قطع یارانه‌ ها مساوی با حذف فقر مطلق؟

خبرآنلاین: هفت سال پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بیش از ۷۶ میلیون ایرانی در فهرست یارانه بگیران قرار دارند. بنا به گفته کارشناسان تصمیم دولت به حذف یارانه بگیران در سال آینده می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات بزرگ اجتماعی و اقتصادی در سال آینده باشد.

در حالی ۷۶ میلیون ایرانی در پایان شهریور ماه یارانه ۴۵ هزار و پانصد تومانی دریافت کرده اند که پیش از این سه بار دولت تلاش خود را برای کاهش تعداد یارانه بگیران به مرحله اجرا گذاشته است.

دولت یازدهم از اولین روزها فعالیت خود نسبت به کاهش تعداد یارانه بگیران اقدام کرد و در سال اول فعالیت کمپین نه به یارانه نقدی را با هدف انصراف خودخواسته مردم از دریافت یارانه کلید زد.

در قالب اجرای این سیاست اما تنها ۲.۴ میلیون نفر از دریافت یارانه انصراف دادند، از این رو سیاست دیگری مبنی بر شناسایی پردرآمدها برای حذف از فهرست یارانه بگیران در دستور کار قرار گرفت. در قالب اجرای سیاست دوم یعنی شناسایی پردرآمدها ، یارانه ۴ میلیون نفر قطع شده است، اما هنوز شمار یارانه بگیران ایرانی بخش اعظم جمعیت ایران را تشکیل می دهد.

قانون هدفمندی یارانه ها از روز ۲۸ آذرماه سال ۱۳۸۹ ، با اعلام رسمی محمود احمدی نژاد در صدا و سیما اجرایی شد. وی در همان اولین سخنرانی خود در این خصوص تاکید کرد که یارانه با هدف جبران هزینه های ناشی از افزایش قیمت ها در حساب های مردم قرار می گیرد. احمدی نژاد بدون اشاره مستقیم به تعداد مشمولان یارانه اعلام کرد چند میلیون نفر از دریافت یارانه انصراف داده‌اند.

پس ازآن دریافت یارانه بر اساس مکانیزم پیش بینی شده از طریق ثبت نام فراگیر از سوی مردم صورت گرفت،به طوری که امروز بنا به گزارش های رسمی جمعیتی نزدیک به ۷۶میلیون نفر یارانه دریافت می کنند.

سال تحول

این روزها تصمیم گیری برای کاهش تعداد یارانه بگیران چالش اصلی دولت دوازدهم برای سال آینده است.اگر این تصمیم اجرایی شود، سال آینده را می توان سال تحول در عرصه پرداخت یارانه از سوی دولت دانست. در قالب لایحه بودجه سال آینده دولت پیش‌بینی حذف ۳۳ میلیون یارانه بگیر را داشته و این مهم با تصویب نجلس شورای اسلامی اجرایی خواهد شد.

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی مبسوط پیرامون لایحه بودجه ، به موضوع مذکور پرداخته و تاکید کرده است: «در رابطه با ميزان پرداخت يارانه نقدي و غيرنقدي توجه به اين مهم ضروري است كه در حال حاضر بالغ بر ۴۱۲ هزار ميليارد ريال بابت يارانه نقدي و غيرنقدي پرداخت می شود.»

رويه اي كه البته با توجه به پرداخت يارانه يكسان به افراد نيازمند و غيرنيازمند با انتقادهاي فراوانی روبرو بوده است. درراستاي اصلاح اين رويكرد در لايحه بودجه پيش بينی شده است كه پرداخت يارانه نقدي و غيرنقدي به ۲۳ هزار ميليارد تومان كاهش يابد.

اين ميزان كاهش در پرداخت يارانه نقدي با فرض عدم كاهش يارانه ۲ تومان پرداختی به هر نفر ، به معناي حذف حدود ۳۳ ميليون نفر از دريافت يارانه نقدي است. البته کارشناسان می گویند، امكان پذيري اين مهم با توجه به تجربيات گذشته كشور لازم است به دقت مورد بررسی قرار گيرد.

بودجه ای برای خداحافظی با فقر

در این میان توجه به این نکته ضروری است که ماجرای حذف یارانه ۳۳ میلیون نفر در بودجه سال آینده به قدری با توجه افکار عمومی و رسانه ها روبرو شد که مفاد تصمیم اتخاذ شده از سوی دولت مورد واکاوی قرار نگرفت.

در حالی که دولت حذف این تعداد یارانه بگیر را در سال آینده مد نظر دارد، اعتباری برای رفع فقر در جامعه نیز در این قالب در نظر گرفته است که اجرایی شدن این تصمیم می تواند زمینه را برای تغییرات بزرگ اجتماعی و اقتصادی در سال آینده آماده کند.

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در این زمینه تاکید کرده است:« نكته مثبت تبصره ۱۴ لایحه، شفافيت در سمت مصارف سازمان هدفمندسازي يارانه هاست.

مصارف سازمان هدفمندسازي مبلغ ۳۷۲ هزار ميليارد ريال پيش بينی شده كه فقط ۲۳۲ هزار ميليارد ريال بابت پرداخت نقدي و غيرنقدي به خانوارها اختصاص خواهد يافت.

همچنين ۷۲ هزار ميليارد ريال به منظور كاهش فقر مطلق در خانوارهاي هدف (موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم توسعه) و ۳۷ هزار ميليارد ريال بابت كاهش سهم هزينه هاي مستقيم سلامت مردم (موضوع ماده ۴۶ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظيم بخشی از مقررات مالی دولت)و ۳۳ هزار ميليارد ريال بابت يارانه نان و خريد تضمينی گندم اختصاص خواهد يافت.»