ضربه به برجام برای شكست روحانی

ضیاء مصباح در روزنامه شرق نوشت: این‌روزها هم‌زمان با تبلیغات غیرقانونی انتخاباتی ریاست‌جمهوری که قرار است ثبت‌نام داوطلبان از ٢٢ فروردین با فرصت کافی برای شناخت مردم رأی‌دهنده آغاز شود! کماکان «برجام» که در نوع خود توافقی تاریخی شمرده می‌شود و امکانی برای ایران فراهم كرد تا بتواند دوباره به عرصه بین‌المللی بازگردد، به‌وسیله دلواپسان به‌عنوان ماجرايی بدون دستاورد، مطرح می‌شود.

بدون اغراق باید گفت با این اتفاق اقتصاد ایران، جان تازه‌ای گرفت و رشد اقتصادی نسبتا مناسبی به دست آورد- توانست با دستاوردهایی پیوندهای خود را با اقتصاد جهانی دوباره برقرار کند - که مهم‌ترین و اثرگذارترین خدمت دولت یازدهم به شمار می‌رود.

این مهم حاصل مذاکرات طولانی با هدایت چهره ملی «محمدجواد ظریف» در رأس سیاست خارجی کشورمان است که به تصور فراموشی ملت گرفتار معاش، مجددا در تریبون‌های برخی اصولگرایان -که از اصول دور مانده‌اند- به‌عنوان اقدامی منفی، مطرح می‌شود.

در رابطه با محدودیت‌های به‌جای‌مانده به‌عنوان تحریم‌های غیرهسته‌ای، این جماعت سکوت کرده‌اند اما به‌خوبی می‌دانند به دلیل تفاوت رویکرد ایران و غرب در برخي مسائل شامل نوع دیگری از تحریم‌ها شده که ارتباطی با موضوع هسته‌ای ندارد. تا جایی ‌که در آخرین روزهای سال گذشته آقای روحانی اشاره کرد: «چرا همه چیز را به ملت نمی‌گویید» و همچنین صحبت‌های اخیر که اشاره داشت: «برخی مشکلات در این دولت حل نشده و در چند دولت دیگر هم به طور کامل حل نمی‌شود».

به‌هرحال برای آنکه اهمیت این توافق تاریخی که مخالفان آن بر طبل تهی می‌زنند، درک شود، باید گفت اقتصاد ایران قبل از حصول این توافق و در دوره تحریم‌ها، بر لبه پرتگاه قرار داشت و در حوزه مبادلات بانکی و ارزی، تجارت بین‌الملل، حمل‌ونقل جهانی، بیمه و حتی مراودات عادی دور نگه داشته شده و امنیت ملی ایران نیز هر روز به نحوی در معرض تهدید قرار داشت.

برجام شامل دستاوردهای دیپلماتیک، اقتصادی و امنیتی و احیاگر این حوزه‌ها بوده و تصویر متفاوت و مثبتی از ایران را به جهانیان عرضه کرد.

این توافق اتهاماتی را که به ایران (به تبع برخی اشتباهات رسمی در دوره گذشته) نسبت داده می‌شد، تا حدودی خنثی کرد و درنهایت چهره مثبتی از ایران در صحنه بین‌الملل به نمایش گذاشت.

بعد از حصول برجام بود که دامنه روابط ایران در ابعاد تجاری و سیاسی با بسیاری از کشورها گسترش یافت و متأثر از همین موضوع بود که مراودات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، علمی و پزشکی ایران با کشورهای پیشرفته در این حوزه‌ها از سر گرفته شد.

گذشته از این، در رفت‌وآمد شهروندان ایرانی به دیگر کشورها تسهیلاتی صورت گرفت و یک‌ بار دیگر پاسپورت ایرانی که در گذشته شرایط بهتری داشت اما چندسالی بود که به اعتبار آن خدشه وارد شده بود، اعتبار خود را در سطح جهانی البته نه آنچنان که شایسته مقام والای ایران و ایرانی است، کسب کرد.

در این مقوله به محدودیت‌های ايجادشده به وسیله دولت تازه‌کار و مبتدی آقای ترامپ که با مقاومت قضات آگاه و مستقل مبری از دستور‌گیری و حافظ قانون اساسی کشورشان، مواجه شد، نمی‌پردازیم که بگذار تا وقت دگر.

تا پیش از برجام، به طور مرتب تهدید به جنگ می‌شدیم، اما این توافق باعث شد سایه جنگ و بحران از سر کشور دور شود.

در واقع، برجام خیال خام گروه‌های جنگ‌طلب خارجی و محاسبات غلط برخی از بحران‌سازان داخلی را به چالش کشید و نشان داد مسائل در سخت‌ترین شرایط، راه‌حل دیپلماتیک از طریق گفت‌وگو خواهد داشت.

برجام در تاریخ سازمان ملل از این نظر که یک کشور وارد فصل هفت منشور این سازمان شد و توانست بدون کمترین منازعه نظامی از آن خارج شود، ماندگار شد.

اهمیت تأمین امنیت برجام برای ایران در این است که در منطقه بحرانی خاورمیانه، ایران به کشوری امن تبدیل شده که بدون مبالغه بر بسیاری امور تأثیر بسزایی دارد.

تأمین امنیت ملی و تصحیح وجهه جهانی ایران که برخی محافل و جریانات در درون ایران، آن را انکار می‌کنند، از دستاوردهای امنیتی و دیپلماسی برجام بود و در واقع زمینه‌ساز دستیابی به نتایج ملموسی شده که کادر اقتصادی کابینه نسبتا متخصص دولت روحانی، به دفعات به آن پرداخته‌اند و به بحران جدی که در انتظار وطنمان بود، پایان داد. فعالیت شرکت‌های کشتی‌رانی از سر گرفته شده که به معنای کاهش درخورتوجه هزینه‌های حمل‌ونقل و بازرگانی خارجی بوده و به واسطه توافق برجام، رتبه ریسک اقتصادی ایران از سوي مؤسسات رتبه‌بندی جهانی ترمیم شد. این موضوع در افزایش مراودات اقتصادی ایران در سطح جهانی بسیار مهم و تأثیر‌گذار است.

بعد از برجام، ورود شرکت‌های معتبر مشاوره‌ای به ایران افزایش یافته و این شرکت‌ها ظرفیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی کشور را مورد مطالعه قرار داده و قواعد مالی و نظام بانکی، قوانین و مقررات تجاری و حتی محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در کشور را بررسی می‌کنند و در واقع زمینه‌ساز ورود سرمایه‌گذاران خارجی به اقتصاد ایران هستند.

در این مدت شرکت‌های سرمایه‌گذار معتبر خارجی، مذاکرات جدی با طرف‌های ایرانی انجام داده‌اند که منجر به عقد قراردادهایی مشروط به ادامه اصلاحات اقتصادی منطبق با تعاریف استاندارد نیز شده است.

این موضوع نشان می‌دهد اقتصاد جهانی به اقتصاد ایران اعتماد کرده و تمایل زیاد فعالان اقتصادی برای ورود به اقتصاد ایران را نیز نشان می‌دهد. البته این تازه آغاز راه است.

به‌ تبع اصلاح رتبه ریسک‌پذیری اقتصاد ایران، فعالیت‌های مرتبط با عملیات بانکی کشور، تأمین سرمایه و جذب فاینانس، بیمه و بازار سرمایه هم به طور چشمگیری در صورت ادامه فرصت خدمت دولت فعلی به مدت چهار سال دیگر، بهبود خواهد یافت.

درحال‌حاضر بانک‌های کوچک و متوسط جهانی، مراودات خود را با بانک‌های ایرانی آغاز کرده‌اند و تردیدی نیست که به‌زودی با استمرار روش‌های اصولی، بانک‌های بزرگ و معتبر جهانی نیز به این روند بپیوندند. بی‌تردید با تمایل زیادی که کشورهای توسعه‌یافته مثل کره، ژاپن و اروپاییان برای برقراری مراودات اقتصادی با فعالان اقتصادی در ایران دارند، قدرت چانه‌زنی تولیدکنندگان ما افزایش می‌یابد، به گونه‌ای که تولید‌کنندگان ایرانی این امکان را خواهند یافت تا قیمت محصولات خود را تعیین و در مقابل برای تأمین مواد اولیه خود، چانه‌زنی کنند و حتی هزینه حمل‌ونقل برای فعالان اقتصادی کاهش یابد که خود مزیتی برای تولید‌کنندگان ایرانی تلقی می‌شود.

متأسفانه برخی گروه‌هایی که برجام منافع آنها را به خطر انداخته، بعد از حدود يك‌سال‌ونيم همچنان از هیچ‌گونه کارشکنی فروگذار نکرده و برای ضربه‌زدن به دولت آن هم بدون درنظرگرفتن منافع ملی و عرق وطن و نگاه به آینده جامعه رو به تحول، به هر اقدامی دست می‌زنند تا اجازه ندهند برجام به نفع مردم تمام شود.

آنان حتی سعی می‌کنند با مخدوش‌کردن چهره ایران تلاش برای نشان‌دادن ایران به‌عنوان یک کشور جنگ‌طلب، با ایجاد مزاحمت و بر‌هم‌زدن تجمعات، کارشکنی‌ها و اقدامات غیرقانونی علیه سفارتخانه‌های کشورهای دیگر، کاری کنند که سرمایه‌گذاری خارجی محقق نشود و ایران در منطقه با همسایگان خود درگیر شود.

به نظر می‌رسد اقدامات این افراد که به زیان منافع ملی است، در واقع به منظور ضربه‌زدن به برجام صورت می‌گیرد تا در ادامه بحران، منافع غیراصولی آنان برآمده از اغراض باندی و گروهی مخالف پیشرفت و رفاه مردم، تحقق یابد. بر ملت هوشیار و عاقل ایران با بیش از ٢٥‌‌ میلیون جوان تحصیل‌کرده، اندیشمند و متفکر حاضر و ناظر حتی در درون روستاها واجب است که در این موقعیت با حمایت از دولت روحانی که این روزها بیش از پیش با حملات گوناگون مواجه است و از صدر تا ذیل جریان خاص، درصدد تضعیف آن بر آمده‌اند، مانع مانور تبلیغاتی چهره‌های فرصت‌طلب در رقابت‌های انتخاباتی شوند. مردم می‌توانند با شرکت گسترده در انتخابات ٢٩ اردیبهشت با همه اما و اگرها، تبلیغات هدف‌دار مخالفان اصلاحات را - مشابه اسفند ٩٤ -خنثی و با انتخاب مشخص خود، تحول تدریجی را با حداقل هزینه برای آیندگان فراهم كنند.

در این زمينه می‌توان به کنایه‌های رئیس‌جمهور در مقوله ادامه تحریم‌های غیرهسته‌ای که مانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی و به‌تبع آن بی‌کاری و انحرافات اجتماعی، توسعه فساد و بیماری‌های عصبی، فراهم‌نشدن فرصت‌های شغلی، کنترل گرانی ارزاق عمومی و خدمات، توفیق در برنامه‌های مختلف اجتماعی، رفع موانع جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، تقویت پول ملی و ثبات قیمت ارز، بهبود کیفیت کالاهای داخلی، محدودیت‌های مسافرت به خارج از کشور و روابط بین‌المللی و بسیاری موارد دیگر شده، اشاره کرد.