فصل برای شاگردان ساپینتو واقعا تمام شد؟

فرهیختگان: تیم فوتبال استقلال نیم‌فصل دوم رقابت‌های لیگ برتر را هم با یک اتفاق تکراری آغاز کرد؛ شکست برابر سپاهان. درست مانند شکست خانگی در هفته اول رقابت‌های لیگ برتر که باعث شد تا قهرمان بدون شکست فصل گذشته در فصل‌جاری کار را ناامیدانه و مایوس‌کننده آغاز کند. با این حال و بعد از شکست خانگی در هفته نخست، استقلالی‌ها مسیر درست خود را پیدا کرده و کار تا جایی پیش رفت که این تیم در هفته سیزدهم رقابت‌های لیگ برتر برای صدرنشینی فقط یک گل کم آورد. در ادامه این مسیر و درست جایی که هواداران تیم آبی‌پوش یک‌بار دیگر به قهرمانی تیم خود و امتداد مسیر فصل گذشته خوش‌بین شده بودند، یک‌بار دیگر از هفته چهاردهم به این سو ورق برای استقلالی‌ها برگشته و این تیم با کسب فقط یک امتیاز از ۳ دیدار اخیر خود با سقوط به رتبه چهارم فعلا از جمع مدعیان قهرمانی خارج شود. 

حال اینکه در این هفته‌ها بر سر تیم پرطرفدار پایتخت و قهرمان فصل گذشته چه بلایی نازل شده تا استقلال به‌عنوان مدعی اصلی قهرمانی از ریل موفقیت خارج شود، دلایلی دارد که بررسی آنها خالی از لطف نیست. 

البته تا پایان رقابت‌ها هنوز ۱۴ هفته و ۴۲ امتیاز دست‌نخورده دیگر باقی مانده است و خیلی زود است بخواهیم این فرضیه را مطرح کنیم که فصل برای استقلال با ناکامی تمام شده است؛ با این حال مرور ادوار گذشته لیگ برتر نشان می‌دهد تیم‌های مدعی که در هفته‌های میانی از کورس جا مانده‌اند، به‌دلیل بروز حواشی فراوان و مختلف و فشارهای روحی و روانی که از سوی بعضا هواداران و رسانه‌ها ایجاد شده است دیگر فرصتی برای بازیابی و جمع‌و‌جور کردن خود را پیدا نکرده و در همان اواسط رقابت‌ها فصل برای این دسته از تیم‌ها به پایان رسیده است. 

تغییر مدیریتی

اگرچه دلایل بی‌شماری را برای برکناری مصطفی آجورلو و بازگشت دوباره علی فتح‌الله‌زاده در این مدت مطرح کرده‌اند و آن را به مسائل غیرفنی و غیرفوتبالی ربط داده‌اند اما هیچ نشانه‌ای از روی خوش در رفتار ساپینتو از بدو ورود مدیریت جدید دیده نمی‌شود. به‌عنوان یکی از اولین رسانه‌ها خبر از اختلافات عمیق مدیرعامل جدید با سرمربی پرتغالی دادیم و همین موضوع در ادامه باعث شد تا بعد از شکست از تراکتور در لیگ انواع و اقسام شایعات به گوش برسد. در‌واقع استقلال که به‌نظر می‌رسید با زوج آجورلو- ساپینتو یکی از مدعیان قهرمانی است با این تغییر از ریل خارج شد. 

حال اینکه در این مدت چه گذشت که ساپینتو هرگز از سوی باشگاه پشتگرمی لازم را احساس نکرده و به‌زعم خود بدون امنیت لازم به کار ادامه داد مطمئنا پیدا کردن پاسخ آن می‌تواند اصلی‌ترین دلیل ناکامی استقلال در هفته‌های اخیر باشد؛ ناکامی‌ای که باعث شد تا این تیم فعلا از کورس قهرمانی خارج شود. 

مصدومیت ارکان اصلی

در فاصله دو ماهه تعطیلات لیگ برتر که البته برای استقلالی‌ها این مدت به‌خاطر برگزاری دیدار سوپرجام تا حدی کمتر بود، به‌نظر می‌رسد آن‌طور‌که باید و شاید برنامه‌ریزی خوبی از لحاظ مباحث بدنی و آمادگی جسمانی در دستورکار کادرفنی قرار نگرفته باشد. 

آبی‌ها با آغاز به‌کار دوباره لیگ بعد از جام‌جهانی در همان مسابقه دربی یک مهره بدون جایگزین را از دست دادند. در این دیدار آرش رضاوند که در فصل‌جاری تازه از فشار انتقادها رها شده و جایگاه خوبی در ترکیب تیمش پیدا کرده بود با مصدومیتی تقریبا بلندمدت مواجه و باعث شد تا دست ساپینتو برای پیدا کردن جایگزین وی در میانه میدان خالی شود. 

در ادامه مصدومیت نفراتی مانند محمد محبی، محمدحسین مرادمند، عارف غلامی و همچنین ابوالفضل جلالی که با مصدومیت به اردوی استقلال بعد از پایان رقابت‌های جام‌جهانی اضافه شده بود و درنهایت آسیب‌دیدگی حسین حسینی و غیبت او در دیدار آخر، باعث شد تا سرمربی پرتغالی ارکان موفقیت تیمش را یکی‌یکی از دست داده تا درنهایت یکی از عوامل اصلی ناکامی‌های آبی‌ها در 3 دیدار اخیر به این مساله مرتبط باشد. آرش رضاوند نیز در گفت‌وگویی با «فرهیختگان» به این مساله اشاره کرده بود که مصدومیت نفرات اشاره شده باعث شد تا دست ساپینتو برای جمع‌وجور کردن تیمش سخت و سخت‌تر شود. 

عدم‌ثبات در ترکیب اصلی

یکی از عواملی که هر تیمی را به‌‌سمت موفقیت رهنمون می‌سازد ثبات است، حال می‌خواهد این ثبات روی نیمکت با ابقای مربیان باشد، چه در زمین مسابقه با پیدا کردن ترکیب اصلی. همواره در ابتدای رقابت‌ها می‌شنویم که به‌طور مثال بازی‌ها از هفته‌های پنجم، ششم به بعد جا افتاده و به‌سمت نقطه عطف حرکت می‌کند؛ چراکه معمولا کمی طول می‌کشد تا مربیان با آزمون و خطاهای خود بتوانند بهترین سیستم، ترکیب و روش بازی را برای تیم‌هایشان پیدا کنند. این در‌حالی است که استقلال در هر 16 دیدار خود در فصل‌جاری با ترکیبی متفاوت به میدان رفته که این موضوع نشان می‌دهد سرمربی پرتغالی هنوز موفق نشده است ترکیب ایده‌آل خود برای موفقیت تیمش را با سپری شدن نیمی از رقابت‌ها پیدا کند. 

در دیدارهای این فصل ساپینتو ترکیب‌های مختلفی را در میانه میدان استقلال انتخاب کرده است و برای خط حمله هم هربار نفرات متفاوتی را به میدان می‌فرستد و همین عدم‌ثبات باعث‌شده تا استقلال هرگز نتواند به بلوغ تاکتیکی در فصل‌جاری برسد. 

پافشاری روی سیستم اشتباه

استقلالی‌ها از هفته‌های نخست در بسیاری از دیدارها با سیستم 3-3-4 به میدان رفته‌اند و هیچ تغییر خاصی نیز در این سیستم و شکل بازی در هفته‌های اخیر و پس از ورود آبی‌ها به بحران هم ایجاد نشده است. این تیم با این سیستم و شکل بازی به گل خوردن عادت کرده و در گل زدن به دشواری عمل می‌کند. این در‌حالی است که به‌خوبی فصل گذشته را به یاد داریم که استقلال با فرهاد مجیدی فقط در فاز دفاعی به یک ترکیب و روشی ایده‌آل وفادار مانده است اما در فاز هجومی و بنا به تاکتیک تیم حریف، سیستم و روش بازی استقلال هم به تناسب آن تغییر کرده و همین عاملی می‌شد تا تیم مجیدی برای حریفان تا لحظه اعلام ترکیب اولیه و سوت شروع بازی اسرارآمیز و پنهان باشد. 

با این حال در استقلال مدل ساپینتو به‌خوبی شاهد هستیم که تغییرات سیستم و تاکتیک کمتر اتفاق می‌افتد و بیشتر جای بازیکنان در این سیستم تغییر می‌کند. 

خسرو این‌کاره نیست!

بعد از انتقادهایی که برخی از پیشکسوتان استقلالی به انتخاب خسرو حیدری تازه‌کار و کم‌تجربه در امر مربیگری داشتند به‌تازگی در عکس‌های منتشرشده در کانال رسمی استقلال شاهد آن هستیم که این مربی جوان در عکس‌های دو نفری مشغول راهنمایی و هدایت برخی بازیکنانی است که بیشتر از سایرین به توجه نیاز دارند. چیزی شبیه به نقشی که کریم باقری در پرسپولیس ایفا می‌کند. با این حال انتخاب خسرو حیدری به‌عنوان مربی استقلال از سوی مدیریت قبلی باعث شده است تا جا برای انتخاب یک دستیار ایرانی دیگر تنگ شده تا به این ترتیب یکی دیگر از ضربات به پیکره آبی‌ها در فصل‌جاری به این نقطه مربوط شود. 

حیدری کم‌تجربه هنوز به آن مرحله از بلوغ تاکتیکی و بازی‌خوانی نرسیده که بتواند به‌عنوان یک دستیار کارکشته و قهار در کنار ساپینتو نقشی حیاتی را در بزنگاه‌هایی از بازی که کار گره می‌خورد ایفا کرده و به‌عنوان یک کمک‌مربی کاربلد نقش ایفا کند. بنابراین به‌نظر می‌رسد انتخاب این چهره محبوب در زمان بازیگری، به‌عنوان دستیار یک سرمربی خارجی زود باشد. 

رفتارهای هیجانی ساپینتو

مقایسه ساپینتو و مورایس به‌عنوان دو مربی پرتغالی به‌خوبی این شاخصه را روشن می‌کند. مربی آبی‌ها از همان هفته اول با داد و بیداد و شلوغ‌کاری و رفتارهای هیجانی و دعوا سعی کرده است تا به هر شکلی ناکامی‌هایش را به گردن عوامل مختلف بیندازد و هرگز هم دست از این رفتار برنداشته و به قولی کوتاه نمی‌آید و مربی دوم با رفتاری آرام و مثل یک جنتلمن کار را پیش برده و سعی می‌کند در تمرینات حرص و جوش‌هایش را خورده و در زمان بازی با آرامش کار را پیش ببرد. 

به‌نظر می‌رسد این نحوه رفتار ساپینتو بیشتر از آنکه کمک‌حال تیم باشد، عاملی شده است تا بازیکنان هم با رفتاری عصبی و هیجانی در زمین کار را دنبال کنند. در این بین دریافت پرتعداد کارت‌های زرد برای استقلالی‌ها در بازی‌های اخیر می‌تواند شاهد این مدعا باشد. 

پنجره بسته

شاید این مورد فقط به دیدار اخیر مقابل سپاهان مرتبط باشد. در هر صورت اگر پنجره نقل و انتقالاتی باز بود و برنامه‌های تقویت تیم برای نیم‌فصل دوم در زمان خودش به‌درستی پیش می‌رفت، استقلال مدل جدید می‌توانست حرف‌های بیشتری برای نیم‌فصل دوم و همین دیدار با سپاهان داشته باشد. اتفاقی که تا امروز محقق نشده و مشخص نیست اصلا این روال تا پایان موعد مقرر و بسته شدن پنجره نقل و انتقالاتی طی خواهد شد یا خیر. 

ناداوری‌ها

عوامل بیرونی مثل برنامه‌ریزی رقابت‌ها و رفتار عوامل برگزاری، نبودن زمین مناسب به اندازه کافی و مشکلات داوری اگرچه برای تمامی تیم‌ها می‌تواند به یک اندازه تعیین‌کننده و تاثیرگذار باشد، اما استقلالی‌ها به گواه آمار در فصل‌جاری از ناحیه داوری بیشترین ضرر را متحمل شده و همین اتفاق باعث شده است تا امتیازهای بیشتری نسبت به آنچه امروز این تیم در جدول دارد زائل شود. 

به‌طور مثال در همین دیدار اخیر با سپاهان اگر در همان دقیقه 37 بازی به ادعای برخی کارشناسان داوری شهریار مغانلو اخراج می‌شد، چه‌بسا کار به‌سمت و سوی دیگری پیش رفته و هرگز استقلال این دیدار را واگذار نمی‌کرد. 

جبر تاریخی

تیم فوتبال استقلال از ابتدای رقابت‌های سراسری در کشور هرگز موفق نشده است برای دو سال پیاپی عنوان قهرمانی را به‌دست بیاورد تا به‌اصطلاح دبل کرده باشد. این درحالی است که چنین اتفاقی برای دو همتای این تیم یعنی پرسپولیس و سپاهان فراتر از دبل نیز پیش رفته است. 

بنابراین به‌نظر می‌رسد این جبر تاریخی نیز در سالی که استقلال از لحاظ مهره یکی از بهترین تیم‌های ایران به‌شمار می‌رود یک‌بار دیگر این تیم را از مسیر قهرمانی دور کند. 

درنهایت اینکه شاید دلایل زیاد دیگری مثل مهاجمانی که گلزنی یادشان رفته است، یا نداشتن بازی‌ساز در میانه میدان، یا مشکلات مالی و حل‌و‌فصل آنها در زمانی که تمرینات به‌خاطر بی‌پولی تحریم می‌شد، یا خالی بودن ورزشگاه‌ها و دلایل دیگر نیز در ناکامی‌های هفته‌های اخیر استقلال نقش داشته باشند، اما بدون‌شک مهم‌ترین دلایل ناکامی آبی‌ها به‌ترتیب اولویتی که به آنها پرداخته شد مهم‌ترین مسائلی باشند که این تیم را از ریل موفقیت خارج کرده و باعث شده‌اند تا این تیم حالا دور‌تر از هرزمانی در مسیر قهرمانی قرار داشته باشد.