است.

* چند روزی پس از این نشست گزارش بانک مرکزی از وضعیت شاخص‌های پولی در سال ۹۹ منتشر شد که در این گزارش رشد بی‌سابقه نقدینگی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت.

* پس از این گزارش بود که مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران در توییتی به رشد نقدینگی اشاره کرد و نوشت: طبق آمار بانک مرکزی میزان نقدینگی از ۳۷۰۰ هزار میلیارد عبور کرده و نسبت به دو سال پیش ۲ برابر شده است.

* او در ادامه هشدار داد: اگرچه طی ماه‌های گذشته نسبت به عواقب افزایش نقدینگی بر اقتصاد و تورم هشدار داده شده «امادریغ».

* با این روند در ماه‌های آینده دولت با تورمی روبرو خواهد شد که هیچگاه در کشور تجربه نشده است.

* ماجرا به همین جا محدود نشد و این بار گزارش هشدار دهنده دیگری منتشر شد که نشان می‌داد برخلاف تصور حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران حالا به وضعیت ونزوئلایی نزدیکتر از همیشه شده است.

آیا یک طوفان تورمی بی‌سابقه در راه است؟

فرارو به نقل از مرتضی افقه کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه دو برابر شدن حجم نقدینگی در دو سال گذشته تبعات بسیاری جبران‌ناپذیری را به دنبال دارد نوشت:

* متاسفانه در این شرایط عده‌ای از اقتصاددانانی که معتقد به بازار آزاد هستند، یک بعدی به این موضوع نگاه می‌کنند و می‌گویند، چون حجم نقدینگی افزایش یافته، ما با تورم بسیار زیادی روبرو خواهیم شد، چنین نگاهی تنها به معلول توجه می‌کند، بدون اینکه دلایل و علت‌ها را مورد توجه قرار دهد، از سویی چنین تفکری بیشتر ریشه در فکر کسانی دارد که نگاه مهندسی به اقتصاد دارند و از دریچه صنعت و تخصص‌های فنی به فضای اقتصاد کلان آمده‌اند و اظهار نظر می‌کنند.

* بر اساس آماری که به صورت رسمی توسط بانک مرکزی منتشر شده حجم نقدینگی در ۲ سال گذشته دو برابر شده، اما باید علت را جستجو کرد، زمانی که نظام بودجه‌ریزی کشور بر اساس چانه‌زنی است و هیچگونه چارچوبی برای قاعده‌مند کردن بودجه وجود ندارد، طبیعتاً ریخت و پاش‌های بودجه بسیار زیاد است، در گذشته به دلیل وجود درآمد‌های نفتی پوشش هزینه‌های اضافی توسط پول صادرات نفت در بودجه انجام می‌گرفت، اما در سه سال گذشته به دلیل تحریم‌ها و کاهش شدید درآمد‌های نفتی این ریخت و پاش‌ها همچنان ادامه یافت و برای جبران کسری بودجه دولت، بانک مرکزی پول بدون پشتوانه چاپ کرد که نتیجه آن افزایش حجم نقدینگی و تورم وحشتناک است.

* طی سال گذشته بانک مرکزی با چاپ پول و افزایش پایه پولی، حجم نقدینگی را چندین برابر کرده، این در حالیست که راهی جزء این نیز وجود نداشته است، زیرا که دولت باید هزینه‌های خود را به نحوی تامین می‌کرد، اما همانگونه که گفته شد به دلیل ریخت و پاش‌های غیرضروری بودجه و اختصاص منابع مالی به بسیاری از نهاد‌ها و ارگان‌هایی که از بودجه عمومی ارتزاق می‌کند، این مسئله موجب شد که کسری بودجه چند هزار میلیارد تومانی روی دست دولت بماند و چاپ پول و افزایش حجم نقدینگی نهایی راهی است برای دولت باقی ماند تا کسری بودجه را جبران نمایند.

* از سویی مدیریت ناکارآمد اقتصادی کشور طی دو دهه اخیر نیز مزید بر علت شده تا تمامی تصمیماتی که گرفته می‌شود همگی در جهت افزایش تورم و نقدینگی باشد، بنابراین تا زمانی که بسیاری از ساختار‌های اقتصادی کشور با اصلاحات اساسی روبرو نشود و نظام بودجه‌ریزی همچنان هزینه‌های بسیار زیادی روی دست مردم و کشور می‌گذارد، افزایش حجم نقدینگی اجتناب‌ناپدیر است.

* عدم احیای برجام نیز مزید بر علت شده تا ما با شرایط بسیار بغرنج و پیچید‌ه‌ای روبرو باشیم، بنابراین اگر در نیمه دوم سال برجام احیا نشود و ما نتوانیم به منابع مالی خود در کشور‌های دیگر که بلوکه شده دست پیدا کنیم، تورم بسیار سنگینی در انتظار کسب کشور است، در حال حاضر درآمد‌های ارزی کشور به شدت کاهش پیدا کرده، ما نیاز داریم که بتوانیم نفت خود را فروخته و پول آن را به داخل کشور به ریال تبدیل کنیم تا جلوی چاپ پول گرفته شود.

* اما اگر روند فعلی ادامه پیدا کند نقدینگی، تا پایان سال باز هم نقدینگی افزایش پیدا خواهد کرد که این موضوع در افزایش قیمت ارز، سکه طلا، خودرو، مسکن و کالا‌ها و مایحتاج ضروری مردم در بازار خود را نشان خواهد داد، بنابراین راهکار کوتاه مدت جلوگیری از به وجود آمدن موج سنگین تورم در نیمه دوم سال احیای برجام و رفع تحریم‌ها است که از طریق آن می‌توان منابع حاصل از فروش نفت را به داخل کشور انتقال داد و جلوی کسری بودجه بیشتر و چاپ پول را گرفت.