دو هفته پس از تقويت جبهه عربي و ضدايراني بهواسطه سفر رئيسجمهوري آمريکا به عربستان و اسرائيل، سه کشور امارات، مصر و بحرين، از اعضاي شوراي همکاري خليجفارس به رهبري رياض، روابط مرزي و ديپلماتيک خود با قطر را قطع کردند.
روزنامه وقايعاتفاقيه: دو هفته پس از تقويت جبهه عربي و ضدايراني بهواسطه سفر رئيسجمهوري آمريکا به عربستان و اسرائيل، سه کشور امارات، مصر و بحرين، از اعضاي شوراي همکاري خليجفارس به رهبري رياض، روابط مرزي و ديپلماتيک خود با قطر را قطع کردند.
گرچه به نظر ميرسيد سفر ترامپ به منطقه خاورميانه در راستاي ايجاد اتحادي عليه ايران انجام شده باشد، اول قطع رابطه چهار عضو شوراي همکاري خليجفارس با قطر و دوم نبود اشتراک و اجماع نظر با ديگر کشورهاي عضو براي اجراي اين تصميم، مؤيد اتحاد ناپايدار و البته گسستني اين جبهه ضدايراني است؛ شکافي که پيشازاين و دو سال گذشته نيز در قالب فراخواندن سفراي برخي اعضاي شوراي همکاري خليجفارس طي اقدامي مشابه، از قطر خود را نشان داده بود. گرچه دوحه اعلام کرده که تلاش ميکند اقدام عربستان، امارات و بحرين را خنثي کند، قيمت نفت طي دو روز گذشته افزايش يافته و قطر اکنون براي مبادلات اقتصادي و تجاري خود، فقط محدود به استفاده از مرزهاي آبي با ايران و کويت است.
تهران نيز با ابراز نگراني از آنچه پيش رفته، در مواضعي به «پايان عصر قبيلهاي» اشاره کرده ووزير امورخارجه ايران نيز در توئيتي، خواستار حل مسالمتآميز اختلافات از طريق گفتوگو شده است، هرچند رسانههاي خارجي از احتمال وقوع بحراني در خاورميانه نوشتند و برخي ديگر کشورهاي منطقه مانند عراق اين رويداد را زمينهاي براي بهبود و تقويت رابطه تهران-دوحه تلقي کردند. برايناساس، عربستان سعودي، امارات و بحرين، اعضاي شوراي همکاري خليجفارس، روز دوشنبه اعلام کردند که مرزهاي زميني، دريايي و هوايي خود را با قطر، عضو ديگر اين نهاد کشورهاي عربي حوزه خليجفارس، بستهاند. اين تصميم به بهانه حمايت قطر از تروريسم، مداخله در امور کشورهاي عربي و تهديد امنيت ملي و پناهدادن به افراطيها گرفته شده است. همچنين در ادامه اين فرايند، فرماندهي ائتلاف عربي تحت رهبري عربستانسعودي عليه يمن اعلام کرد که به مشارکت قطر در اين ائتلاف پايان داده و ازطرفي کشورهاي مالديو و ليبي هم روابط خود با قطر را قطع کردند.
همسايگان دائمي هستند
در شرايطي که عربستان ضمن اعلام بستهشدن تنها مرز زميني کشورش با قطر اعلام کرد، همه قطريهاي مقيم اين کشور بايد درمدت 14 روز خاک عربستان را ترک کنند، قطر از تصميم عربستان، امارات، مصر و بحرين در قطع روابط با اين کشور ابراز تأسف کرد و گفت: چنين اقدامي غيرقابل توجيه بوده و ادعاهايي که موجب اتخاذ اين تصميم شد، نادرست است. در واکنشي مشابه محمدجواد ظريف، وزير امورخارجه ايران نيز در حساب کاربري خود در توئيتر نوشت: همسايگان دائمي هستند و نميتوان جغرافيا را تغيير داد. فشار و تهديد هرگز راهحل نيست.
گفتوگو ضروري است، بهويژه در ماه مبارک رمضان. درهمينراستا حميد ابوطالبي، معاون سياسي دفتر رئيسجمهوري گفت که دوران ائتلافسازي و برادربزرگتري به پايان رسيده است و سلطهگري سياسي، قبيلهبازي امنيتي، اشغال و تجاوز، نتيجهاي جز بيثباتي دربر ندارد و تأکيد کرد: شکاف و فروپاشي ائتلاف، نخستين نتيجه رقص شمشير در رياض است؛ نميتوان يک جا با شمشير رقصيد و جاي ديگر به معاشقه پرداخت؛ جاي برادر بزرگتر عوض شده است. اين واکنشها در شرايطي صورت گرفته که وزارت امورخارجه مصر با صدور بيانيهاي ادعا کرد: دولت مصر بهدليل اصرار دولت قطر به خطمشي سياسي مخالف با اين کشور، حمايت از گروههاي تروريستي و در رأس آنها اخوانالمسلمين و پناهدادن به رهبران آنها، ترويج افکار القاعده و داعش، حمايت از اقدامات تروريستي در سينا و مداخله در امور کشورهاي منطقه براي اخلال در وحدت امت عرب، تصميم به قطع رابطه با قطر گرفته است. همچنين علي عبدالله صالح، رئيسجمهوري پيشين يمن نيز گفت که اختلافات عربستان و قطر زایيده اختلافات انباشتهشده در گذشته است؛ هر چند هر دو دنبالهروی مکتب وهابيت هستند. در اين ميان، آمريکا بهعنوان يکي از حاميان
فرامنطقهاي عربستان، از کشورهاي حاشيه خليجفارس خواست که اتحاد خود را حفظ کرده و اختلافات را حلوفصل کنند.
نميتوان ايران را ناديده گرفت
به نظر ميرسد که اظهارات منتسب به شيختميم بنحمد آلثاني، امير قطر، عليه سياستهاي منطقهاي عربستانسعودي که با واکنش شديد رسانههاي گروهي و مقامهاي رياض و ابوظبي عليه وي همراه شده، عامل اصلي اوجگيري اختلافات باشد. امير قطر در اظهارات منتسب به خود تأکيد کرده بود: «ايران از اهميت منطقهاي و اسلامي برخوردار است و نميتوان آن را ناديده گرفت و بههميندليل، تشديد اوضاع با اين کشور به دور از حکمت و تدبير است.» اين اظهارات که يک روز پس از سفر دونالد ترامپ، رئيسجمهوري آمريکا به رياض صورت گرفت و نشانه اختلاف عميق قطر و عربستان درمورد سياستهاي منطقهاي دو کشور عضو شوراي همکاري خليجفارس است، دستاوردهاي آلسعود از اين مانور سياسي در اجلاس رياض را تحتالشعاع قرار داد. شبکه بلومبرگ هم در گزارشي تحليلي با اشاره به قطع روابط چند کشور عربي با قطر نوشت: «اين اقدام عربستان، بحرين، امارات و مصر منجر به بروز يک تنش خواهد شد که آغاز آن، اختلاف بر سر حمايت قطر از اخوانالمسلمين و روابط اين کشور با ايران بود.»
در بخشي از اين گزارش آمده است: «پادشاهي عربستان و امارات متحده عربي تلاش ميکنند تا يک جبهه متحد در برابر نفوذ ايران در خاورميانه تشکيل دهند. اين دو کشور همچنين قطر را تحت فشار قرار ميدهند تا به حمايت خود از اخوانالمسلمين و حماس پايان دهد.» بلومبرگ پيشبيني کرده است که افزايش تنشها ميان عربستان که بزرگترين صادرکننده نفت جهان است و ايران بهطورقطع، توجه بازار را به سمت تنگه هرمز ميبرد که گفته ميشود حدود 30 درصد از نقلوانتقالات نفت جهان از اين مسير انجام ميشود.
همچنين نشريه اينترنتي تلهپوليس در گزارشي با اشاره به اختلافات ديرينه ميان کشورهاي عربي خليجفارس نوشت: «اکنون ترکهايي در اتحاد ضدايراني کشورهاي عرب خليج (فارس) پديدار ميشود. دو رقيب اصلي در اين اختلاف، عربستانسعودي و قطر هستند. اختلاف درباره مناسبات با ايران و اخوانالمسلمين و حماس است، قطر در اين سه مورد از صف خارج ميشود، اين کشور مدتهاست که از اخوانالمسلمين و حماس حميات ميکند.» بنا به گزارش تلهپوليس، به نظر ميآيد که مواضع عمان و کويت نيز متفاوت از عربستان باشد و قطر در موضعش مبنيبر داشتن مناسبات با ايران بهدليل منافع خود، تنها نيست.
پ
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر