خشكسالی تهران در نيم قرن اخير بی‌سابقه است
روز جمعه فرماندار تهران در مراسمي رسما اعلام كرد كه درصورت ادامه روند بارندگي‌ها به شكل كنوني، ٥٢ درصد تهراني‌ها فاقد آب شرب خواهند بود.
روزنامه اعتماد: روز جمعه فرماندار تهران در مراسمي رسما اعلام كرد كه درصورت ادامه روند بارندگي‌ها به شكل كنوني، ٥٢ درصد تهراني‌ها فاقد آب شرب خواهند بود. اين خبر دركنار اخبار نگران‌كننده‌اي كه از مقدار بارش‌هاي امسال و خشكسالي تهران در چند هفته اخير منتشر شده، باعث شدتا شايعات وسيعي در اين مورد به خصوص در فضاي مجازي منتشر شود. شايعاتي كه همگي به يك نقطه ختم مي‌شود؛ اينكه قرار است در تابستان امسال، پايتخت نشينان با جيره‌بندي جدي آب روبرو شوند. ولي اين وضعيت چندان هم براي تهراني‌ها جديد و غيرعادي نيست.
چرا كه هر سال با نزديك شدن بهار، مسوولان نسبت به كم آبي‌هاي جدي و جيره‌بندي آب هشدار مي‌دهند ولي با اين حال تابستان كه مي‌شود، نه خبري از جيره‌بندي است و نه كم‌آبي. اما گفته‌هاي محمدرضا بختياري، مديرعامل سازمان آب منطقه‌اي استان تهران حكايت از عمق بحراني دارد كه در كمين مردم تهران است. ذخيره تقريبا صفر برف در كنار كاهش ٦٦ درصدي بارندگي كه باعث شده تا تهران از لحاظ آب شرب وضعيت بي‌سابقه‌اي را در نيم قرن اخير پيش رو داشته باشد، موضوعاتي نيست كه بتوان به سادگي از كنار آن گذشت.
موضوعاتي كه تلاش كرده‌ايم در گفت‌وگو با مديرعامل سازمان آب منطقه‌اي استان تهران، به بررسي ابعاد مختلف آن و ترسيم واقعي وضعيت كنوني و آينده آب شرب پايتخت كشورمان بپردازيم.
آقاي بختياري، چند روز قبل، فرماندار تهران در خبري اعلام كرده بود كه امسال ٥٢ درصد از شهروندان تهراني با بحران كم‌آبي مواجه خواهند بود. واقعا وضعيت آب در تهران تا اين حد وخيم است؟
من هم اين خبر را از طريق رسانه‌ها خوانده‌ام و نمي‌دانم آقاي فرماندار تهران، براساس چه تحقيقات يا گزارش‌هايي چنين آماري را ارايه كرده‌اند. البته اين بدان معنا نيست كه وضعيت آب در تهران خوب و در شرايط عادي است، بلكه برعكس واقعا در شرايط بدي قرار داريم به طوري‌كه براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتداي سال آبي ٩٦ (يعني از ١ مهر ماه) تاكنون تنها ٣٥ ميليمتر بوده است درحالي كه اين آمار در همين بازه زماني درسال گذشته، ١٠٣ ميليمتر بوده است. اين يعني ٦٦ درصد كاهش بازندگي در تهران تا اين لحظه. البته وضعيت آب ذخيره شده در سدهاي چندان بد نيست. الان ذخيره آب در سدهاي تامين‌كننده آب تهران، ٥٩٠ ميليون متر مربع است كه درسال گذشته اين رقم ٦٠٤ ميليون مترمكعب بوده است كه تفاوت چنداني با هم ندارند. ولي مشكل اصلي بر سر نداشتن ذخيره‌هاي برفي است. چون بارندگي‌هاي سال‌هاي گذشته برف خوبي را در سرشاخه‌هاي سدها انباشت مي‌كرد و همين باعث مي‌شد تا از لحاظ تامين آب مشكل چنداني نداشته باشيم ولي امسال اين ذخيره تقريبا در حد «صفر» است.
يعني به جز مقدار اندكي برف در سرشاخه سد «لار» برف ديگري نداريم. اين اصلا رخداد خوبي نيست. در واقع وضعيتي كه امسال در بخش آب با آن مواجهيم در ٥٠-٤٠ سال گذشته بي‌سابقه است. چه از حيث مقدار بارندگي و چه از منظر ذخيره برفي. ولي با تمام اين تفاصيل نمي‌توان گفت كه درشرايط بحراني قرار داريم. الان چند وقتي است كه كميته‌هاي بحران ما فعال شده‌اند و با شدت مشغول كار هستند تا در تابستان با مشكل چنداني مواجه نشوند. البته مسلما مشكلاتي خواهيم داشت ولي تمام تلاش خود را خواهيم كرد كه كار به «جيره‌بندي» نرسد. گرچه بخشي از اين مساله به صرفه جويي‌هاي خود شهروندان تهراني و بخشي هم به ما برمي‌گردد كه در بحث راه‌سازي، سدها و... دقت بيشتري داشته باشيم.
الان چند سد آب تهران را تامين مي‌كنند ؟
٥ سد طالقان، اميركبير، ماملو، لار و سد لتيان.
و حجم مصرف سالانه آب شرب تهراني‌ها چقدر است؟
حجم متوسط آب سالانه مصرفي شهروندان كل استان تهران چيزي حدود يك ميليارد و سيصد و پنجاه ميليون مترمكعب و حجم مصرفي شهروندان خود شهر تهران، چيزي حدود يك ميليارد و پنجاه ميليون مترمكعب.
و همگي از همين ٥ سد تامين مي‌شود؟
نه؛ در مورد تهران حدود ٨٠٠ ميليون مترمكعب از طريق آب‌هاي سطحي يا همان سدها و ٢٥٠ ميليون مترمكعب نيز از طريق آب‌هاي زيرزميني تامين مي‌شود.
ولي تاجايي كه كه يادم مي‌آيد هر سال در مورد بحران خشكسالي در تابستان به شهروندان هشدار داده مي‌شود ولي در تابستان عملا مشكل خاصي نداريم.
ببينيد، بستگي به وضعيت بارندگي دارد. مثلا سال گذشته زمستان پرباراني داشتيم. معمولا در حالت عادي ٧٠ درصد آب تهران از طريق آب‌هاي سطحي و ٣٠ درصد از طريق آب‌هاي زير زميني تامين مي‌شود. حالا هر چقدر سهم آب‌هاي سطحي باشد، از ديد ما بهتر است. مثلا سال گذشته اين نسبت ٧٥ به ٢٥ بود. يعني ٧٥ درصد آب پايتخت از طريق آب‌هاي سطحي و ٢٥ درصد از طريق آب‌هاي زير زميني تامين شد. ولي درشرايط خشكسالي اين نسبت به ٦٠ به ٤٠ درصد برسد، يعني ٦٠ درصد آن از محل آب‌هاي سطحي و ٤٠ درصد از طريق آب‌هاي زيرزميني تامين شود.
كه با احتساب آماري كه شما داديد، احتمالا سال آينده دچار چنين وضعيتي خواهيم بود.
بله متاسفانه. احتمال آن زياد است. ولي بازهم تاكيد مي‌كنم كه اين سخنان به معناي جيره‌بندي آب در تهران نخواهد بود. ولي همانطوركه گفتم قطعا سال سختي را از لحاظ تامين آب در پيش خواهيم داشت به خصوص در تابستان.
الان چند چاه براي تامين آب زيرزميني داريم؟
چيزي حدود ٤٤٠ تا ٤٥٠ حلقه چاه.
خاطرم هست كه اعضاي شوراي شهر تهران در دوره قبل بارها در مورد استفاده بي‌رويه از چاه‌هاي آب و به خصوص احتمال آلوده شدن آنها به خاطر مصرف بي‌رويه و خشكسالي هشدار مي‌دادند. اين احتمال وجود ندارد كه اگر بخواهيد حدود ٤٠ درصد آب شرب تهران را از طريق چاه‌هاي زيرزميني تامين كنيد، اين آب‌ها آلوده شوند و سلامت شهروندان به خطر بيفتد؟
اگر بخواهيم واقع‌بينانه به ماجرا نگاه كنيم، كلا استفاده بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني مي‌تواند كيفيت آب شرب را پايين آورد. ولي اين به معناي اين نيست كه آب تهران آلوده خواهد شد. حتي ١٥-١٠ سال قبل بحث بالا بودن آب تهران به شكلي جدي مطرح بود ولي خوشبختانه با اقداماتي كه شركت آب و فاضلاب تهران انجام داده امروز اين نگراني تا حد زيادي برطرف شده و شهروندان نبايد از اين بابت يا ساير آلودگي‌ها نگران باشند.
با وجود اين‌همه خشكسالي، اين چاه‌ها براي تامين آب تهراني‌ها با درصدي كه گفتيد، كافي است؟
بله. بررسي‌هاي ما نشان مي‌دهد كه مي‌توان از اين طريق، جبران سطح آب‌هاي سطحي را كرد.
گفتيد كه تهراني‌ها سالانه چيزي حدود يك ميليارد و سيصد و پنجاه ميليون مترمكعب آب مصرف مي‌كنند. اين آمار براي چند ميليون نفر است؟
اين حجم از آب در استان تهران توسط چيزي حدود ٥/١٣ ميليون نفر و در خود شهر تهران توسط چيزي حدود ٩ ميليون نفر مصرف مي‌شود. البته با احتساب مهاجرت‌هايي كه به تهران مي‌شود، مي‌توان گفت سالانه ٥/١ ميليون نفربيشتر از اين آمار از آب مورد نظر استفاده مي‌كنند. يعني اين آب توسط تقريبا ١٥ ميليون شهروند مصرف مي‌شود.
خب عجيب نيست كه با وجود تمام اين كمبودها و كم‌آبي‌ها باز هم مدعي هستيد كه مشكلي براي تامين آب نداريد؟!
من نگفتم كه مشكلي نداريم. گفتم كه تمام تلاش‌مان را خواهيم كرد كه در تابستان شهروندان با مشكل جيره‌بندي مواجه نشوند وگرنه در اينكه سال بسيار خشك و كم‌آبي پيش رو خواهيم داشت، شكي نيست.
در بين صحبت‌هاي‌تان اشاره‌اي داشتيد به اينكه در سال‌هاي گذشته در ماه‌هاي پاياني سال، بارش‌هاي خوبي داشتيد كه مشكل كمبود آب را تا حدود زيادي حل كرده بود. خب هنوز تا پايان زمستان ٢ ماه ديگر باقي است. فكر نمي‌كنيد ممكن است در طول اين مدت باز هم شاهد بارش‌هاي خوبي باشيم؟
بعيد به نظر مي‌رسد. يعني شواهد و قرائن چنين چيزي را تاييد نمي‌كند. شما به دماي هوا نگاه كنيد. الان هوا مثل بهار است. انگار نه انگار كه زمستان است! ضمن اينكه گزارش‌هاي سازمان‌هاي مرتبط هم چندان نويد‌دهنده بارش باران و برف در ادامه سال نيستند.
يعني با مراكزي مثل مركز اقليم‌شناسي يا مركز خشكسالي كشور هم در ارتباط هستيد؟
بله. به‌طور دايم گزارش‌هاي‌شان را مطالعه مي‌كنيم. ولي همان‌طور كه گفتم گزارش‌هاي آنها نيز چندان دلگرم‌كننده نيست و سال خشكي را براي تهران و اكثرنقاط كشور پيش‌بيني مي‌كنند.
گفتيد كميته‌هاي بحران تشكيل داديد. براي حل مشكل آب تهران با چه سازمان‌هايي تبادل اطلاعات و امكانات داشته و داريد؟ يا به بياني، دركميته بحران آب تهران چه سازمان‌هايي عضو هستند؟
نمايندگان تمامي سازمان‌ها و ارگان‌هاي مرتبط عضو اين كميته هستند. از استانداري تا تمامي نهادهاي مرتبط ديگر. البته اين جلسات پيش از اين هم ماهي يك‌بار برگزار مي‌شد. ولي به دليل وضعيت بحراني كنوني، الان اين جلسات به شكل «هفتگي» برگزار مي‌شود تا مردم با كمترين دغدغه و مشكل، تابستان ٩٧ را پشت سر بگذارند.
براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتداي سال آبي ٩٦ (يعني از ١ مهر ماه) تاكنون تنها ٣٥ ميليمتر بوده است درحالي كه اين آمار در همين بازه زماني درسال گذشته، ١٠٣ ميليمتر بوده است. اين يعني ٦٦ درصد كاهش بازندگي در تهران تا اين لحظه.
الان چند سد آب تهران را تامين مي‌كنند ؟
٥ سد طالقان، اميركبير، ماملو، لار و سد لتيان.
و حجم مصرف سالانه آب شرب تهراني‌ها چقدر است؟
حجم متوسط آب سالانه مصرفي شهروندان كل استان تهران چيزي حدود يك ميليارد و سيصد و پنجاه ميليون مترمكعب و حجم مصرفي شهروندان خود شهر تهران، چيزي حدود يك ميليارد و پنجاه ميليون مترمكعب.
و همگي از همين ٥ سد تامين مي‌شود؟
نه؛ در مورد تهران حدود ٨٠٠ ميليون مترمكعب از طريق آب‌هاي سطحي يا همان سدها و ٢٥٠ ميليون مترمكعب نيز از طريق آب‌هاي زيرزميني تامين مي‌شود.
ولي تاجايي كه كه يادم مي‌آيد هر سال در مورد بحران خشكسالي در تابستان به شهروندان هشدار داده مي‌شود ولي در تابستان عملا مشكل خاصي نداريم.
ببينيد، بستگي به وضعيت بارندگي دارد. مثلا سال گذشته زمستان پرباراني داشتيم. معمولا در حالت عادي ٧٠ درصد آب تهران از طريق آب‌هاي سطحي و ٣٠ درصد از طريق آب‌هاي زير زميني تامين مي‌شود. حالا هر چقدر سهم آب‌هاي سطحي باشد، از ديد ما بهتر است. مثلا سال گذشته اين نسبت ٧٥ به ٢٥ بود. يعني ٧٥ درصد آب پايتخت از طريق آب‌هاي سطحي و ٢٥ درصد از طريق آب‌هاي زير زميني تامين شد. ولي درشرايط خشكسالي اين نسبت به ٦٠ به ٤٠ درصد برسد، يعني ٦٠ درصد آن از محل آب‌هاي سطحي و ٤٠ درصد از طريق آب‌هاي زيرزميني تامين شود.
كه با احتساب آماري كه شما داديد، احتمالا سال آينده دچار چنين وضعيتي خواهيم بود.
بله متاسفانه. احتمال آن زياد است. ولي بازهم تاكيد مي‌كنم كه اين سخنان به معناي جيره‌بندي آب در تهران نخواهد بود. ولي همانطوركه گفتم قطعا سال سختي را از لحاظ تامين آب در پيش خواهيم داشت به خصوص در تابستان.
الان چند چاه براي تامين آب زيرزميني داريم؟
چيزي حدود ٤٤٠ تا ٤٥٠ حلقه چاه.
خاطرم هست كه اعضاي شوراي شهر تهران در دوره قبل بارها در مورد استفاده بي‌رويه از چاه‌هاي آب و به خصوص احتمال آلوده شدن آنها به خاطر مصرف بي‌رويه و خشكسالي هشدار مي‌دادند. اين احتمال وجود ندارد كه اگر بخواهيد حدود ٤٠ درصد آب شرب تهران را از طريق چاه‌هاي زيرزميني تامين كنيد، اين آب‌ها آلوده شوند و سلامت شهروندان به خطر بيفتد؟
اگر بخواهيم واقع‌بينانه به ماجرا نگاه كنيم، كلا استفاده بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني مي‌تواند كيفيت آب شرب را پايين آورد. ولي اين به معناي اين نيست كه آب تهران آلوده خواهد شد. حتي ١٥-١٠ سال قبل بحث بالا بودن آب تهران به شكلي جدي مطرح بود ولي خوشبختانه با اقداماتي كه شركت آب و فاضلاب تهران انجام داده امروز اين نگراني تا حد زيادي برطرف شده و شهروندان نبايد از اين بابت يا ساير آلودگي‌ها نگران باشند.
با وجود اين‌همه خشكسالي، اين چاه‌ها براي تامين آب تهراني‌ها با درصدي كه گفتيد، كافي است؟
بله. بررسي‌هاي ما نشان مي‌دهد كه مي‌توان از اين طريق، جبران سطح آب‌هاي سطحي را كرد.
گفتيد كه تهراني‌ها سالانه چيزي حدود يك ميليارد و سيصد و پنجاه ميليون مترمكعب آب مصرف مي‌كنند. اين آمار براي چند ميليون نفر است؟
اين حجم از آب در استان تهران توسط چيزي حدود ٥/١٣ ميليون نفر و در خود شهر تهران توسط چيزي حدود ٩ ميليون نفر مصرف مي‌شود. البته با احتساب مهاجرت‌هايي كه به تهران مي‌شود، مي‌توان گفت سالانه ٥/١ ميليون نفربيشتر از اين آمار از آب مورد نظر استفاده مي‌كنند. يعني اين آب توسط تقريبا ١٥ ميليون شهروند مصرف مي‌شود.
خب عجيب نيست كه با وجود تمام اين كمبودها و كم‌آبي‌ها باز هم مدعي هستيد كه مشكلي براي تامين آب نداريد؟!
من نگفتم كه مشكلي نداريم. گفتم كه تمام تلاش‌مان را خواهيم كرد كه در تابستان شهروندان با مشكل جيره‌بندي مواجه نشوند وگرنه در اينكه سال بسيار خشك و كم‌آبي پيش رو خواهيم داشت، شكي نيست.
در بين صحبت‌هاي‌تان اشاره‌اي داشتيد به اينكه در سال‌هاي گذشته در ماه‌هاي پاياني سال، بارش‌هاي خوبي داشتيد كه مشكل كمبود آب را تا حدود زيادي حل كرده بود. خب هنوز تا پايان زمستان ٢ ماه ديگر باقي است. فكر نمي‌كنيد ممكن است در طول اين مدت باز هم شاهد بارش‌هاي خوبي باشيم؟
بعيد به نظر مي‌رسد. يعني شواهد و قرائن چنين چيزي را تاييد نمي‌كند. شما به دماي هوا نگاه كنيد. الان هوا مثل بهار است. انگار نه انگار كه زمستان است! ضمن اينكه گزارش‌هاي سازمان‌هاي مرتبط هم چندان نويد‌دهنده بارش باران و برف در ادامه سال نيستند.
يعني با مراكزي مثل مركز اقليم‌شناسي يا مركز خشكسالي كشور هم در ارتباط هستيد؟
بله. به‌طور دايم گزارش‌هاي‌شان را مطالعه مي‌كنيم. ولي همان‌طور كه گفتم گزارش‌هاي آنها نيز چندان دلگرم‌كننده نيست و سال خشكي را براي تهران و اكثرنقاط كشور پيش‌بيني مي‌كنند.
گفتيد كميته‌هاي بحران تشكيل داديد. براي حل مشكل آب تهران با چه سازمان‌هايي تبادل اطلاعات و امكانات داشته و داريد؟ يا به بياني، دركميته بحران آب تهران چه سازمان‌هايي عضو هستند؟
نمايندگان تمامي سازمان‌ها و ارگان‌هاي مرتبط عضو اين كميته هستند. از استانداري تا تمامي نهادهاي مرتبط ديگر. البته اين جلسات پيش از اين هم ماهي يك‌بار برگزار مي‌شد. ولي به دليل وضعيت بحراني كنوني، الان اين جلسات به شكل «هفتگي» برگزار مي‌شود تا مردم با كمترين دغدغه و مشكل، تابستان ٩٧ را پشت سر بگذارند.
براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتداي سال آبي ٩٦ (يعني از ١ مهر ماه) تاكنون تنها ٣٥ ميليمتر بوده است درحالي كه اين آمار در همين بازه زماني درسال گذشته، ١٠٣ ميليمتر بوده است. اين يعني ٦٦ درصد كاهش بازندگي در تهران تا اين لحظه.
وضعيتي كه امسال در بخش آب با آن مواجهيم در ٥٠-٤٠ سال گذشته بي‌سابقه است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
اگر بنده به ضدانقلاب.متهم نمیشم!و اگر گوش هایتان کمی انصاف هنوز به خودش دارد که هرصدایی را به دشمن ربط ندهد