پشت پرده مباحث زودهنگام انتخابات ۹۶

خبرگزاری ایرنا: رییس دفتر رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، بخش زیاد نارضایتی ها از برجام را ناشی از رقابت های سیاسی دانست و گفت: برخی با طرح زود هنگام انتخابات ریاست جمهوری به دنبال سست کردن دولت هستند.

محمد هاشمی رفسنجانی که از دوران انقلاب تا مسئولیت های اجرایی پس از آن، دولت سازندگی و اکنون به عنوان سیاست مداری معتدل فعالیت داشته و دارد در تشریح وضعیت دولت یازدهم می گوید:«برجام به تنهایی خود یک دستاورد بزرگ بوده است. دستاوردی که دولت های قبلی از آن محروم بودند».

وی از از اهمال دولت قبل در جلوگیری از مصادره اموال بانک مرکزی در آمریکا می گوید و بر این باور است: اگر پول در بانک ها باقی می ماند، مطابق قوانین بانکداری هیچ کشوری نمی توانست به آن دست درازی کند اما در یک دوره ای این پول ها را به اوراق بهادار آمریکا تبدیل و به تعبیری بهتر، شرایط دست اندازی آمریکا فراهم شد.

مشروح گفت و گوی محمد هاشمی رفسنجانی با ایرنا در خصوص نتایج انتخابات مجلس دهم، ترکیب آینده مجلس، انتخابات ۹۶ و واقعیت ها در مورد مصادره دو میلیارد دلار از اموال ایران در ذیل آمده است:

منتقدان دولت یازدهم می گویند، پذیرفتن برجام از سوی ایران هیچ دستاوردی برای کشورمان نداشته است. به عنوان یک فعال سیاسی بفرمایید برجام چه دستاوردی برای دولت داشت؟

*برخلاف نظر منتقدان روحانی، معتقدم خود برجام یک دستاورد بزرگ محسوب می شود بدان معنا که پس از چندین سال، فشار بر کشور و تصویب چندین قطعنامه به بهانه مسائل هسته ای پایان پذیرفت. به هر حال مسائل هسته ای یکی از مهم ترین بهانه های غرب برای اعمال فشار بر تهران بود. اکنون این بهانه دیگر وجود ندارد.

مجموع اظهارات و موضع گیری های مقامات غربی نشان دهنده این واقعیت است که دیگر این ابزار فشار در روابط ایران و غرب کارایی خود را از دست داده است. بنابراین از منظر کارشناسان، خود برجام یک دستاورد بزرگ برای دولت روحانی بود. دستاورد بزرگی که دولت های قبلی از آن محروم بودند.

اما منتقدان دولت یازدهم می گویند از میزان تهدید های آمریکا به رغم وجود برجام کاسته نشده است؟

* غرب تا دیروز در تبلیغات خود ایران را یک دشمن خطرناک و در آستانه هسته ای شدن برای جامعه بین الملل به تصویر می کشید. اکنون این تصویر دیگر وجود خارجی ندارد؛ نه در سخنرانی ها و نه در تحلیل ها نمی توانیم این مسئله را ببینیم. به معنای درست تر، این بهانه تبلیغات ضد ایرانی دیگر وجود خارجی ندارد. آنچه از گفته های مقامات آمریکایی می توانیم متوجه شویم بحث بر سر مسائل دیگری است که ارتباطی به برجام ندارد.

مسئله این است که برجام اکنون چه سودی برای ایران داشته است؟

*در مسائل ایران و جامعه بین الملل چند نکته اساسی وجود دارد که باید برای بررسی دستاوردهای برجام مورد توجه قرار گیرند. چندین سال است که تجارت، انتقال پول، سرمایه گذاری، کشتیرانی و خرید و فروش نفت ایران ، تحت تاثیر تحریم های بین المللی است.

این واقعیت ها سبب شده بود در روابط تجاری کشورمان مشکل ایجاد شود. فروش نفت کشورمان در سال های تحریم به زیر یک میلیون بشکه در روز رسید، حتی در این اواخر ما قادر به دستیابی به پول حاصل از این مقدار هم نبودیم. برجام در چنین شرایطی حاصل شد.

در واقع وقتی می گوییم این برجام خودش یک دستاورد مهم بوده است باید در ظرف زمانی و شرایط تحریم ها آن را بررسی کنیم. اکنون هر چند با گذشت زمان، تولید نفت ما به بالای ۲ میلیون بشکه رسید و ارتباطات بانکی ما در حال افزایش یافتن است اما باید این واقعیت را بپذیریم که ایران بیش از دو سال از شبکه بانکداری و ارتباطات جهانی دور نگه داشته شده بود.

پس چرا منتقدان برجام معتقدند کشورمان تنها تعهداتی پذیرفته است ودر مقابل چیزی را به دست نیاورده است؟

*در فضای رقابت های سیاسی جناح های مختلف، این بحث ها وجود دارد. بخش اعظمی از این نارضایتی ها به فضای رقابت های جناحی درون کشور باز می گردد. برخی جناح ها می خواهند دستاورد بزرگ دولت را کوچک یا حتی منفی نشان دهند به همین دلیل می گویند برجام دستاورد بزرگ و افتخار نبوده است.

اما این ها تنها یک گروه اندکی هستند و اکثریت نظر آنها را ندارند. گروه های متعددی در برابر این گروه اقلیت هستند که برجام را دستاورد بزرگ و مایه افتخار دولت یازدهم می دانند. این گروه اکثریت برجام و دستاوردهایش را مثبت ارزیابی می کنند و به برجام بدبین نیستند.

مراجع عظام قم و علمای شناخته شده کشور دراین گروه اکثریت قرار دارند. بنابراین این گونه که گروه اقلیت می گویند برجام دستاوردی نداشته است در جامعه مخالفان زیادی دارد. بسیاری از نخبگان کشور نظری مخالف منتقدان برجام و نتایج آن را دارند. به همین دلیل نخبگان سیاسی نسبت سنگ اندازی ها و کارشکنی های مخالفان دولت در اظهاراتشان اظهار ناخشنودی می کنند.

آیا روحانی می تواند از برجام و دستاوردهایش استفاده کند یا این مخالفان هستند که در انتخابات ۹۶ از برجام و مسائل اقتصادی استفاده می کنند؟

*بحث پیرامون انتخابات ۹۶ بسیار زود هنگام است. من فکر می کنم کسانی که بحث پیرامون انتخابات ۹۶ و نتیجه آن را مطرح می کنند، هدفشان ترساندن دولت است. مخالفان آقای روحانی می خواهند به این بحث ها دامن بزنند و یاس و ناامیدی را در دولت و قوه مجریه ایجاد کنند. اگر ما بخواهیم به صورت تجربی نتیجه انتخابات را پیش بینی کنیم، می توانیم بگوییم خود برجام عاملی برای پیروزی حامیان روحانی در انتخابات مجلس بوده است.

برجام بسیار پیشتر از برگزاری انتخابات هفتم اسفند به امضا رسید و اجرایی شد. در آستانه هفتم اسفند هم همین تخریب ها و تبلیغات ها علیه برجام و اقدامات دولت انجام می شد اما زمان انتخابات و سر صندوق مردم برخلاف تبلیغات گسترده مخالفان برجام رای دادند.

+یکی از تحلیل گران معتقد است انتخابات مجلس رقابت بین برجامیان و نابرجامیان بود. آیا این تحلیل را شما هم قبول دارید؟

*من این تعبیر را انجام نمی دهم. اما معتقدم مخالفت برخی جناح ها با برجام و منفی بافی که برخی چهره ها در آستانه انتخابات انجام دادند، تاثیری در حضور مردم و نتیجه انتخابات نداشت. حتی در فاصله میان دور اول و دور دوم در برخی شهرستان ها علیرغم اظهارات منفی و تبلیغات منفی گروه ها و چهره ها، نتیجه به مانند ۷ اسفند بود.

اگر این سخنان منفی علیه برجام تاثیر گذار بود قطعا باید در دور دوم نتیجه غیر از آنچه که منتشر شد اتفاق می افتاد. به رسانه های نزدیک و حامی دولت نیز توصیه می کنم به طرح این بحث که دولت روحانی به همین یک دوره محدود می شود وارد نشوید که این بحث انحرافی و یک دام برای منحرف کردن ذهن افکار عمومی است.

مخالفان روحانی از هم اکنون می خواهند با طرح این بحث ها، انتخابات ۹۶ را سست نشان دهند. پرداختن به این مسائل به لحاظ روانی درست نیست و ذهن جامعه را مشوش می کند. حمله‌ها و تخریب‌ها بیشتر واکنشی است به انتخابات هفتم اسفندماه که در آن یک طیف سیاسی در کشور از سوی مردم کنار گذاشته شدند. به همین دلیل تندروها با طرح بحث های زودهنگام به دنبال سست کردن دولت هستند.

در همین بحث ها راجع به اثر گذاری برجام یا بی تاثیر بودن آن، بحث دست اندازی آمریکا به اموال ایران و مصادره دو میلیارد دلار پیش کشیده شد.

*مقصر دولتی است که در دوران مسئولیت خود دو میلیارد دلار را از بانک های اروپایی به آمریکا منتقل و اوراق بهادار این کشور را خریداری کرده؛ این واقعیت در دولت گذشته رخ داده است. اگر پول در بانک ها باقی می ماند، مطابق قوانین بانکداری هیچ کشوری نمی توانست به آن دست درازی کند اما ما در یک دوره ای این پول ها را به اوراق بهادار آمریکا تبدیل کردیم و به تعبیری بهتر شرایط دست اندازی آمریکا را فراهم کردیم.

متاسفانه در تخریب دولت یازدهم و در تبلیغات منفی رخ داده مسئله به گونه ای دیگر روایت می شود. ایران پول های زیادی در بانک های بین المللی داشته و دارد اما این اتفاق زمانی رخ داد که ما اوراق بهادار تهیه کردیم و حتی زمانی که شرایط تحریم سخت تر شد کاری برای نجات سرمایه ایران صورت ندادیم.

اهمال دولت قبل در حراست از اموال کشور به لحاظ حقوقی و عرفی مجازات دارد. دولت قبل باید پاسخگوی این اهمال در حراست از دارایی ها باشد.طرح این مسئله که برجام یا دولت یازدهم اهمال کرده است بحث انحرافی است. اگر قرار است مجازاتی صورت بگیرد کسانی که شرایط دست اندازی آمریکا به اموال ایران را فراهم کردند، باید پاسخگو باشند.

آیا نهادهای نظارتی و مجلس می توانند به این قضیه ورود کند؟

*طبعا این اموال متعلق به ملت ایران بوده است و مقامات دولت قبل باید پاسخگو باشند. اگر قرار است مجازاتی صورت بگیرد کسانی که شرایط دست اندازی آمریکا به اموال ایران را فراهم کردند باید تحت پیگرد قرار گیرند. طبعا مجلس شورای اسلامی یکی از نهادهای نظارتی است و مجلس دهم می تواند به این قضیه ورود کند.

حال که صحبت از مجلس دهم شد؛ به نظر شما ترکیب این مجلس با کدام یک از ادوار مشابهت دارد؟

*از لحاظ ترکیب، مجلس دهم به هیچ وجه شبیه به هیچ کدام از مجالس گذشته نیست. دو یا سه جناح مطرح کشور در این مجلس حضور جدی دارند که به هر حال همکاری یا رقابت آنها با یکدیگر ترکیب و رفتار مجلس دهم را شکل می دهد.

بنابراین با وجود آنکه حامیان دولت اکثریت مجلس را در اختیار دارند باید گفت مجلس دهم شبیه به مجلس ششم، هفتم، هشتم و یا نهم نیست. به معنای درست تر، یک دستی که در مجالس گذشته در همراهی دولت های تازه بر سر کار آمده وجود داشت،در این مجلس وجود ندارد. در حال حاضر ما نیازمند اتحاد و انسجام داخلی در مقابل دشمنان منطقه ای و جهانی هستیم؛ انتظار می رود این مجلس در جهت اتحاد و انسجام بیشتر در کشور حرکت کند.