اوباما دنبال رفع موانع برجام قبل از ترک کاخ سفید

خبرگزاری ایسنا: مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین ایران، دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا را تلاش دولت اوباما برای حل موانع اجرای برجام قبل از ترک کاخ سفید دانست.

حسین موسویان، دیپلمات پیشین کشورمان با اشاره به دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا که بر اساس آن معاملات با ایران بر پایه‌ دلار تا زمانی‌که وارد نظام مالی آمریکا نشود، آزاد خواهند بود گفت: این اقدام آمریکا یک اقدام مهم در رفع موانع اجرای بهینه برجام است. دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا دو دستورالعمل مهم درباره ایران صادر کرد؛ نخست صدور مجوز برای استفاده محدود از چرخه دلار و دیگری حذف محدودیت همکاری با شرکت‌های ایرانی که صاحبان آن‌ها هنوز در فهرست‌ تحریمی آمریکا هستند .بدین ترتیب معاملات دلاری برای اشخاص غیرآمریکایی یا کشورهای خارجی با ایران ممکن شد.

او خاطرنشان کرد: در حقیقت این سومین اقدام وزارت خزانه‌داری آمریکا در جهت تسهیل روابط اقتصادی سایر کشورها با ایران است. این اعلامیه به شرکت‌های سایر کشورها اطمینان می‌دهد که می‌توانند با دلار آمریکا با ایران معامله کنند و نگران مجازات آمریکا به خاطر سایر تحریم‌های فراملی آمریکایی نباشند.

موسویان صدور این مجوز بعد از صدور مجوز به شرکت بویینگ و ایرباس را دو چراغ سبز مهم آمریکا به سایر کشورها برای توسعه روابط اقتصادی با ایران دانست که حاکی از تلاش دولت اوباما برای حل موانع اجرای برجام قبل از ترک کاخ سفید است.

این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این پرسش که انتشار این دستورالعمل از نتایج کمیسیون برجام در سطح وزیران خارجه ایران و ۱+۵ در نیویورک است یا اقدامی از طرف آمریکا در روند معمول اقدامات وزارت خزانه‌داری این کشور؟ اظهار کرد: انتشار این دستورالعمل از نتایج ماه‌ها تلاش مذاکره‌کنندگان ایرانی است که با طرح آن در کمیسیون بین‌المللی برجام و حمایت اروپا، روسیه و چین از موضع ایران به نتیجه رسید. در عین حال بدون اراده سیاسی دولت اوباما هم ممکن نبود.

وی با اشاره به دیدگاه مقامات کشورمان مبنی بر نقض برجام از سوی آمریکا با بیان این‌که "در کمیسیون برجام تاکنون اعلامی مبنی بر نقض تعهد توسط آمریکا و هیچ یک از طرفین توافق مطرح نشده است" افزود: در ایران هم شورایی متشکل از مقامات عالی مسوول در چارچوب شورای عالی امنیت ملی وجود دارد که این شورا تاکنون مدعی نشده که آمریکا برجام را نقض کرده است.

موسویان ادامه داد: تفاوت حقوقی و قانونی مهم بین ادعای "نقض برجام" با "بدعهدی در اجرای برجام" وجود دارد. این‌که کنگره آمریکا مرتب لوایح ضد ایرانی ارائه می‌کند یک نمونه از شیطنت‌هایی است که ناقض روح برجام و مصداق "بدعهدی" است، اما نقض متن برجام نیست. هرگاه ایران مدعی نقض برجام توسط آمریکا شود، باید فورا مدارک و مستندات معتبرش را به کمیسیون مشترکی که در قالب برجام بین ایران و گروه ۱+۵ وجود دارد، ارائه دهد. در عین حال واقعیت این است که آمریکا در طول سه دهه تحریم‌های مستمری علیه ایران در مورد تروریسم و حقوق بشر و سلاح‌های کشتار جمعی داشته است. برجام فقط در مورد تحریم‌های هسته‌ای بعد از سال ۱۳۸۴ است، از این رو سایر تحریم‌های آمریکا پابرجاست. مشکلات فعلی هم دقیقا از همین جا ناشی می‌شود.

او خاطرنشان کرد: تحریم آمریکا در مورد دسترسی ایران به مراکز و موسسات و معاملات دلاری مربوط به تحریم‌های قبل از بحران هسته‌ای است و پابرجا بودن همان تحریم‌ها موجب شده تا بانک‌های بزرگ دنیا نگران باشند که در صورت گشایش روابط بانکی با ایران، مشمول مجازات‌های آمریکا به استناد تحریم‌های غیرهسته‌ای قبل از بحران هسته‌ای شوند. بنابراین هنوز شاهد اجرای بدون دردسر و تمام عیار برجام در مورد مسایل بانکی نیستیم، ضمن این‌که بعد از برجام گشایش‌های تعیین‌کننده، کلیدی و بسیار مهمی حاصل شد. سوییفت باز شده، صدها میلیون دلار ال سی گشایش اعتبار شده، معاملات بانکی با سایر ارزهای جهانی مجاز و ممکن شده و بسیاری از تحولات مهم بانکی و مالی دیگر که بعد از برجام تحقق یافته است را نیز شاهدیم.

مذاکره‌کننده هسته‌ای پیشین کشورمان در پاسخ به این پرسش که چقدر فکر می‌کنید تا قبل از انتخابات در ماه نوامبر مشکلات بر سر اجرای برجام در بخش مربوط به ایران رفع شود؟ گفت: احتمال دارد اوباما قبل از ترک کاخ سفید در ژانویه، اقدامات مثبت دیگری در جهت تسهیل اجرای بهینه برجام انجام دهد اما نباید فراموش کنیم که برجام در مورد رفع کل تحریم‌های ۳۰ ساله آمریکا علیه ایران نیست و قطعا آن تحریم‌ها به قوت خود باقی خواهد ماند و مانعی برای عادی شدن کامل روابط اقتصادی ایران با جهان خواهد ماند.

وی تاکید کرد: این تصمیم مقامات عالی ایران بود که مذاکرات ایران و آمریکا محدود به یک موضوع هسته‌ای باشد. از این رو با حل یک موضوع هم نباید توقع داشت که همه موضوعات و اختلافات حل شود. برداشته شدن کل تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران مستلزم مذاکراتی فراگیر در همه زمینه‌هاست که تهران با چنین مذاکراتی موافق نبوده و نیست. البته چنین مذاکراتی با فضای موجود در واشنگتن و تهران به نتیجه هم نمی‌رسد.

موسویان افزود: نباید توقع داشت مشکلاتی که به خاطر ده‌ سال تحریم‌های کشنده (تحریم‌های هسته‌ای) و همه جانبه علیه ایران به وجود آمد و نیز آثار فوق‌العاده گسترده و زیان‌بار آن، ظرف چندماه اجرای برجام مرتفع شود. الان نه ماه است که برجام عملیاتی شده است. اگر بتوان شرایط روابط اقتصادی خارجی ایران را بعد از دو سال اجرای برجام به شرایط قبل از ۱۰ سال تحریم برگرداند، به نوبه خود کاری بس بزرگ خواهد بود.

طبق دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا، شرکت‌ها و موسسات خارجی آزادی بیش‌تری برای تجارت با ایران به دست خواهند آورد.

این تصمیم جدید که توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی در وزارت خزانه‌داری آمریکا اتخاذ شده است، هم‌چنین موجب لغو محدودیت‌های معاملات خارجی با شرکت‌های ایرانی می‌شود که در کنترل افرادی هستند که هم‌چنان در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارند.

دستورالعمل جدید وزارت خزانه‌داری می‌گوید که معاملات خارجی با نهادهایی که تمام یا بخشی از مالکیت آن‌ها در اختیار افراد حاضر در فهرست تحریم‌ها قرار دارد، لزوما شامل تحریم‌های آمریکا نمی‌شوند.

با وجود اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در ماه ژانویه ۲۰۱۶ که موجب لغو تحریم‌های ایران در ازای محدودیت برنامه هسته‌ای این کشور شده است، واشنگتن هم‌چنان تحریم‌های خود را علیه افراد و شرکت‌های ایرانی خاصی حفظ کرده است.

تصمیم جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا در پی افزایش شکایت‌های ایرانی در خصوص رفع نشدن تحریم‌ها پس از اجرای برجام و پایبند نبودن آمریکا به تعهداتش و در نتیجه ادامه نگرانی شرکت‌های خارجی برای تعامل با ایران اتخاذ شده است.

پنجمین کمیسیون مشترک برجام میان ایران و ۱+۵ به درخواست ایران در سطح وزیران خارجه دو طرف در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شد. این نشست مهم‌ترین دستور کارش انتقاد و اعتراض ایران به اجرا نشدن صحیح و کامل تعهدات طرف مقابل به ویژه آمریکا در رابطه با رفع تحریم‌های مالی و بانکی بوده است.