ظريف و كری ۸۰ دقيقه پشت درهای بسته
ديدارها و رايزنيها در رابطه با برجام و موانع تحريمي پيشروي توافق هستهاي در دوره پسابرجام با گذشت ١١ ماه از دستيابي به آن همچنان ادامه دارد.
ديداري كه رييس دستگاه ديپلماسي ايران در بدو ورود خود به اسلو در جمع خبرنگاران درباره آن گفته بود: «روز چهارشنبه در ادامه ملاقاتها، در حاشيه اجلاس اسلو فروم گفتوگويي با آقاي كري درباره پيگيري تعهدات امريكا در برجام خواهيم داشت. » با اين حال جان كري در حالي براي ديدار با ظريف به اسلو سفر كرد كه محمدجواد ظريف روز سهشنبه با فدريكا موگريني و هيات تمام زنانه او ديدار كرده بود.
ديداري كه گفته ميشود بخش عمده آن مربوط به آخرين بررسي در خصوص اجراي برجام از سوي طرفين و همچنين شنيدن گلايههاي ايران از برخي كمكاريها و تعللهاي امريكا بوده و بخش ديگري از آن مربوط به تحولات منطقهاي از جمله بحران سوريه بود. با اين حال، جان كري و هيات مردانه او در حالي به اسلو آمد كه يك روز پيش آن، مقام معظم رهبري امريكا را مورد انتقاد قرار داد و اعلام كرد كه دولت آن كشور به تعهدات خود در قبال لغو تحريمها عمل نكرده است.
چهارمين ديدار زير ضرباهنگ انتقادات ايران
اجلاسهاي بينالمللي به مكانهاي خوبي براي ديدار ميان وزراي امور خارجه ايران و امريكا و رايزني درباره برجام و تحولات آن تبديل شده است. محمدجواد ظريف و جان كري امسال تاكنون چهار بار با يكديگر ديدار كردهاند. نخستين ديدار ظريف و كري در ٣١ فروردين ماه در مقر سازمان ملل متحد و در حاشيه مراسم امضاي موافقتنامه تغييرات آب و هوايي صورت گرفت. سه روز بعد، دومين ديدار وزراي امور خارجه ايران و امريكا مجددا در مقر سازمان ملل انجام شد. موضوعات آن ديدارها در خصوص رفع موانع مبادلات بانكي ايران در دوره پسابرجام اعلام شد.
ظريف و كري ارديبهشت ماه نيز در وين و در حاشيه نشست موسوم به گروه تماس سوريه هم ساعتي با يكديگر ديدار و گفتوگو كرده بودند. با اين حال، چهارمين ديدار وزراي امور خارجه ايران و امريكا در حاشيه اجلاس اسلوفروم و در هتل راديسون بلو اسلو برگزار شد. ديداري كه قرار بود ساعت ٩ صبح به وقت محلي برگزار شود اما با تاخيري ١٥ دقيقهاي، آغاز شد. سيدعباس عراقچي و مجيد تختروانچي، معاونان حقوقي و امور بينالملل و اروپا و امريكاي ظريف و همچنين حسين جابري انصاري، سخنگوي وزارت امور خارجه از سوي ايران و استفان مال، هماهنگكننده ارشد برجام در وزارت امور خارجه امريكا در اين ديدار ٧٥ دقيقهاي حضور داشتند.
پس از اين ديدار، وزارت خارجه امريكا درباره ديدار وزير خارجه اين كشور با وزير خارجه ايران در اسلو بيانيهاي صادر كرد. به گزارش فارس به نقل از آسوشيتدپرس، وزارت خارجه امريكا در يك بيانيه كوتاه درباره ديدار وزراي خارجه امريكا و ايران در اسلو گفت كه جان كري و محمدجواد ظريف درباره موضوعاتي نظير تداوم اجراي برجام و بحران سوريه گفتوگو و رايزني كردند. اين بيانيه ادامه داد: در اين ديدار كه ٧٠ دقيقه پشت درهاي بسته انجام شد، دو طرف درباره تداوم اجراي برجام از جمله موضوع مرتبط با بانكها و تسهيل تحريمهاي مرتبط با هستهاي مذاكره كردند.
كري همچنين بر اهميت نقش ايران و نفوذش در دولت سوريه براي تضمين انتقال كمكهاي بشردوستانه و لزوم حفظ آتش بس با معارضان ميانهروي سوريه تاكيد كرد. آسوشيتدپرس نوشت: ديدار وزراي خارجه امريكا و ايران در بحبوحه شكايت تهران درباره عدم انجام تعهدات واشنگتن در چارچوب توافق هستهاي انجام گرفته است. اين ديدار يك روز پس از آن صورت گرفت كه رهبر عالي ايران تاكيد كرد واشنگتن تعهدات خود را در زمينه رفع تحريمها انجام نداده است. با اين حال، حسين جابري انصاري، سخنگوي وزارت امورخارجه در واكنش به بيانيه اخير وزارت خارجه امريكا به ايرنا گفت: طرف امريكايي البته در گذشته نيز در حاشيه مذاكرات هستهاي، در مواردي پيرامون اوضاع سوريه، عراق و يمن ديدگاههاي خود را مطرح كرده ولي هيچگاه مذاكرهاي در اين موضوعات صورت نگرفته است.
تلاشهاي معاونان براي كاهش فاصلهها
با آنكه رايزنيها و گفتوگوها درباره برجام در دو روز گذشته بيش از هر چيز تحت تاثير ديدارها و مذاكرات محمدجواد ظريف با فدريكا موگريني و جان كري قرار گرفته است، اما رايزنيهاي فشرده و گفتوگوهاي سنگين معاونان وزير امور خارجه ايران با همتاي اروپايي و امريكاييشان هم به صورت مستمر در دو روز گذشته در كنار آن ديدارها در جريان بود.
در اين راستا، سيدعباس عراقچي و مجيد تختروانچي روز سهشنبه در دو نوبت صبح و عصر با هلگا اشميد، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپايي ديدار كردند. ديدارهايي كه تختروانچي در گفتوگو با آنا، آنها را در خصوص برجام و رفع موانع مبادلات بانكي برشمرده است. با اين حال، روز گذشته و پس از رايزني ظريف و كري، عراقچي و تختروانچي در گراند هتل اوسلو با استفان مال، هماهنگكننده ارشد برجام در وزارت امور خارجه امريكا در خصوص مسائل اجرايي برجام گفتوگو و رايزني كردند.
واكنش كربي به انتقادات ظريف
محمدجواد ظريف روز سهشنبه در سخنراني خود در اجلاس اسلوفروم ٢٠١٦ در رابطه با برجام سخناني را درباره برجام و روند اجرايي شدن آن از سوي امريكا گفت كه واكنش سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا را به همراه داشت. وزير امور خارجه ايران روز سهشنبه گفت: «امريكا روي كاغذ تحريمها را برداشته است اما تاثيرات رواني ناشي از سالها وضع اين تحريمها همچنان وجود دارد و من معتقدم كه امريكا بايد نقش بسيار فعالتري در برداشتن جو رواني تحريمها ايفا كند». او افزود: «من براي رفع اين تاثيرات رايزنيهاي خوبي با خانم موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا داشتم. فردا صبح هم با آقاي كري گفتوگو خواهم كرد. ما بايد در عمل شاهد تحقق وعدهها باشيم و به ويژه مردم ايران بايد تاثيرات رفع تحريمها را ببينند».
سخنان ظريف موجب شد تا در نشست خبري سخنگوي وزارت خارجه امريكا، خبرنگاران در اين باره از جان كربي سوالاتي بپرسند. سخنگوي وزارت خارجه امريكا نيز در پاسخ به اين سوالات با مطرح كردن اتهاماتي بياساس و سخناني غيرمرتبط گفت: ما تاكنون به تمام تعهدات خود طبق برجام پايبند بودهايم و به اين كار ادامه ميدهيم. ما همچنين تاكنون با دولتهاي متحد و بخش خصوصي براي شفافسازي در خصوص رفع تحريمها همزمان با روز اجراي برجام به طور فعال تعامل كرده و به اين كار ادامه ميدهيم. وي ادامه داد: بنابراين واضح است كه امريكا در اين مسير قرار نگرفته است و ما مانع از تجارت قانوني با ايران همانگونه كه از زمان اجراي برجام مجاز شده است نشده و نخواهيم شد.
كربي همچنين با پيش كشيدن مواضع منطقهاي ايران از جمله در خصوص حزبالله مدعي شد: از نظر من آنچه شايد به برداشته شدن اين جو رواني كمك كند، توقف فعاليتهاي بيثباتكننده ايران خواهد بود، اقداماتي كه آنها همچنان ادامه ميدهند. بنابراين آنچه تجارت را نگران و محتاط ميكند فقدان تلاش يا اطلاعرساني امريكا نيست بلكه وقتي آنها ميبينند كه به حزبالله موشك داده ميشود موشكهايي كه به ناوهاي امريكايي شليك شدهاند اين تاجران را نگران ميكند. سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا در ادامه ادعاهاي بياساس خود كه در تلاش براي ناديده گرفتن حقيقت درباره تاثيرات تحريمهاي وضع شده عليه ايران از سوي امريكا مطرح ميشود، گفت كه اين رفتارهاي ايران در منطقه بايد متوقف شوند.
تفسير فراتر از متن برجام را نميپذيريم
«اگر بنا باشد به علت عمل نكردن طرف مقابل به تعهداتش به گذشته بازگرديم طبعا با استفاده از سانتريفيوژهاي پيشرفته به سرعت ميتوانيم در شرايط بسيار خوبي قرار بگيريم. » اين سخنان را بهروز كمالوندي بيان كرده است و اين گونه رويكرد ايران در برابر بدعهدي امريكاييها را به رخ كشيده است.
سخنگو و معاون امور بينالملل سازمان انرژي اتمي در گفتوگو با صداوسيما در خصوص فرمايشات شب گذشته مقام معظم رهبري در مهماني افطار مسوولان و كارگزاران نظام در حسينيه امام خميني اظهار داشت: مقام معظم رهبري به دليل اهميت موضوع همواره در جريان ابعاد مختلف برجام از جمله موضوعات فني آن حتي با جزييات هستند و بر زواياي مختلف برجام اشراف كامل دارند و البته اين اشراف و ورود ايشان به موضوع همواره بركات زيادي داشته است. وي در پاسخ به سوالي در مورد موضوع اندازهگيري ٣٠٠ كيلو و فايبر كربن مورد اشاره مقام معظم رهبري گفت: در طول مذاكرات برجام طرف مقابل تلاش زيادي كرد كه كلمه «Inventory» يا «فهرست اقلام» را كه در ادبيات راستيآزمايي آژانس بينالمللي انرژي اتمي به كار ميرود در متن برجام درج كند كه البته مذاكرهكنندگان ما با علم به مشكلاتي كه ممكن است در نتيجه بهكارگيري اين كلمه ايجاد شود، با اين موضوع مخالفت كردند.
وي ادامه داد: بعد از بحثهاي بسيار طولاني در نهايت، به جاي كلمه «Inventory» كه شامل تمام مواد غني شده از ابتدا تا انتهاي فرآيند غنيسازي ميشود كلمه «Stockpile» به معني «محصول نهايي انباشت شده» مورد توافق قرار گرفت و در متن درج شد. وي خاطرنشان كرد: الان طرف مقابل تلاش زيادي ميكند تا اين دو كلمه را با معني يكسان تفسير كند كه به طور طبيعي مورد قبول ما نبوده و نخواهد بود. سخنگوي سازمان انرژي اتمي ايران گفت: ما به هيچوجه تفسيري فراتر از متن صريح برجام را نپذيرفته و نخواهيم پذيرفت. وي تاكيد كرد: توصيه ما به ويژه به امريكاييها اين است كه خود را به تعهدات برجامي ملزم بدانند و از طرح خواستههاي خارج از برجام بپرهيزند.
معاون سازمان انرژي اتمي در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اينكه اگر طرف مقابل برجام را نقض كند چه ميزان آمادگي براي بازگشت به شرايط پيش از برجام داريم، گفت: اين سازمان همواره در طول مذاكرات هدف اصلياش اين بوده است كه توافقات به نحوي باشد تا محدوديتها مانع از پيشرفت كار نشود. وي افزود: هدف ما از ابتدا اين بود كه اين محدوديتها ساختار صنعت هستهاي را مخدوش نكند كه خوشبختانه مذاكرات به همين سمت رفت و ظرفيتها به نحوي است كه در صورت نياز بتوانيم به حالت برگشتپذيري برسيم.
كمالوندي تاكيد كرد: همانطور كه رهبر معظم انقلاب اشاره فرمودند ظرفيت ما در عرصه صنعت هستهاي بهويژه در حوزه غنيسازي بسيار بالاست و در مسير رو به رشد در اين عرصه محدوديتهايي را پذيرفتيم. وي هشدار داد: اگر بنا باشد به علت عمل نكردن طرف مقابل به تعهداتش به گذشته بازگرديم طبعا با استفاده از سانتريفيوژهاي پيشرفته به سرعت ميتوانيم در شرايط بسيار خوبي قرار بگيريم.
سخنگوي سازمان انرژي اتمي ابراز اميدواري كرد: طرف مقابل اين هشدار بهنگام را به خوبي درك كند و چيزي را كه تا به حال به دست آمده است و ميتواند به نفع طرف باشد مخدوش نكند. وي در پاسخ به پرسش ديگري مبني بر اينكه آيا زمانبندي مشخصي براي بازگشت به مرحله پيش از برجام طراحي شده است گفت: از ابتدا براي سناريوهاي برگشتپذيري تدبير كردهايم و اين آمادگي را داريم كه در صورت نياز با سرعت در شرايطي قرار بگيريم كه طرف مقابل حتما متعجب شود.
سفر به آلمان؛ پاياني براي دومين تور اروپايي ظريف
پايانبخش دومين سفر محمدجواد ظريف به اروپا، سفري چند ساعته به آلمان و ديدار با وزير امور خارجه اين كشور بود. ظریف در بدو ورد به برلین در جمع خبرنگاران گفت: بعد از سفر نروژ، یک سفر کوتاه به برلین داریم و امشب ملاقاتی با آقای اشتاین مایر خواهم داشت و افطار را با هم سرخواهیم کرد. به گزارش آنا، وی افزود: «بحثی که با آلمانها داریم بیشتر بحث روابط دوجانبه و مسائل منطقهای است، آلمان از کشورهایی است که در منطقه ما هم علاقمند و هم فعال است در مذاکرات مربوط به افغانستان و عراق؛ لذا موضوع افراطگرایی در منطقه ما که آثار آن در آلمان هم کاملا مشخص است یکی از موضوعات مورد مذاکره است و بحث همکاریهای اقتصادی ایران و آلمان که برلین با علاقه زیادی به آن نگاه میکند و یکی از اولین کشورهای اروپایی است که تلاش کرده بعد از برجام به ایران بازگشت کند، یکی دیگر از محورهای مذاکره است.
وی ادامه داد: «طبیعتا بحثهای سیاسی و روابط دو جانبه را نیز با آلمانها خواهیم داشت.» وی همچنین به مذاکراتش با كري در اسلو اشاره کرد و گفت: «با آقای کری در مورد اجرای برجام بحث مفصلی کردیم، بحث موضوعات بانکی و ضرورت اقدام جدیتر آمریکا برای ترغیب بانکها و شرکتهای بیمه و برخی مشکلاتی که در مقررات و یا گاید لاین هایی (خطوط راهنما) که آمریکاییها مطرح کردند نیز بحث شد.» ظریف تصریح کرد: در کنار گفتوگوهای من با آقای کری بحثهایی نیز همکاران ما در حوزه رفع تحریمها و مقررات سازمان مبارزه با پولشویی داشتند. بحثهای خوبی شد که لازم است به عمل بینجامد.» وی ادامه داد: «در سخنرانیام در کنفرانس اسلو نکاتی را درباره حل بحران در سوریه مطرح کرده بودم.
امروز آقای کری نقطه نظراتی در این زمینه مطرح کردند، از آنجایی که ما مذاکره درباره مسائل غیر هستهای نداریم ما از ورود به مذاکره در این بحثها خودداری کردیم ولی من مواضع کشور را دیروز مطرح کرده بودم و راهکار جمهوری اسلامی برای رسیدن به حل و فصل اختلاف و ضرورت آنکه مردم سوریه باید اجازه داشته باشند برای آینده تصمیم بگیرند را اعلام کردم.» ظریف گفت: «تغییراتی که باید در روشها برای رسیدن به راه حل صورت گیرد را مطرح کردم.» وی در پاسخ به سوالي درباره بیانیه وزارت خارجه آمریکا اعلام شده که شما در این باره و مباحث مربوط به سوریه با اقای کری گفتوگو کردید، آیا چنین موضوعی واقعیت نداشته است؟
گفت: «من دیروز در کنفراتس اسلو درباره سوریه مفصل صحبت کردم، هم در جلسه بسته و هم عمومی و هم بیش از یک ساعت بحث ما درباره سوریه بود و آقای کری نقطه نظرات آمریکا را مطرح کرد اما هم ایشان میدانند وهم رسم ما این بوده که وارد مذاکره در مورد مسائل غیر هستهای نشویم.»ظريف پس از اين اظهارات به ديدار اشتاينماير رفت و پس از آن با همراه او در ضيافت شامي كه اشتاينماير به افتخار ظريف برگزار كرده بود، شركت كرد و پس از آن راهي تهران شد تا اينگونه دومين سفر سه روز خويش به اروپا را پايان دهد.
ارسال نظر