شعارهای رادیکال بر ضد منافع ملی ایران است

ارزیابی شما از تصویب تحریم‌های جدید کشورهای ایران، روسیه و کره شمالی از سوی کنگره آمریکا چیست؟

تحریم‌ های کنونی در پی ایجاد یک فضای معنادار برای آغاز یک جنگ روانی پیچیده در جهت مهندسی معکوس پاره کردن برجام است. به بیان دیگر، ایالات متحده آمریکا در عصر پست نئومحافظه‌ کار ترامپی، در پی برداشتن گام‌ هایی موثر برای ساخت و پرداخت نظم آینده جهانی؛ منطبق با دنیا چند بُعداست که آمریکا در آن رهبری امنیت جهانی را برعهده گرفته و هژمونی مرکب خود را حاکم می‌کند.

در پرتو این فضا تلاش دارد تا زمینه ‌ساز یک نظم چند قطبی در جهان، با مدیریت عناصر جغرافیایی هدف توسط قدرت‌های بزرگی باشد که در کنسرسیوم قدرت جهانی مشارکت خواهند داشت. این کنسرسیوم همان حالت 1+5 را دارد و ایلات متحده آمریکا در این حالت، به بازتعریف شرکای استراتژیک خود روی می‌آورد.

در واقع، در پی آن است که تهران را به عنوان کشوری که طی چهار دهه اخیر سیاست ‌های آمریکا در عرصه منطقه‌ای و نظام ‌بین ‌الملل را به چالش کشیده مهار کند. این مهار اگر به تغییر رفتار جمهوری اسلامی ایران و پذیرش قواعد بازی در راستای مورد نظر آمریکا صورت پذیرد، تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین شرکای استراتژیک آمریکا در دهه بعد قرار خواهد گرفت؛ چرا که آمریکا در بازتعریف شرکای استراتژیک خود به کشورهای کانادا، ژاپن، کره جنوبی، ایران، استرالیا و کوبا می‌اندیشد.

لذا ایران به واسطه جایگاه ویژه خود در نئو هارتلند حتی در میان شرکای آمریکا می‌تواند قرار بگیرد و از مهم‌ترین حلقه‌های اتصال شرق و غرب محسوب شود؛ اما اگر تهران وارد معامله و تعامل سازنده با واشنگتن نشود، سیاست تغییر رژیم در پیش گرفته خواهد شد و فضای منفی بیشتری برای تهران ایجاد خواهد شد. با نظر به این تفاسیر آنچه در شرایط کنونی شاهد هستیم، تنبیهی پیچیده در جهت مهندسی معکوس برجام برای آمدن ایران به پای میز مذاکرات بزرگ‌تر در آینده است.

جنس تحریم‌های کنونی که از سوی کنگره آمریکا تصویب شده‌اند، آیا از جنس تحریم‌های هسته ای هستند یا همانند مذاکرات قبل از برجام تحریم‌هایی عادی و غیر مرتبط با برجام هستند؟

واقعیت آن است که تحریم‌ها در آمریکا به گونه‌ ای برنامه ‌ریزی شده که از منظر حقوقی نمی‌توان آنها را ضد برجام ارزیابی کرد.

اگر چه در ارتباط با مسائل موشکی و تحریم‌ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وارد شده‌اند، اما به بهانه شلیک موشک‌های ایرانی به سمت برون مرزها، بدون هیچ حمله خارجی به مرزهای ایران و آزمایش موشک دوربرد برای استقرار ماهواره‌های اکتشافی در فضا، ایران بر اساس نگرش و تفسیر آنها از قطعنامه شورای امنیت در ارتباط با آزمایش‌های موشکی، تخطی کرده است.

نکته مهم این است که عده‌ای می‌گویند با توجه به تحریم‌های موشکی و ورود تحریم‌های موشکی ایران در تحریم‌های جدید کنگره، آمریکا بند مربوط به موشک‌های هسته‌ای را نادیده گرفته است. لذا از این جهت اظهار می‌کنند برجام نقض شده است.

اما باید گفت آن قسمت از برنامه‌های موشکی که آمریکا در مقابل برجام مورد تایید قرار داده، هنوز نقض نشده است؛ بلکه تفسیر از فعالیت‌های جدید ایران در حوزه آزمایش موشکی و تحرکات منطقه‌ای به وجود آمده که تا حدودی بهانه را به برخی از تحلیل‌گران داده که تحریم‌های جدید را بر علیه ایران طراحی کنند.

هر چند باید اظهار کرد که آمریکا این نکته را نقض نمی‌کند که ایران به آزمایش های موشکی خود در چارچوب آنچه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل مورد تایید قرار گرفته، انجام دهد. بنابراین تفسیر متفاوت از این مسئله بین کارشناسان وجود دارد.
با وجود تمام این تفاسیر بایستی به این نکته مهم توجه داشته باشیم که تا کنون پرونده هسته ای در داخل کشورمان به عنوان «پرونده‌ای ملی» شناخته نشده است.

با تمامی این تفاسیر جناب دکتر مطهر نیا، یکی از مباحثی که اخیرا مطرح شده، در ارتباط با پرتاب موشک ماهواره ‌بر سیمرغ در پنج‌شنبه هفته گذشته است. عده‌ای بر این باورند که این اقدام کشورمان در نهایت این بهانه را به ترامپ داد که در سه ماهه سوم تعهد ایران به برجام را تایید نکند و حتی کشورهای فرانسه، انگلستان و آلمان نیز تا حدودی همراه با واشنگتن این اقدام ایران را محکوم کردند. تا چه اندازه این آزمایش موشکی را در شرایط کنونی مناسب و مثبت ارزیابی می‌کنید؟

در پاسخ به این پرسش بر این باور هستم که جهان بر اساس واقعیت ‌ها و سیاستهای عمل ‌گرایانه برای رسیدن به منافع قابل پرداخت و تعریف است.

بر همین اساس، جهان پیشرو به جای دادن شعار و به نمایش گذاشتن ظواهر امر، قبل از کسب پرستیژ باید به حفظ قدرت بیندیشد؛ اما متاسفانه ما در ایران کاملا بر خلاف این قاعده عمل می‌کنیم؛ یعنی قبل از آنکه در فکر رسیدن به اهداف غایی و نهایی خود باشیم و قدرت خود را کامل تثبیت کنیم، اقدام به انجام کنش‌های تبلغاتی و نمایش‌های ظاهری می‌کنیم. این نمایش را برای جهان ارائه می‌کنیم و نگران هزینه‌ های آینده آن نیستیم.

تا چه اندازه این استدلال را درست می‌دانید که آمریکا خواهان خروج ایران و پیشگام شدن تهران بر لغو برجام است؟

اگر نگاهی به تحولات اخیر داشته باشیم، شاهد هستیم که رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در کمپین انتخاباتی خود در سال 2016 بارها فریاد پاره کردن برجام را سر داد. برحسب اتفاق، ترامپ از سوی مردم آمریکا مورد اقبال قرا گرفت و به ریاست کاخ سفید نیز رسید.

اکنون ترامپ به جای پاره کردن برجام، به دلیل دشواری ‌های پیش ‌روی آن به عنوان یک معاهده بین ‌المللی، در حال مهندسی معکوس آن است.

اکنون این پرسش مطرح می‌شود که اگر ایران توانایی مقابله با ترحیم‌ها را داراست، چرا قبل از نشان دادن نرمش قهرمانانه این توانایی را از خود نشان نداد؟ چرا در زمانی که می‌گفتند تحریم‌ها کاغذپاره‌ای بیش نیستند و موجب استقلال بیشتر ایران می‌شود، نتوانست جامعه خود را در سطوح مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی به گونه‌ای مدیریت کند که دچار بحران‌های شدید و تودرتو نباشد. واقعیت این است، بیش از آنکه این ادعاها مبتنی بر واقعیات عینی و یقینی باشند، مبتنی بر شعار یقینی هستند.

این شعار برای همه ما زیبنده است که بتوانیم در برابر فشارها مقاومت داشته باشیم. هیچ شهروندی در ملت ایران نیست که مخالف چنین امری باشد؛ اما اگر فشارهای تحمیلی به گونه‌ای باشد که کمر‌شکن باشد و زمینه زمینگیر شدن اقتصاد کشورمان را ایجاد کند، آیا این افراد مسئولیت را بر عهده خواهندگرفت؟ اگر این تعهد را می‌دهند که مسئولیت عواقب منفی این تصمیم را بپذیرند، گفته آنها قابل اجرا ست.

برای نمونه در طول 8 سال دائما تنور تحریم‌ ها شعله ‌ور شد و با ادبیاتی با آمریکا و با غرب برخورد کردند که تحریم‌های زیادی بر کشورمان اعمال شد. اکنون نیز همان افراد از دولت می‌خواهند که نه تنها تحریم‌های هسته‌ای، بلکه باید تحریم های غیرهسته‌ای را نیز بردارند.

با این اوصاف، از نظر شما تحریم‌های جدید کنگره، چه نتایج و پیامدهایی را به ویژ در زمینه اقتصادی به همراه خواهد داشت؟

اساسا از زمانی که در داخل کشورمان مسئولیت برجام به‌طور واضح پذیرفته نشد و برجام به عنوان پرونده ای جناحی و حزبی در لایه‌های رسانه‌ای و سیاسی گوناگون ایران باقی ماند، در عمل شاهد بودیم که نتایج اقتصادی منفی را برای کشورمان در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی به همراه داشت.