وزارت بهداشت: از فوت بیماران قمی بی‌خبر بودیم

روزنامه اعتماد با كيانوش جهانپور؛ رييس كميته اطلاع‌رساني قرارگاه مقابله با كرونا و رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت گفتگو کرده است.

بخشی از این گفتگو را بخوانید:

يكي از انتقادات هم متوجه نحوه اطلاع‌رساني است؛ با وجود آنكه وزير بهداشت قول داده موارد شناسايي و ابتلا به سرعت اعلام خواهد شد، ظهر چهارشنبه شما از وجود دو بيمار آلوده به كرونا در قم خبر داديد اما بعد از آنكه رييس دانشگاه علوم پزشكي قم، فوت اين بيماران را اعلام كرد، شما در صفحه توييترتان، فوت بيماران را تاييد كرديد. چرا اعلام فوت اين بيماران با تاخير اتفاق افتاد؟

نمونه ترشحات ريه دو بيمار از قم براي ما ارسال شد و ما هم، نمونه‌ها را به آزمايشگاه مرجع تهران فرستاديم. بيماران، در حضور من فوت نكرده بودند. آنچه در تهران مورد آزمايش قرار گرفت، نمونه ترشحات ريه بود و من هم فقط نمونه و نتيجه آزمايش را در اختيار داشتم. بعد از ارسال نتيجه آزمايش به قم، رييس دانشگاه علوم پزشكي قم به ما خبر داد كه اين بيماران فوت كرده‌اند.

يعني شما نمونه آزمايش را دير دريافت كرديد؟

ما نتايج آزمايش را ديديم ولي فوت بيمار را نديديم.

و از فوت بيماران كه ۴ روز قبل از اعلام شما اتفاق افتاده بود، بي‌خبر بوديد؟

45 دقيقه بعد از آنكه نتيجه آزمايش به دست من رسيد، خبر شناسايي و ابتلا را اعلام كردم كه اين فاصله هم مربوط به تنظيم خبر بود.

شنيده‌ام كه مسوولان يكي از بيمارستان‌ها، روز جمعه و به دنبال مراجعه موارد مشكوك به آلودگي ويروس كرونا، درخواست كيت تشخيصي داشتند اما كسي در انستيتو پاستور پاسخگو نبوده.

كيت در اختيار بيمارستان قرار نمي‌گيرد مگر در موارد نادري كه بيمارستان به دلايل خاص از جمله توان بالاي علمي، براي تحويل كيت مناسب تشخيص داده شده و در روال معمول، نمونه ترشحات ريه فرد مشكوك به آلودگي ويروس كرونا، توسط رابطان بهداشتي بيمارستان‌ها و مراكز بهداشت به انيستيتو پاستور يا آزمايشگاه مرجع معين ارسال مي‌شود.

چه تعداد كيت تشخيص ويروس كرونا در اختيار داريد؟

سازمان بهداشت جهاني، اين كيت را به كشورهايي مي‌دهد كه توانايي انجام اين آزمايش را دارند چون برخي كشورها قادر به انجام اين آزمايش نيستند. تعداد كيت هم بر اساس آمار شيوع و شناسايي تعيين مي‌شود. اگر در كشوري، امروز تعداد موارد شناسايي شده، سه رقمي شده، تعداد بيشتري كيت دريافت خواهد كرد. ما تا اين لحظه در 4 مرحله كيت تشخيص آلودگي ويروس كرونا دريافت كرديم كه آخرين محموله با 2 هزار كيت، روز جمعه به ايران رسيد. از محموله‌هاي ارسالي تا به حال براي شناسايي صدها مورد مشكوك به آلودگي ويروس كرونا استفاده شده و دليل ارسال محموله چهارم هم اعلام نتايج موارد ابتلا طي روزهاي چهارشنبه و پنجشنبه و اطلاع از روند افزايش ابتلا در ايران بود ضمن آنكه مسوولان سازمان بهداشت جهاني قول دادند در هفته‌هاي آينده، باز هم كيت و حتي تجهيزات مورد نياز ارسال كنند.

جمعه شب، خبرگزاري فرانسه در خبري به نقل از يك منبع آگاه در وزارت بهداشت اعلام كرد كه روز چهارشنبه ۳۰۰ بيمار آلوده به ويروس كرونا در قم شناسايي شده ولي به دليل مسائل امنيتي، اين عدد اعلام نشده. در اين مورد چه توضيحي داريد؟

اين عدد، قطعا دروغ است. وقتي صحبت از ابتلا مي‌شود يعني فرد آلوده، تحت آزمايش با كيت اختصاصي كرونا بوده و نتيجه آزمايش هم مثبت است. 300 ابتلا در قم به اين معناست كه حالا بيمارستان كامكار به علاوه يك بيمارستان پشتوانه‌اش، بايد انباشته از مبتلايان كرونا باشد. محل بيمارستان كامكار، تغيير نكرده و مي‌توانيد برويد و بازديد كنيد و ببينيد كل موارد مبتلا و مشكوك در اين بيمارستان چند نفر است. بعيد مي‌دانم مبتلاي كرونا ظرف دو روز بهبود پيدا كند. متاسفانه در انتشار برخي اخبار مجعول، اهداف سياسي وجود دارد. وقتي نامه وزير كشور و نامه وزير بهداشت و نامه معاون وزير بهداشت، به صورت جعلي و با محتواي جعلي منتشر مي‌شود، انتظار انتشار اخبار صحيح نداشته باشيد.

اين منبع آگاه در وزارت بهداشت گفته اگر تا الان تعداد واقعي مبتلايان اعلام نشده به اين دليل بوده كه با كمبود كيت تشخيصي مواجه بوديم و بيماري قابل شناسايي نبوده.

به هيچ‌وجه صحت ندارد. كيت تشخيص كرونا در كشور موجود بوده و نماينده سازمان بهداشت جهاني هم در ايران حضور دارد و مي‌شود از ايشان سوال كرد كه چه تعداد كيت و در چه زمان‌هايي به ايران تحويل داده شده. سه محموله كيت، هفته‌ها قبل از اعلام اولين مورد ابتلا و همزمان با تعيين دو آزمايشگاه مرجع براي نمونه‌هاي آلوده به ايران تحويل داده شد.

تيم درماني اورژانس بيمارستان‌ها، بايد براي مصونيت از آلودگي، از وسايل محافظ همچون ماسك و دستكش استفاده كنند. شنيده‌ام كه موجودي اين وسايل در بيمارستان‌هاي دولتي، كافي نيست و روساي بيمارستان‌هاي خصوصي هم تيم درماني را از استفاده از اين وسايل منع كرده‌اند با اين توجيه كه استفاده از ماسك و دستكش، باعث وحشت مراجعان شده و تعداد بيماران و درآمد بيمارستان كاهش خواهد يافت. وزارت بهداشت چه نظارتي بر اين وضعيت دارد؟

وسايل محافظ براي كادر درمان بيمارستان توزيع مي‌شود اما مقدار آن، تابع نسخه واحدي نيست. شرايط آلودگي و مراقبت‌هاي ضروري در بيمارستان محل مراجعه موارد مشكوك به آلودگي ويروس كرونا با بيمارستان معين محل بستري موارد آلوده متفاوت است. تيم درمان در بخش مراقبت‌هاي ويژه بيمارستاني كه در سه نوبت از بيماران مبتلاي كرونا مراقبت مي‌كنند، نيازمند عينك و لباس كامل ايمني و ماسك N95 هستند اما بخش مراقبت‌هاي ويژه يك بيمارستان ديگر، به دليل سطح مواجهه كمتر با آلودگي ويروسي، صرفا به ماسك‌هاي جراحي و روكش‌هاي يك بار مصرف و دستكش نياز خواهد داشت. چرا بيمارستان معين تعيين كرديم؟

چون نوع مواجهه و سطح ايمني در اين بيمارستان با ساير بيمارستان‌ها متفاوت خواهد بود. سطح ايمني در يك كلينيك، در شهري با 10 ميليون نفر جمعيت كه شايد فقط 7 بيمار آلوده به ويروس كرونا آن هم در بيمارستاني در سوي ديگر شهر دارد، حتما در حدي نيست كه كادر درمان اين مركز، نيازمند استفاده از تجهيزات كامل محافظتي باشند. اغلب بيمارستان‌هاي خصوصي هم پذيرش و بستري بيمار آلوده به ويروس كرونا ندارند و بنابراين، سطح ايمني‌شان بسيار پايين‌تر تعريف شده مگر آنكه به عنوان بيمارستان معين، تعيين شده باشند كه در اين‌صورت، تجهيزات محافظتي در بالاترين سطح ممكن به آنها تحويل داده مي‌شود.

چند روز قبل خبري درباره تجمع اعتراض‌آميز مردم ماسال در مقابل بيمارستان شهر منتشر شد و اينكه يكي از مسوولان شهر به مردم اطمينان داده بود كه به هيچ‌وجه اجازه ورود بيمار مشكوك به آلودگي ويروس كرونا به اين بيمارستان را نخواهد داد. آيا مراكز درماني اجازه دارند از پذيرش بيماران مشكوك به آلودگي ويروس كرونا خودداري كنند؟

هيچ فردي اجازه چنين كاري ندارد. آن مسوولي هم كه چنين اظهارنظري كرده متخلف است و بايد به عنوان فرد متخلفي كه به‌طور غيرمجاز در امر درمان مداخله كرده، به دستگاه‌هاي مربوط ارجاع شود.

سه روز قبل، يورونيوز ما را بعد از هنگ‌كنگ به عنوان دومين كشور با تلفات بالاي شيوع ويروس كرونا معرفي كرد. با توجه به اينكه پيك بيماري را پيش رو داريم، تعيين چنين رده‌اي براي ايران صحت دارد؟

با توجه به اينكه آمار ما، كاملا شفاف اعلام مي‌شود و نمي‌دانيم در بقيه كشورها، وضعيت ثبت داده‌ها و ارايه اطلاعات تا چه حد شفاف است، حتي اگر چنين رده‌اي براي‌مان تعريف شده باشد هم از نظر ما مهم نيست. مهم اين است كه بيماريابي فعال داريم و آمار را شفاف اعلام مي‌كنيم و به دنبال ركوردگيري يا انكار و كتمان هم نيستيم و سلامت شهروندان و مديريت و كنترل بيماري، از رده‌بندي جدول براي‌مان مهم‌تر است.

رفتار دولت كشورهاي همسايه؛ عراق، پاكستان، افغانستان، تركيه، كويت، تركمنستان و گرجستان با ايران؛ انسداد مرزها و ممانعت‌شان از ورود اتباع ايراني به دليل شيوع ويروس كرونا را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟

بخشي از اين رفتار طبيعي است و بخشي از اين رفتار هم، سياسي است و مصرف داخلي در اين كشورها دارد چون مي‌خواهند به مردم خودشان اطمينان بدهند كه اقداماتي انجام داده‌اند همان‌طوركه ما هم پروازهاي مستقيم حامل مسافر به چين را لغو كرديم. اما يك نكته مهم است؛ اگر در كشورهاي اطراف ما و بعضا در كشورهايي كه ساختار درستي براي تشخيص و ثبت داده‌هاي بيماري‌هاي ويروسي يا ساير بيماري‌ها ندارند و تا امروز، موارد آلوده را صفر گزارش كرده‌اند، مطمئن باشيد كه اين اعلام، واقعيت ندارد. چون ما امروز در كشورهاي توسعه‌يافته شاهد عددهاي دو‌رقمي و در آينده نزديك، شاهد عددهاي سه‌رقمي از تعداد مبتلايان خواهيم بود و در چنين شرايطي، صفر بودن ابتلا در كشورهاي اطراف ما واقعيت ندارد چون صفر بودن ابتلا در اين كشورها، به دليل نقص در ساختار بيماريابي اين كشورهاست.

توزيع داروخانه‌اي متوقف مي‌شود؟

از اولويت خارج مي‌شود. اولويت اول، تامين دپوي استراتژيك و نياز مراكز درماني است و اولويت سوم، توزيع در داروخانه‌ها خواهد بود.

اگر استفاده از ماسك ضروري نبود، شما براي كمك به چين دو ميليون ماسك نمي‌فرستاديد.

وزارت بهداشت، دو ميليون و جمعيت هلال‌احمر هم يك ميليون ماسك جراحي به چين اهدا كردند اما ماسك‌هاي اهدايي ايران براي جمعيت عادي چين نبود بلكه به سيستم بهداشت و درمان چين اهدا شد كه براي درمانگران استفاده شود. يك درمانگر، در هر نوبت كاري، بايد از يك ماسك يك بار مصرف استفاده كند. اگر فرض كنيم كشور چين، يك ميليون نفر تيم درماني داشته باشد و آنها در طول شبانه روز، سه نوبت كاري داشته باشند، سه ميليون ماسك اهداي ايران فقط براي يك روز كفايت مي‌كند. محموله اهدايي ما با هدف انسان‌دوستانه ارسال شد و سهم خودمان را ادا كرديم چنان‌كه بسياري از سازمان‌هاي بين‌المللي هم مشابه اين محموله را به چين اهدا كردند.

در مطالعات‌تان به اين نتيجه نرسيديد كه ممكن است ويروس كرونا، بيوتروريسم باشد؟

اين فرضيه موضوعيت ندارد و فكر مي‌كنيم هم، فرض گروهي كه معتقدند چيني‌ها روي اين ويروس كار مي‌كردند و خطاي انساني باعث نشت ويروس شده و هم، فرض گروهي كه معتقدند امريكا اين ويروس را وارد چين كرده، ناشي از نوعي بدبيني افراطي است. امروز هيچ ويروسي كه بتواند نژاد خاصي را هدف قرار دهد وجود ندارد. ماموريت ما هم، حفظ سلامت مردم است و اين فرضيات، مسائل حاشيه‌اي است كه بايد در زمان ديگري بررسي شود.