از راهروی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران که عبور می‌کنم با نام‌های بزرگی مواجه می‌شوم که هرکدام روزی از متولیان اقتصادی کشور بوده‌اند. نام‌های آشنایی از دو جریان سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب که هرکدام دارای تئوری‌ها و رویکرد خاص خود در اقتصاد کشور بوده‌اند.
گفت و گوی روزنامه آرمان با دکتر حسن سبحانی اقتصاددان برجسته کشور و نماینده سه دوره مجلس شورای اسلامی:
* آقای روحانی وارث نابسامانی‌های اقتصادی از دولت گذشته بود. دلیل این مسأله نیز این است که دولت دهم در طول سه سال آخر خود یعنی در بین سال‌های ۸۹ تا ۹۲ شدید‌ترین تحریم‌های بین‌المللی را در زمینه اقتصادی تجربه کرده بود. وضعیت به شکلی بود که نرخ رشد اقتصادی به۸/۶- نیز رسید. مجموعه سیاستگذاری‌های نظام سیاسی و اقتصادی کشور در طول سال‌های گذشته درگیر پرونده هسته‌ای بوده است. در نتیجه براساس تحریم‌های بین‌المللی که علیه برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفت میزان فروش نفت به شکل قابل توجهی سقوط کرد. پیامد کاهش میزان فروش نفت پایین آمدن نرخ رشد اقتصادی بود. البته در این زمینه با برخی سوءمدیریت‌ها نیز مواجه بودیم. *منظور آقای روحانی از کشتی غرق شده نرخ رشد اقتصادی است، حرف درستی زده شده است. هنگامی که نفت ما براساس تحریم‌ها به فروش نمی‌رفت، میزان رشد اقتصادی کشور کاهش پیدا کرده و به زیر آب رفته بود. با این وجود هنگامی که دوباره فروش نفت ایران به وضعیت طبیعی برگشت دوباره این کشتی غرق شده به روی آب بازگشت. هنگامی که بین ایران و کشورهای غربی توافق هسته‌ای صورت گرفت، به صورت طبیعی وضعیت رشد اقتصادی کشور به حال اولیه بازگشت.
*به نظر من در طول چهار سال گذشته وضعیت اقتصادی کشور کمتر بد شده است. ممکن است کسی بپرسد پس چرا خوب نشده است. در پاسخ باید عنوان کرد همین که وضعیت به صورت عمیق‌تری بدتر نشده است، نوعی حرکت روبه‌جلو بوده است. بدون شک اگر تحریم‌های بین‌المللی همچنان وجود داشت وضعیت اقتصادی کشور بدتر از این می‌شد. دولت آقای روحانی مدعی است که اجازه نداده و وضعیت اقتصادی بدتر نشده است. به نظر من نیز این اتفاق مهمی بوده که رخ داده است. با این وجود دلیل اینکه وضعیت معیشتی مردم تغییر نکرده این است که درآمد مردم متناسب با نیازهای آنها نیست. نکته دیگر اینکه میزان اشتغال در کشور پایین آمده و به همین دلیل درآمد کسانی که شاغل هستند بین افراد بیشتری تقسیم می‌شود. از سوی دیگر به دلیل بیکاری، فقر نیز در جامعه گسترش پیدا کرده است.
*براساس آمارهای اعلام شده در شرایط کنونی حدود 11 میلیون نفر در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند که نوع زندگی این افراد دارای شرایط خاص خود و دارای پیامدهای اجتماعی است. مسأله مهم این است که در عین حالی که اقشار مختلف مردم در وضعیت مناسب اقتصادی قرار ندارند، در مقابل اندک افرادی در همین جامعه زندگی می‌کنند که انبوهی از ثروت و امکانات را در اختیار دارند. در شرایط کنونی میزان درآمد تازه به‌دوران‌رسیده‌های ثروتمند در حدود چهارده و نیم برابر اقشار ضعیف جامعه است. هنگامی که شکاف طبقاتی در جامعه عمیق و زیاد شده باشد به صورت طبیعی اقشار ضعیف و حتی اقشار بهره‌مند نیز با نگاه به وضعیت اقشار پردرآمد احساس بی‌عدالتی می‌کنند.
*اگر به اقتصاد یک کشور شوک‌هایی مانند تورم وارد شود شکاف طبقاتی افزایش پیدا می‌کند. تورم به صورت طبیعی مولد شکاف طبقاتی است. به نظر من سیاست‌های اقتصادی تورم‌زا از سال68 تاکنون همواره در کشور وجود داشته است. در طول این سال‌ها بر خصوصی‌سازی تأکید شد. بنده با خصوصی‌سازی مخالف نیستم اما معتقدم خصوصی‌سازی سبب افزون‌خواهی افراد می‌شود به شکلی که فرد احساس می‌کند باید تلاش بیشتری کند تا ثروت بیشتری به دست بیاورد.
در نتیجه برخی که از شرایط بهتری برای کسب ثروت برخوردارند روز به‌روز ثروتمندتر و بقیه که چنین شرایطی ندارند روز به‌روز فقیر‌تر می‌شوند. با این وجود ما باید این نکته را بپذیریم که هر نوع سیاست اقتصادی دارای پیامدهای اجتماعی و فرهنگی خاص خود است. در کشور ما به دلیل اینکه خصوصی‌سازی مولد وجود نداشته و حتی می‌توان گفت با خصوصی‌سازی تجاری مواجه بودیم، وضعیت شکل حادتری به خود گرفت. از سوی دیگر نیز سرمایه‌های خصوصی‌سازی به جای اینکه در اختیار توده‌های مردم قرار بگیرد در اختیار برخی نهادها قرار گرفت.
*ما باید در مرحله اول بین کار سیاسی و کار اقتصادی تفکیک قائل شویم. به صورت طبیعی کار سیاسی زودبازده‌تر است، این در حالی است که کار اقتصادی دیربازده‌تر است. کشور ما تا قبل از برجام از سه زاویه حقوق بشر، مسأله فلسطین و پرونده هسته‌ای تحت فشار بود. با این وجود پس از برجام فشارها از سوی پرونده هسته‌ای از سر کشور برداشته شد. در نتیجه درآمدهایی که ما در گذشته به دلیل تحریم‌های بین‌المللی از دست داده بودیم دوباره برقرار شد. برجام برای کشور دستاوردهایی داشت. مهم‌ترین این دستاورد‌ها این بود که وضعیت اقتصادی کشور بدتر نشد. در دوران پس از برجام کشورهای مختلف به دلیل اینکه کشور ایران بازار مناسبی از نظر اقتصادی برای آنها به شمار می‌رفت تلاش کردند مراودات اقتصادی خود را با ایران تقویت کنند. اغلب این کشورها در حال ارزیابی وضعیت اقتصادی ایران بودند. این در حالی است که در عمل اتفاق خاصی رخ نداد و یا اگر رخ داد اندک بود.
*بین مسئولان فعلی اقتصادی دولت و مسئولان گذشته از نظر تفکر و رویکرد هیچ تفاوتی وجود ندارد. به عنوان مثال تفکر آقای علی طیب‌نیا با تفکر آقای مسعود کرباسیان در وزارت اقتصاد هیچ تفاوتی نمی‌کند. آقای روحانی اگر قصد دارد طرحی نو در اقتصاد کشور دراندازد باید تفکر و رویکرد کلی دولت را تغییر بدهد. بدون شک با تغییر افراد نمی‌توان تغییرات مهمی در اقتصاد کشور به وجود آورد.
*اگر آقای روحانی قصد دارد تغییر مهمی در اقتصاد کشور به وجود بیاورد باید سازمان برنامه و بودجه را اصلاح کند. به نظر می‌رسد سازمان برنامه و بودجه بلد نیست برنامه‌ریزی کند. در نتیجه آقای روحانی باید ساختارهای سازمان برنامه و بودجه را اصلاح کند. از سوی دیگر آقای روحانی باید وضعیت بانک‌های کشور را اصلاح کند. اصلاح ساختارهای بانکی به عنوان پاشنه آشیل اقتصاد کشور نیز می‌تواند تحول مهمی در اقتصاد کشور به شمار می‌رود. در نتیجه دولت باید قطار اقتصادی کشور را به ریل صحیح خود هدایت کند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
شما چی میگی آخه سالهاست وضع مملکت خرابه هیچ کس جوابگو نیست مردم ساکت بشینن شماها سوء استفاده میکنید
بدون نام
دیگه میخوای مردمو یه بمب بزنیدو خلاص اره.. دیگه چه بلایی یوده که سر این مردم نیومده.. عجب..
وحید
به قول یه بنده خدایی که میگه: نخواستیم زندگیمون رو غلطک بیوفته. همین که زیر غلطک نمیره شکر.
البته بماند چه خانواده هایی که زیر غلطک های زندگی دارن له میشن
نظر کاربران
چه رویی دارید شماها!
بدتر نکرد هه روحانی همه جارو باخاک یکسان کرد
شما چی میگی آخه سالهاست وضع مملکت خرابه هیچ کس جوابگو نیست مردم ساکت بشینن شماها سوء استفاده میکنید
دیگه میخوای مردمو یه بمب بزنیدو خلاص اره.. دیگه چه بلایی یوده که سر این مردم نیومده.. عجب..
به قول یه بنده خدایی که میگه: نخواستیم زندگیمون رو غلطک بیوفته. همین که زیر غلطک نمیره شکر.
البته بماند چه خانواده هایی که زیر غلطک های زندگی دارن له میشن
چشم گروهبان
خدارو شکر زنده ایم!
پاسخ ها
همین مونده ملت کاسه گدایی بگیرن دستشون برن سرچهارا اونجاهم باهم دعواکنند چی برامون گذاشتن وچی کارکردن .... ملت مظلوم بدبخت بیچاره
دیگه ازاین بدتر