آینده سیاسی رئیس جمهور

تحلیل‌ برخی از تحلیلگران سیاسی در پرتو نگاه حسن روحانی به شرایط‌ کشور و آرایش کابینه دوازدهم ناشی از نوعی ذوق‌زدگی سیاسی است. برخی از اصولگرایان اعتقاد دارند که روحانی درحال فاصله گرفتن از اصلاح‌طلبان است.

احمد شیرزاد در روزنامه آرمان نوشت: تحلیل‌ برخی از تحلیلگران سیاسی در پرتو نگاه حسن روحانی به شرایط‌ کشور و آرایش کابینه دوازدهم ناشی از نوعی ذوق‌زدگی سیاسی است. برخی از اصولگرایان اعتقاد دارند که روحانی درحال فاصله گرفتن از اصلاح‌طلبان است.

البته این مورد واقعیتی کتمان ناپذیر است که در طول ماه اخیر رفتار روحانی شکل جدیدی به خود گرفته و گفتمان برخی از اصلاح‌طلبان نیز از حمایت بی‌چون ‌و چرا از روحانی فاصله پیدا کرده تا جایی که این گفتمان تا حدودی بوی نقد می‌دهد.

تفکری که در سال ۹۲ از روحانی حمایت کرد و در سال ۹۶ نیز تصمیم به ادامه حمایت از او گرفت، چنان نیست که در کنش‌های سیاسی خود تحت تاثیر ظواهر در مسیر حمایت از روحانی قرار گرفته باشد. رئیس‌جمهور نیز فردی نیست که با یک غوره سردی و با یک مویز گرمی بگیرد.

هم روحانی از اصلاح‌طلبان شناخت خوبی دارد و هم اصلاح‌طلبان با تفکرات روحانی آشنا هستند. نوع پیوند اصلاح‌طلبان با نوع پیوند آنها با رئیس دولت اصلاحات متفاوت است و این رابطه نوعی پیوند دو گرایش سیاسی است. پیوند اصلاح‌طلبان با روحانی بیشتر پیوند متحدان سیاسی است و افرادی در جریان سیاسی اصلاح‌طلب و حتی اعتدالی برای این پیوند تلاش می‌کنند.

پیوند اصلاح‌طلبان با روحانی، پیوند خویشاوندی قوی‌ای نیست، اما اینکه روحانی در حال درافکندن طرحی نو در جامعه بوده و علاقه‌مند ‌است تفکرات سیاسی را حول تفکرات محوری خود جمع کند، تنها نوعی گمانه‌زنی‌ است که برای آن نشانه‌های حتمی وجود ندارد. حسن روحانی در موقعیتی نیست که بخواهد رهبری ایدئولوژیک جامعه را بر عهده بگیرد و مدعی این موضوع هم نیست.

رئیس‌جمهور به‌تمام ‌معنا یک سیاستمرد و یک رجل سیاسی است و به همین علت نیز ممکن است به دلایل مختلف و بنا به مصالحی موضع‌گیری‌های کند یا تند داشته باشد. اینکه روحانی در این شرایطی کاملا تند یا کند عمل می‌کند، قابل نقد و خدشه است، اما در هر صورت ایشان داعیه‌دار آن نیستند که تمامی جناح‌های سیاسی را حول یک تفکر جمع کرده و تلاش کنند یک مرام، مسیر و یا جبهه سیاسی جدید متشکل از اصلاح‌طلبان اعتدالیون و برخی از اصولگرایان به وجود آورند.

این مورد دور از ذهن بوده و اینکه روحانی چنین قصدی دارد و علاقه‌مند است که بعدها در سمت‌های دیگری حاضر شود، تنها حدس و گمان بوده و پیش‌بینی آن بسیار دشوار است. البته طبیعتا تمامی رجال سیاسی سعی دارند نوعی دسته‌بندی سیاسی از خود به یادگار بگذارند. به همین قیاس اغلب روسای جمهور و وزرا تلاش دارند با نظر به آینده جایگاهی را برای خود ایجاد کنند.

از این منظر الگویی که روحانی به دنبال آن است، الگویی شبیه به آقای هاشمی رفسنجانی است و او همواره سعی دارد در چارچوب جمهوری اسلامی با همه جناح‌های سیاسی‌کار کند و به ‌موقع نقش هشدار دهنده را در این مسیر ایفا نماید.

اما سؤال این است که این امکان وجود دارد که در پرتو ۸ سال ریاست جمهوری روحانی جبهه‌‌بندی‌های سیاسی دچار تغییر شود؟ این امر کاملا امکان دارد، اما به این معنا نیست که روحانی با برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده سعی دارد جناح جدید سیاسی به وجود آورد.

به ‌طور طبیعی روحانی دولتمردی اجرایی است و رهبر ایدئولوژیک هیچ جریان سیاسی نیست. اگر چه زمانی که چنین چهره‌ای در رأس قدرت اجرایی قرار می‌گیرد معمولا جبهه‌بندی سیاسی را تغییر می‌دهد. جبهه‌بندی سیاسی کنونی ایران با چند سال پیش متفاوت است. قطب‌بندی شدیدی که قبلا در فضای سیاسی به وجود آمده بود دیگر رنگ ‌باخته و در حال حاضر شکل دیگری به خود گرفته است.

این اتفاق برای دیگر بازیگران عرصه سیاسی هم افتاده است. احمدی‌نژاد هم به گونه خاص خود تأثیرگذار بود و باعث شد بسیاری از اصولگرایان در دیدگاه‌هایشان تجدید نظر کنند. بنابراین طبیعی است که زمامداری ۸ ساله منجر به تغییر دسته‌بندی‌های سیاسی شود و طبیعتا دولت روحانی هم‌ چنین وضعی خواهد داشت. چهار ساله دوم روحانی دوران مهمی است.

شاید به ‌ظاهر در این سال‌ها رویدادهای هیجان‌انگیزی مشاهده نشود و اتفاقات عجیب و نادری به وجود نیاید اما اگر دولت در مسیر واقعی خود حرکت کند، بافت جامعه و سبک زندگی مردم در این چهار سال تغییرات مهمی خواهد کرد و بعد از این تغییر جامعه ایران با جامعه گذشته متفاوت خواهد بود.

به‌هر حال در طول این مدت اشخاصی بازنشسته سیاسی شده و افراد دیگری به عرصه سیاست وارد خواهند شد. درحال حاضر وزیری در کابینه دوازدهم حضور دارد که بعد از انقلاب متولد شده و این قبیل اتفاقات تکرار خواهد شد و با تکرار این موارد شکل جامعه تفاوت کرده و دچار تغییرات اساسی خواهد شد. این مسیر آغاز شده و هر دولتی در آن سهم خواهد داشت. جامعه فردا جامعه امروز نخواهد بود. همچنان‌که جامعه امروز جامعه گذشته نیست.