۵۳۴۳۷۰ ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ ۰۷:۴۴

انتخابات ایران؛ دغدغه‌های منطقه‌ای و جهانی

محمدمهدی مظاهری در خبرآنلاین نوشت: جمهوری اسلامی ایران در حالی در هفته های اخیر فضای انتخاباتی را تجربه می کند، که مردم ایران تنها بیننده برنامه تبلیغاتی نامزدها نیستند؛ بلکه کشورهای منطقه و قدرتهای فرا منطقه ای نیز چشم به این فرایندهای تبلیغاتی انتخابات دوخته اند تا بتوانند درک بهتری از مواضع کاندیداهای ریاست جمهوری ایران پیدا کرده و به تحلیلی دقیقتر از سیاست خارجی ایران در چهار سال آینده برسند.

بدین ترتیب به نظر می رسد رقبا و دشمنان ایران در عرصه منطقه ای و بین المللی، هر یک رویکرد خاص خود را به انتخابات ایران دارند و از آنجا که بر خلاف سایر کشورهای منطقه، توانی برای مداخله و اثر گذاری بر نتایج آن ندارند، فقط مضطرب و نگران به تماشای فرایندهای مردمسالارانه انتخاباتی در کشورمان می نشینند.

برای ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپایی، آنچه بیش از همه در انتخابات ایران اهمیت دارد، رویکرد دولت جدید ایران به برجام است. در حالی که ترامپ بیشتر علاقه مند است تا رئیس جمهور جدید ایران برجام را نقض کند تا راهی مشروع برای مداخله و سخت گیری بیشتر علیه کشورمان بیابد، اتحادیه اروپا خواهان پایبندی دولت آینده ایران به این توافق بین المللی است تا آرامش خاورمیانه بیش از این بهم نخورد و راههای جدیدی برای تعاملات تجاری با ایران برایش باز شود. رویکرد منطقه ای ایران از دیگر مسائلی است که مشترکاً برای آمریکا و اروپا اهمیت دارد. آمریکا به دلیل روابط تنگاتنگش با رژیم صهیونیستی و اتحادیه اروپا به دلیل روابط نزدیک و دوستانه اش با کشور های عرب خلیج فارس خواهان ایرانی هستند که نقش فعالی در بحرانهای منطقه نداشته باشد و کمتر به دنبال برتری های منطقه ای و نقش آفرینی در این حوزه باشد.

در طرف دیگر قدرتهای فرا منطقه ای، روسیه قرار دارد که دغدغه هایش در انتخابات ایران تا حد زیادی متفاوت با آمریکا و اروپا است؛ چرا که طی سالهای اخیر، سیاست های خارجی دو کشور بیش از گذشته به هم گره خورده است. روسیه کمتر از سایر قدرتها از انتخابات ایران نگران است؛ چرا که این کشور تقریبا اطمینان دارد انتخابات هر نتیجه ای که داشته باشد، به دلیل اهداف و اصول پایدار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نیز متغیرهای ساختاری یعنی شرایط سیاسی منطقه ای و بین المللی کنونی و منافع مشترک همکاری، به احتمال زیاد «مشارکت هوشیارانه» ایران و روسیه حفظ خواهد شد.

به جز قدرتهای فرامنطقه ای، ناظر فعال دیگر انتخابات ایران، کشورهای منطقه هستند که با پیگیری سیاست ها و مواضع نامزدها، منتظرند تا ببینند انتخابات روز جمعه ۲۹ فرودین سکان سیاست خارجی ایران را به دست کدامیک از این نامزدها می سپارد. در این میان عربستان سعودی که همزمان با انتخابات ایران میزبان دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز هست و سایر کشورهای عرب خلیج فارس را هم به این نشست احتمالا ضد ایرانی دعوت کرده، بسیار علاقه مند است تا ایران پس از انتخابات، سیاستهای تنش آمیزی در سطح منطقه ای و بین المللی اتخاذ کند تا ادعاهای ایران هراسانه این کشور مهر تایید بخورند و مجوزی برای ادامه آتش افروزی های منطقه ای، خریدهای تسلیحاتی و حمایت آن از گروههای تروریستی فراهم شود.

با این وجود سیاستهای منطقه ای ایران پس از انتخابات تنها نگرانی کشورهای عرب منطقه نیست.

سیر مردمسالارانه تبلیغات ریاست جمهوری، مناظره های تلویزیونی و سایر تبلیغات رسانه ای و کشوری، در کنار انتخابات شوراهای شهر و روستا که نماد وجود فضای باز سیاسی و مشارکت همه اقشار و گروههای جامعه در روند مدیریت کشور هستند، تهدیدی نرم و غیر متقارن برای این کشورهای خودکامه به شمار می رود. برای ملتهای عرب که همواره حکومت موروثی یک خاندان سلطنتی را در کشورهایشان تجربه کرده اند و در سالهای اخیر طعم تلخ تجاوزگری و افزایش هزینه های نظامی توسط حکومتهای خودکامه شان را نیز چشیده اند، فضای باز و پر شور انتخاباتی ایران و رقابت های پر چالش نامزدهایی از طیفهای مختلف سیاسی، همچون کعبه آمالی دست نیافتنی است که آنها را به سمت نارضایتی از سیستمهای سیاسی ناکارامد خود سوق می دهد. این دقیقا همان چیزی است که مایه نگرانی دولتهای عرب است و بنابراین می کوشند با سیاستهای مختلف از جمله سیاه نمایی پیرامون وضعیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در ایران، جلب حمایتهای بین المللی و تکیه به آن و نیز افزایش حمایتهای مالی از اقشار مختلف، جوامع خود را به سکوت و رضایت از وضع موجود دعوت کرده و خود را از مهلکه تغییر و اصلاح برهانند.

در مجموع به نظر می رسد جایگاه تأثیر گذار ایران در منطقه و نظام بین الملل و تجارب اخیر جامعه جهانی از دو انتخابات بحث انگیز و پر چالش آمریکا و فرانسه سبب شده است تا تمرکز و توجهات به انتخابات ایران نیز افزایش یابد و همه کشورهای متعامل با ایران به دنبال آگاهی از این قضیه باشند که ملت ایران چه مسیری را انتخاب خواهند کرد؟!