فریبا خان احمدی در روزنامه ایران نوشت: در حالی که زمین لرزه‌های متعدد روزهای اخیر موجب ترس و وحشت ساکنان پایتخت شده انتشار خبری که از احتمال رخداد زلزله در تهران با بزرگی ۷.۵ ریشتر هشدار می‌داد، موجی از واکنش‌ها و انتقادات درباره نحوه انتشار و انعکاس اخبار در مواقع بحران را به‌دنبال داشت.
فریبا خان احمدی در روزنامه ایران نوشت: در حالی که زمین لرزه‌های متعدد روزهای اخیر موجب ترس و وحشت ساکنان پایتخت شده انتشار خبری که از احتمال رخداد زلزله در تهران با بزرگی ۷.۵ ریشتر هشدار می‌داد، موجی از واکنش‌ها و انتقادات درباره نحوه انتشار و انعکاس اخبار در مواقع بحران را به‌دنبال داشت.
کامبیز نوروزی؛ حقوقدان در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید کرد که برخی اخبار جز اضطراب و احساس پریشانی هیچ محتوایی ندارند از این‌رو لازم است ستاد مدیریت بحران چارچوب و شیوه‌های خبررسانی بحران را با رسانه‌های رسمی در میان بگذارد چرا که گاهی روش بیان مطالب خواننده را دچار یأس و استیصال می‌کند.
نوروزی درباره اصول اخلاق رسانه‌ای در بحران گفت: مسأله زلزله تهران فقط یک احتمال است. من زمین‌شناس یا متخصص زلزله نیستم ولی قطعاً مشخص است زلزله غیر قابل پیش‌بینی است. بر همین اساس خط خبری و روش بیان مطالب هم باید این ویژگی را رعایت کند. او در ادامه به یک نکته مهم در خبررسانی حوادثی اشاره کرد و گفت: به هر حال اخبار مربوط به هر حادثه‌ای موجب اضطراب و نگرانی می‌شود اما برخی اضطراب‌ها موجب ترک افراد از وضعیت می‌شوند و آنها می‌توانند برای خود راه‌حلی پیدا کنند که همان اضطراب مثبت است اما برخی اخبار جز اضطراب منفی و استیصال و بن‌بست چیزی تولید نمی‌کنند.
از نظر اخلاق حرفه‌ای این قبیل اخبار را باید با احتیاط مطرح کرد. به گفته نوروزی، احتمال وقوع زلزله همیشه در تهران مطرح بوده اما برخی رسانه‌ها با این خبر چنان برخورد می‌کنند که جامعه را دچار استیصال مطلق می‌کنند. خبر احتمال وقوع زلزله در تهران به شکلی که در یک یا دو روز اخیر مطرح شده هیچ راه گریزی برای مردم باقی نمی‌گذارد. برای مثال ما یک تجربه تاریخی در جنگ تحمیلی در شهرها داریم اینکه صدام به تهران حمله موشکی می‌کرد. حتی خود دولت در آن زمان مردم را تشویق می‌کرد که از تهران برای مدت کوتاهی خارج شوند اما مسأله وقوع زلزله ابعاد متفاوتی دارد.
او بر این نکته هم تأکید کرد که رسانه از نظر اخلاق حرفه‌ای باید در موارد مربوط به اخبار بحران‌های اجتناب‌ناپذیر عمومی، جامعه را زنده و مقاوم نگه دارد.این حقوقدان گفت: برای من خیلی جای تعجب است که برخی رسانه‌های حرفه‌ای به این قاعده ساده توجه نمی‌کنند. البته استادان و متخصصان در اینجا مقصر نیستند. آنها حرف‌شان را می‌زنند. اینجا مسئولیت اصلی برعهده رسانه است که اخبار را به شکلی منعکس کند که اولاً دقیق باشد و ثانیاً موجب پریشان حالی و ایجاد حس بن‌بست در جامعه نشود.
نوروزی در ادامه سخنانش یک انتقاد جدی را هم به ستاد مدیریت بحران وارد دانست و گفت: «در این قبیل وقایع یکی از نقش‌های بسیار مهم که برعهده دستگاه‌های رسمی است مدیریت خبر است. ابعادی که مباحث مربوط به احتمال وقوع زلزله در تهران دارد فوق‌العاده مهم، اثر‌گذار و جدی است. متأسفانه ستاد مدیریت بحران و حتی سازمان‌های مسئول در دستگاه‌های دولتی کمترین توجهی به این موضوع ندارند تا همان‌طور که مسائل مختلف مربوط به آثار زلزله در تهران را مورد توجه قرار می‌دهند مدیریت خبری را هم در دستور کار قرار دهند؛ به این ترتیب که رسانه‌های رسمی را دعوت و جلسات رسمی برگزار کنند و شیوه‌های خبررسانی و چارچوب‌های خبررسانی دوره بحران را با آنها در میان بگذارند.
لازم است در این باره یک سیاست خبری حرفه‌ای اتخاذ شود که در عین حال که جامعه برای مقابله با هر خطر احتمالی آمادگی خودش را حفظ می‌کند اما نگرانی‌های یأس‌آور و سرکوبگر در جامعه تولید نشود. رسانه‌ها تصور نکنند هر اندازه خبرشان درشت‌تر و نگران‌کننده‌تر باشد لابد حرفه‌ای‌ترهستند. چنین سیاستی قطعاً به جامعه کمک خواهد کرد با خونسردی و منطق قوی‌تر با مسأله روبه رو شود.
او در همین رابطه اضافه کرد:«مسأله زلزله در تهران همواره یک احتمال بوده. این احتمال هنوز هم وجود دارد. استادان متخصصی که تاکنون صحبت کرده‌اند از احتمال صحبت کرده‌اند نه بیشتر اما متأسفانه بی‌توجهی ستاد بحران به مدیریت خبری و همچنین بی‌دقتی بعضی رسانه‌ها به نحوه انعکاس خبر باعث شده که این قبیل مباحث کارشناسی به شکلی مطرح شود که موجب اغتشاش ذهنی و بازتاب‌های یأس‌آور و نادرستی در جامعه شود.بی شک ستاد مدیریت بحران باید به فوریت این موضوع را مورد توجه خودش قرار دهد.»
او در پاسخ به اینکه رسانه‌ها در مواقع بحران بیشتر باید چه نوع اخباری را پوشش دهند، گفت: «باید به مردم هشدارهایی داده شود که بیشتر جنبه آموزش ایمنی و دفاع در برابر حادثه داشته باشد. از اظهار گمانه‌زنی‌هایی که به کار مردم نمی‌آید جلوگیری شود. این روزها با یک بحثی مواجه هستیم که به شکل گسترده‌ای موضوعاتش تهران است. در این بحث آنچه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد ایجاد حس و روحیه جمعی و امید در مردم است که با آموزش و با طرق مختلف این کار را می‌توان انجام داد. از طرفی باید از اخباری که هیچ راه‌حلی پیش پای مردم نمی‌گذارند بشدت جلوگیری کرد.»
این حقوقدان تأکید کرد که مسئولان به اشکال مختلف به موضوعات توجه می‌کنند. به‌عنوان مثال وقتی یک استاد تراز اول زلزله شناسی قرار است نظری بدهد که مسئولان متوجه شوند این فرد می‌تواند از طرق دیگری سخن خودش را به مسئولان برساند. به گفته نوروزی آن مسئولی که قرار باشد اخبار تخصصی زلزله را از طریق مطبوعات دنبال کند اصلاً باید از مسئولیت کناره‌گیری کند.
او درباره نقش رسانه‌ها در ایجاد حساسیت در جامعه نیز گفت: حساسیت گاهی اوقات موجب حرکت می‌شود مثل نصب تندیس اتومبیل‌های تصادفی که در ابتدای جاده برای احتیاط رانندگان نصب کرده‌اند. این اضطراب مثبت است و به راننده هشدار می‌دهد تخلف نکند. اما گاهی اوقات ممکن است شما در یک وضعیت خبری دچار استیصال شوید یعنی کاری از شما برنمی‌آید. مانند انتشار تصویر فردی که از شدت خونریزی فوت کرده است. این تصویر جز یأس و بی‌عملی هیچ حاصلی ندارد.
وقتی خبرهایی مانند اینکه ظرف فلان مدت زلزله‌ای با چند ریشتر می‌آید می‌نویسیم تکلیف ۹ میلیون تهرانی چیست و چکار می‌توانند بکنند؟ آیا می‌توانند کار و زندگی‌شان را رها کنند و بروند؟ در چنین زمان‌هایی جامعه را دچار استیصال مرگبار و یأس‌آور کرده‌ایم. مردم فقط باید آمادگی مقابله با خطر داشته باشند بدون آنکه فضای جامعه مرگبار شود.
نوروزی معتقد است، در مواقع بحران فشار افکار عمومی اصولاً نباید مورد توجه قرار بگیرد. ما نباید تصور کنیم دولت را با فشار افکار عمومی هوشیار کرده‌ایم. به‌عنوان مثال در مورد پدیده‌ای مثل بیکاری فشار افکار عمومی ممکن است برای دولت اثر‌گذار باشد اما در اینجا فرصت تولید فشار افکارعمومی نیست. کارهای دیگری از قبیل اطلاع‌رسانی درباره شیوه امدادرسانی، مراکز امداد، انتشار اخبار مربوط به فعالیت‌های دولت می‌توان انجام داد که مؤثرترند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نمره هم صفرشد هم رسانه ها که فقط اضطراب آفرین بودن هم مرادی و دارو دسته زلزله مسلکش که فقط استرس الکی تولید کردن هم مردم همیشه در صحنه که هجوم آوردند به پمپ بنزین ها که خطرناک ترین کار ممکن بود و ضمن اینکه راهها رو مسدود کردند همه وهمه شد فرهنگ بی فرهنگی
نظر کاربران
ان شالله که هیچ وقت در تهران زلزله نمیاد
نمره هم صفرشد هم رسانه ها که فقط اضطراب آفرین بودن هم مرادی و دارو دسته زلزله مسلکش که فقط استرس الکی تولید کردن هم مردم همیشه در صحنه که هجوم آوردند به پمپ بنزین ها که خطرناک ترین کار ممکن بود و ضمن اینکه راهها رو مسدود کردند همه وهمه شد فرهنگ بی فرهنگی