زمین خواری پدیدهای نوظهور است که در چند سال اخیر از سوی سرمایهداران ایجاد شده و در ادامه آن به دشت خواری، دریا خواری، کوه خواری و کویر خواری کشیده شده است. شدت این پدیده در حدی بود که در اسفند۹۳ مقام معظم رهبری در ديدار با مديران ارشد، مسئولان و فعالان محيط زيست کشور درباره چالشهاي زيست محيطي و از جمله زمين خواري هشدارهايي دادند.
محمد حقانی در روزنامه آرمان نوشت: زمین خواری پدیدهای نوظهور است که در چند سال اخیر از سوی سرمایهداران ایجاد شده و در ادامه آن به دشت خواری، دریا خواری، کوه خواری و کویر خواری کشیده شده است. شدت این پدیده در حدی بود که در اسفند۹۳ مقام معظم رهبری در ديدار با مديران ارشد، مسئولان و فعالان محيط زيست کشور درباره چالشهاي زيست محيطي و از جمله زمين خواري هشدارهايي دادند.
با بررسی اقدامات انجام شده در دولت یازدهم باید تاکید کرد که روند زمین خواری متوقف نشده است، اما کاهش یافته است. در دو سال اخیر به منظور جلوگیری از زمینخواری در هفت محور اساسی اقدامات فراوان از سوی مسئولان مربوطه انجام شده است. تغییر غیر قانونی کاربری اراضی در برخی از استانهای کشور تا ۹۰درصد کاهش یافته است.
از سوی دیگر در کلانشهرها به ویژه تهران زمین خواری به اشکال دیگر خود را نشان میدهد. شنیدهها حاکی از آن است که افراد با در اختیار داشتن گروههای رانت خوار در سازمانهای مختلف برای اراضی بایر داخل شهر تهران که تاکنون مشمول قانون مصوبات متعدد نشده و بینام و نشان هستند، زمینه زمین خواری را ایجاد میکنند.
رانت خوارها از این وضعیت سوء استفاده کرده و به وسیله ارتباطات با دستگاههای مختلف میتوانند سند تک برگ اخذ کرده و به زمین خواری بپردازند. با این تفاسیر نمیتوان به شکل شفاف درباره زمین خواری در شهر تهران صحبت کرد، اما واقعیت این است که اقدامات متعدد برای زمینخواری در سطح شهر تهران انجام میشود.
تنفسگاههای شهر تهران در معرض تعرض
مساحت حریم شهر تهران ۱۰ برابر مساحت محدوده قانونی شهر است. تهران از سوی شهرهای اقماری به تاراج رفته است، اما راهبرد صیانت از حریم شهر که قرار بود تا سال ۹۰ اجرا شود، هنوز در مدیریت یکپارچه آن به نتیجه نرسیده است، یعنی هنوز برای اداره و مدیریت محدودهای که ۱۰ برابر شهر تهران و تنها فرصت تفرجگاهی و تنفسگاهی شهر است، به نتیجهای نرسیدهایم.
در سالهای اخیر به اغلب اراضی ای که به عنوان تنفسگاههای شهر محسوب میشوند، تعرض شده است. در این شرایط باید مسئولان مربوطه نسبت به این قضیه وارد عمل شوند، چون برخی از اراضی که تا چند سال اخیر بدون صاحب در شهر رها شده بودند، هم اکنون صاحب سند شدهاند. این امر نشاندهنده فعالیت رانت خواران در کشور است.
تغییر کاربری اراضی، نوع دیگر زمین خواری
شهرداریها برای تامین منابع مالی خود اقدامات متعدد انجام داده و آسیبهای جدی به محیطزیست زده اند.یکی از این اقدامات، فروش تراکم و تغییر کاربری اراضی زراعی به کاربری تجاری و مسکونی برای تامین مالی هزینههای جاری شهرداری است، طوری که بر اساس بررسیهای انجام شده در بودجه مصوب شهرداری تهران، طی سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ بیش از ۵۶درصد درآمدهای شهرداری یعنی معادل ۵۲هزارمیلیارد تومان از بخش ساختمان تامین شده است که در این بخش بیشترین سهم به فروش تراکم و تغییر کاربری به ترتیب با ارقام ۶/۲۴ و ۶۴/۱۸ هزارمیلیارد تومان اختصاص دارد.
مقدار قابل توجهی از درآمدهای ناپایدار شهری از طریق تغییر کاربریها تامین میشود. با بررسی وضعیت تغییر کاربری در تهران باید تاکید کرد که از لحاظ قانونی نمیتوان پلاک فضای سبز تثبیت شده را تغییر داد یا شخصی به پلاک مذکور تجاوز کند، مگر اینکه بر اساس قانون تغییر کاربری پیشبینی شده برای آن مشخص باشد.
برای مثال بنده سه سال است که در مورد مساله بوستان مادر در حوزه شهری فریاد میزنم، آن هم به این دلیل که تغییر کاربری اراضی در این بوستان در کمیسیون ماده پنج عنوان نشده است. اگر این اقدام با اخذ مجوز از این کمیسیون انجام شده دست اندرکاران امر باید مدارک آن را نشان دهند. همچنین بر اساس کمیسیون ماده پنج نباید تغییر کاربری اراضی انجام شود. در سطح شهر اراضی متعدد به فضای سبز تبدیل شده است.
مسئولان امر در پاسخگویی به پیگیریهای انجام شده روی این اراضی مسائلی همچون شکستن رأی دیوان عدالت اداری را مطرح میکنند، در حالی که دیوان عدالت اداری توانایی شکستن رأی را ندارد، بلکه دیوان عدالت اداری فقط به بررسی وضعیت مالکیت اراضی میپردازد و در زمینه احقاق حقوق مالک میکوشد.
در اسلام و قانون توجه به حقوق مالکان مورد توجه قرار گرفته است و حقوق مالکیت محترم است. بنابراین شهرداری میتوانست در قالب تهاتر و پرداخت پول این اراضی اقدامات مناسب را انجام دهد. با این تفاسیر شاهد تبدیل پارکهای محلی به مجتمعها و ساختوسازهای متعدد هستم.
مصوبه برج - باغ به کجا میرسد
تاکنون مصوبه برج- باغها موجبات تخریب باغات تهران را فراهم کرده است، به ویژه با تغییر کاربریهای انجام شده میزان نابودی باغات افزایش یافته و وسعت باغات پایتخت از سال 86 به بعد کاهش چشمگیری داشته است.
بعد از اجرای مصوبه برج - باغ میزان ساختوسازها در باغات افزایش یافت، طوری که فضای باغها و فضای شهری را از حالت طبیعی خارج کرد و به نوعی شهری آهنی با سازههای فراوان شکل گرفت. در این شرایط مصوبه برج - باغ تاکنون صدمات فراوانی به جنگلها و درختان شهر تهران وارد کرده است.
بیشک یکی از برنامههای فوری و قطعی در شورای پنجم لغو این مصوبه است، طبیعتا شهرداری جدید ملزم به ایجاد حریم و کاشت درختان در داخل شهر است. شورای چهارم نتوانست از اجرای برخی مصوبات تخریبکننده محیطزیست جلوگیری کند. شورای پنجم باید از تراکمفروشی مازاد بر طرح تفضیلی جلوگیری کند.
در ضمن ساماندهی شبکهها، پسابها و روان آبها از الزامات قابل توجه شورای پنجم است. در ضمن بخش قابل توجهی از باغات و درختان شهر تهران قطع شده و تبدیل به برج شده و بخشی از آنها نیز در معرض خشکی هستند. باید به صورت جدی از تبدیل باغات و فضای سبز به ساختمان و برجهای بلند به بهانه توسعه شهری جلوگیری کرد، زیرا باغات و فضای سبز به عنوان ریههای تنفسی نقش قابل توجهی در تلطیف هوا و تصفیه آلودگی و کاهش ریزگردها دارند.
بگذارید تهران نفس بکشد
در دهههای اخیر با رشد افقی پایتخت، تراکمفروشی و تبدیل باغات و فضای سبز به ساختمانسازی مواجه هستیم. در این وضعیت برای آنکه بخشی از ساختوسازهای غیر ضرور به تهران الحاق شود، ارزش افزوده افزایش یافته است.
بنابراین توسعه کمربند سبز میتواند مانعی جدی در گسترش بیرویه شهر باشد. باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از باغات و درختان قطع شده و تبدیل به برج شده و بخشی از آنها در معرض خشکی هستند.
پ
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر