معروف‌ترین دایناسورهای جهان: اسپینوساروس

مجله دیجی کالا - فرهنگ حشمتی: اگر فکر می‌کنید که تی-رکس و گیگاناتوساروس بزرگ‌ترین و ترسناک‌ترین دایناسورهای گوشت‌خوار جهان هستند، سخت در اشتباه‌اید! در مرداب‌های شمال آفریقا و در دوره‌ی کرتاسه (بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ میلیون سال پیش)، دایناسوری ترسناک، غول‌پیکر و کاملا بی‌رحم می‌زیسته است؛ این هیولای ظالم، «اسپینوساروس» (Spinosaurus) نام دارد.

اسپینوساروس نزدیک به ۱۸ متر طول، ۶ متر ارتفاع و بیش از ۲۰ تن وزن داشته و کاملا بزرگ‌تر از تیرانوساروس و گیگاناتوساروس است. اولین فسیل از اسپینوساروس در سال ۱۹۱۰ میلادی در مصر کشف شد و به همین دلیل، گونه‌ی اصلی این دایناسور را Spinosaurus Aegyptiacus نامیدند. متاسفانه اکثر فسیل‌های اولیه‌ی اسپینوساروس در جریان جنگ جهانی دوم از بین رفت.



اسپینوساروس به معنی «خزنده‌ی تیره پشت» است و این نام، به استخوان‌های مهره‌ی پشت کمرش اشاره دارد؛ استخوان‌هایی که بیش از ۱.۵ متر طول داشته و توسط پوستی ضخیم به هم متصل شده بودند. این موضوع سبب شده تا یک صفحه‌ی بادبانی شکل بر روی کمر این دایناسور ایجاد شود. البته بعضی از محققان بر این باورند که این استخوان‌ها توسط چربی و گوشت به هم متصل شده بودند و اسپینوساروس یک کوهان بزرگ داشته. تا به امروز کاربرد دقیق این باله مشخص نیست ولی به‌احتمال‌زیاد به‌عنوان وسیله‌ای برای تنظیم درجه حرارت بدن دایناسور استفاده می‌شده است. در این باله، رگ‌های خونی زیادی وجود داشته‌اند که گرمای بدن دایناسور را با سرعت زیادی خارج می‌کرده‌اند. شاید هم از این باله به‌عنوان ابزاری برای ترساندن دایناسورهای گوشت‌خوار دیگر یا حتی جلب‌توجه ماده‌ها، استفاده می‌شده است. به هر صورت، هنوز کاربرد اصلی این باله (یا کوهان) مشخص نیست.


اسپینوساروس همانند تمساح‌های امروزی، هم در آب و هم در خشکی می‌زیسته و آرواره‌ای بلند و کشیده به طول ۱.۷۵ متر داشته است. در سال ۲۰۱۴ میلادی، محققان دانشگاه شیکاگو اعلام کردند که اسپینوساروس اولین دایناسوری است که هم در آب و هم در خشکی می‌زیسته است. جدیدترین تحقیقات نشان می‌دهد که آرواره‌ی اسپینوساروس برخلاف تی-رکس و گیگاناتوساروس، قدرت زیادی نداشته و به همین دلیل، هرم غذایی این دایناسور را، ماهی‌های کوچک تشکیل می‌داده است. پوزه‌ی اسپینوساروس از منافذ فراوانی تشکیل شده‌ که به‌عنوان فشارسنج عمل می‌کرده‌اند و باعث می‌شدند تا اسپینوساروس بتواند حرکت ماهی‌های اطراف خود را در زیر آب شناسایی کند. همچنین، دست‌های اسپینوساروس، قدرتمندتر از دیگر گوشت‌خواران دو پا بوده و به همین دلیل محققان معتقدند که این دایناسور می‌توانسته همانند چهارپایان هم حرکت کند.


در حال حاضر، اسکلت کامل اسپینوساروس در موزه‌ی «نشنال جئوگرافیک» (National Geographic) در مرکز ایالات‌متحده، برای مشاهده‌ی عموم، قرار گرفته است.