بانک مرکزی، اسکناس آمریکایی را تعلیق کرد

روزنامه شهروند: ثبت سفارش واردات با دلار آمریکا ممنوع شد. دیروز بانک مرکزی در ابلاغیه‌ای اعلام کرد که از چهارشنبه نهم اسفندماه سفارش واردات با نوع ارز دلار آمریکا امکان‌پذیر نخواهد بود؛ تصمیمی که اگرچه بانک مرکزی درباره آن توضیحی نداده است اما به نظر می‌رسد با هدف مقابله با سیاست‌های سختگیرانه آمریکا علیه ایران، گرفته شده است.

این ابلاغیه البته چندان هم ناگهانی محسوب نمی‌شود، چراکه در هفته‌های گذشته به واسطه تغییرات ایجادشده در سامانه ثبت ‌سفارش و به دنبال آن عدم پاسخگویی بانک‌های بسیاری از تجار در تأمین ارز برای ترخیص کالای خود با مشکلات متعدد مواجه شده بودند. در این دستور تازه تأکید شده است که این ابلاغیه شامل درخواست‌هایی که قبل از این تاریخ مجوز ٨ رقمی ثبت‌ سفارش خود را دریافت کرده‌اند، نمی‌شود و قرار است از این به بعد ثبت سفارش با دلار ممنوع باشد و تجار مجبور به انجام مبادلات خود با سایر ارزها خواهند شد. ایمان اسلامیان تحلیلگر امور بانکی تصمیم اخیر بانک مرکزی را ناشی از وابستگی کنونی تجارت ما به دلار آمریکا دانسته و به «شهروند» می‌گوید: ممکن است بعد از این ابلاغیه تقاضا برای فیزیک ارز افزایش پیدا کند و قطعا این افزایش ناگهانی می‌تواند برای مدتی بازار ارز را دچار نابسامانی کند اما من فکر می‌کنم مخاطرات این تصمیم موقتی خواهد بود. این تحلیلگر معتقد است که نظام تجارت بین‌المللی ایران ناگزیر به پذیرش این تغییر بود. از طرفی، لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران گفته که این تصمیم به دلیل کنترل سیاست‌های سختگیر‌انه آمریکا و فشارهای این کشور بر ما اتخاذ شده و البته از مدت‌ها پیش مطرح بوده است و تأکید کرده، هر چقدر فاصله ما در مبادلات تجاری از دلار بیشتر شود، مشکلات ارزی کشور کمتر می‌شود.

آمریکا، کارد را به استخوان رساند

ایمان اسلامیان در ادامه تحلیل خود در گفت‌وگو با «شهروند» می‌افزاید: بانک مرکزی باید درباره موقتی یا دایم‌بودن این تصمیم توضیح دهد اما فارغ از این مسأله باید قبول کنیم که سال‌های ‌سال است رابطه ما با آمریکا خصمانه است و این موضوع ناخودآگاه روی مبادلات تجاری ما تاثیرات منفی بسیاری می‌گذارد. اگرچه ارزهای‌ دیگر هم در بازار تجاری ایران سهم خود را دارند اما نقش پررنگ دلار در وضع کنونی فضای تجارت ایران انکارنشدنی است. این تحلیلگر بانکی افزود: توانایی‌ها و قدرت بالای آمریکا در حدی است که می‌تواند به راحتی گلوگاه‌های دلاری را مسدود کند و همین حقیقت باعث شده که از مدت‌ها پیش این بحث مطرح شده باشد که آیا به صلاح کشور است که شریان‌های اصلی تجاری با دلار هدایت شود؟ فاضل شنیور معاون کمیسیون بازرگانی اتاق ایران هم در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: خروج از سیطره آمریکا یکی از بهترین اتفاقاتی است که برای تجارت کشور خواهد افتاد، البته باید جزییات این تصمیم و سازوکار اجرایی‌شدن آن هم بررسی شود که باید بگویم در این‌باره در هفته جاری جلسات متعددی خواهیم داشت.

آیا می‌توانیم با ارزهای دیگرتجارت کنیم؟

قرار نیست تجارت‌های ایران محدود شود. بانک مرکزی در ابلاغیه خود تأکید کرده است که امکان ثبت درخواست خرید الکترونیکی ارز برای تمام ارزها به غیر از ارزهای «ین ژاپن، وون کره‌جنوبی و بات تایلند» فراهم شده است. اسلامیان در این‌باره توضیح می‌دهد: در تمامی این سال‌ها سبد تعاملات ایران با کشورهای دنیا محدود بوده است. درحال حاضر هم طرف ایران طرف‌های محدودی مثل چین، کره‌جنوبی، ترکیه، قطر و... هستند و این به این معناست که ما می‌توانیم به سمت استفاده از ارزهای دیگر حرکت کنیم، چراکه استفاده از دلار کشور ما را به لحاظ امنیتی هم آسیب‌پذیر می‌کند. لاهوتی هم با اشاره به تأثیر ممنوعیت ثبت سفارش با دلار آمریکا بر فعالیت اقتصادی و فعالان اقتصادی به فارس گفت: معاملات تعدادی از کالاها براساس نرخ دلار است، به‌عنوان مثال نفت را نمی‌توان با یورو یا روپیه معامله کرد و همچنین خرید خودروهای ژاپنی و کره‌‌ای فقط با دلار امکان‌پذیر است. او افزود: از بُعد دیگر به‌ نظر می‌رسد این تصمیم در راستای کاهش تقاضای دلار در بازار و مدیریت واردات اتخاذ شده است.

او با بیان این‌که البته معاملات تجاری در کشورهای اروپایی با یورو امکان‌پذیر است، تصریح کرد: اما نرخ برخی کالاهای بورسی از قبیل پتروشیمی‌ها براساس دلار تعیین می‌شود و بسیاری از کالاهای وارداتی واحد پول بین‌المللی آن براساس دلار است. رئیس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: براین اساس و به دنبال این تصمیم اتفاقی که در مبادلات تجاری می‌افتد، بدین صورت است که خریدار اولا با محدودیت در خرید مواجه می‌شود، زیرا باید به فروشنده کالا اعلام کند که نرخ دلار را براساس نرخ روز تبدیل به یک واحد پول دیگر کند و در موقع پرداخت پول هم فروشنده باید برآورد کند که آیا آن میزان دلار را دریافت می‌کند یا خیر؟ لاهوتی گفت: بنابراین یک واردکننده به صورت رسمی باید هزینه خریدوفروش ارز را پرداخت کند و پرداخت چنین هزینه‌ای افزایش قیمت را به دنبال دارد.

قیمت دلار چه تغییری می‌کند؟

پیش‌بینی قیمت دلار سخت است، اما تقریبا همه بر این باورند که با اتخاذ این تصمیم حداقل به صورت موقتی قیمت دلار افزایش پیدا می‌کند. شنیور به «شهروند» می‌گوید: من فکر می‌کنم این تصمیم مدتی بازار ارز را دچار تلاطم کرده و قیمت‌ دلار را اندکی بالا می‌برد. اسلامیان هم معتقد است؛ از آن‌جا که احتمالا ممنوعیت کنونی، تقاضا برای بازار ارز را زیاد می‌کند، احتمال دارد که قیمت دلار برای مدتی بالا رفته و دوباره فروکش کند، چراکه تأثیر بلندمدت این تصمیم اثر کاهندگی روی قیمت دلار دارد.