سیاست چه بلایی سر گردشگری ترکیه آورد؟
صنعت گردشگری ترکیه به دلیل مسائل سیاسی و امنیتی در معرض تهدید قرارگرفته است.
به طوری که هزینه سفر به ترکیه نزدیک به هزینه سفر به کیش شده است. بررسیها از تبلیغات آژانسهای هواپیمایی نشان میدهد اگر ایرانیها میتوانند با ۳۹۹ هزار تومان به کیش سفر کنند، با ۵۹۰ هزار تومان میتوانند به استانبول سفر کنند. در حالی که سفر به استانبول ترکیه در سه ماه آخر سال گذشته ۷۵۰ هزار تومان بوده است.
کارشناسان بر این باورند ترکیه به دلیل مسائل امنیتی گردشگران خود را از دست داده است اما اظهارات دیگر کارشناسان صنعت گردشگری بر این تاکید دارد که عدم تمایل ایرانیها برای مسافرت به ترکیه به دلیل سردی هوا طی ماههای اخیر بوده است. فروردینماه که مصادف با ایام نوروز ایرانیهاست، ترکیه هوای بسیار سردی دارد که این نوع هوا برای ایرانیها مطبوع نیست.
اما آنچه کاهش سفر به ترکیه را دارای اهمیت میکند، فرصتطلبی ایران از موقعیت گردشگری ترکیه است که میتواند زیر سایه تنشهای سیاسی و فرار گردشگر، گردشگرانی را که مقصدشان استانبول، آنتالیا، کوش آداسی، آنالیا و دیگر شهرهای توریستی این کشور بود به سمت خود جذب کند. اگرچه برخی میگویند در مقطعی که بین روسیه و ترکیه اختلاف پیش آمد، مشخص شد که ایران نمیتواند به خوبی از این فرصت به وجودآمده بهره ببرد و گردشگران روسی را به شهرهای خود جذب کند.
چرا که در صنعت گردشگری ایران هتلهای چهار و پنج ستاره کیفیت لازم را برای خدماتدهی ندارند و از سویی باید در بخش حمل و نقل، نوسازی ناوگان هوایی به اندازهای ارتقا یابد که گردشگران خارجی بدون هیچ هراسی از آنها استفاده کنند. با وجود اینها ترکیه در همین مقطع فعلی نیز برای ایرانیها هنوز جذاب است اما احساس ناامنی اجازه نمیدهد به رفتن و گشت و گذار در شهرهای توریستی این کشور تن بدهند.
اگرچه کارشناسان، صنعت گردشگری را ورشکسته نمیدانند و معتقدند بازار جذاب گردشگری ترکیه مجدداً میتواند به رونق برگردد اما تحقق چنین امری نیاز به زمان دارد چرا که تنوع محصولات گردشگری که در ترکیه عرضه میشود، بالاست و باز هم ترکیه میتواند پس از اینکه آبها از آسیاب افتاد مشتریان دیگری را برای تورهای خود جذب کند.
اما آیا تا آن زمان ایران میتوان رفتارشناسی خود را از گردشگران داخلی و خارجی تقویت کند؟ از نگاه کارشناسان مهمترین چالشهای صنعت گردشگری ایران نبود پرواز مستقیم به مقصد ایران، وضعیت بازاریابی و تبلیغات گردشگری، تدوین استانداردها و ضوابط فنی، ضرورت شناخت ظرفیتها و مناطق گردشگری و نبود نیروی انسانی کارآزموده و متخصص است که بهترین راهکار برای حل آنها در وهله اول ارتقای کیفیت و کاهش قیمت، نگاه اقتصادی به صنعت توریسم و تعریفی معین از اقتصاد توریسم است. با وجود اینها آیا ایران میتواند در سالهای آینده سهم صنعت گردشگری خود را در تولید ناخالص داخلی بالا ببرد و جای ترکیه را در خاورمیانه از آن خود کند؟
مقصد جایگزین
بیشتر گردشگران ورودی به ترکیه را کشورهایی نظیر آلمان، روسیه، انگلیس، ایران، کشورهای عربی، آمریکا، هلند، بلغارستان و گرجستان تشکیل میدادند. ایران سالانه حدود 5 /1 تا 2 میلیون گردشگر به ترکیه ارسال میکرد و گردشگران ورودی به ترکیه به رقم حدود 35 تا 36 میلیون نفر با درآمدی بالغ بر 33 میلیارد دلار رسیده بود و حدود 5 /1 میلیون نفر اشتغال در بخش گردشگری ایجاد کرده بود و رسیدن به سقف 50 میلیون گردشگر را برای سال 2023 ، برای رسیدن به جایگاه پنجم جذب گردشگر جهان برنامهریزی کرده بود.
ترکیه سالانه میزبان 40 هزار گردشگر سلامت بود که درآمد حدود 150 میلیون دلار را برای اقتصاد این کشور به همراه داشت. همچنین حدود 550 هزار گردشگر ورزشی با درآمد حدود 900 میلیون دلار را از آن خود کرده بود. سواحل شهرهای ترکیه مانند آنتالیا همانند سواحل اسپانیا و ایتالیا از جذابترین سواحل اروپایی بودند و شهر استانبول به دلیل آثار باستانی، از اهمیت خاصی برخوردار بود. اما ترکیه صنعت گردشگری خود را فدای دیپلماسی اشتباه خود کرد. در سال 2015 سقوط هواپیمای روسی و عدم عذرخواهی از این عمل وضعیت را در ترکیه وخیمتر کرد. هر چند موضعگیری در مورد سوریه و وضعیت کردهای این کشور، ترکیه را از قبل آبستن این حوادث کرده بود.
بنابراین در سال 2016 در صورتی میتوان تصویر روشنی از وضعیت گردشگری ترکیه داشت که اولاً ترکیه به حل مناقشات با گروههای مخالف کرد به توافق برسد، دوم اینکه ابتکار عمل در آشتی ملی با احزاب مخالف را برقرار کند. سوم، تنشهای خود را با سوریه و روسیه و دیگر همسایگان حل و فصل کند. چهارم، مشکلات منطقهای در مدیترانه مانند قبرس و یونان را مورد توجه قرار دهد.اگر اقدامات فوق صورت بگیرد، میتوان امیدوار بود که صنعت گردشگری ترکیه که پس از یک دهه تلاش مستمر و موفق و سرمایهگذاریهای اساسی برای ایجاد زیرساختهای گسترده انجام شده بود و این کشور را در جایگاه شاخص گردشگری جهان قرار داده بود و حتی تا رتبه ششم جهانی بالا برده بود، به رونق خودش بازگردد. در غیر این صورت امیدی به رونق صنعت گردشگری ترکیه نخواهد بود و شرکتهای گردشگری و هتلهای ترکیه در معرض ورشکستگی قرار خواهند گرفت.
بنابراین برای اینکه ما از این فرصت به وجود آمده به بهترین شکل استفاده کنیم، باید بازاریابی و شناختی از سلایق گردشگران داشته باشیم. اما اینکه دو میلیون گردشگر ایران پس از ترکیه به کجا خواهند رفت، باید گفت مقاصد بعدی ایرانیان دوبی، تایلند، مالزی و کشورهای دیگر هستند. در حقیقت برای گردشگری ایران به هیچ عنوان این آمادگی وجود ندارد که با بروز مشکلی برای صنعت گردشگری کشورهای همسایه بتوانیم گردشگران آن کشور را جذب کنیم. حتی در مقطعی گفته شد زیر سایه تنشهای ترکیه میتوان گردشگران روسی را به ایران جذب کرد در حالی که چنین موضوعی غیرقابل تحقق است زیرا در وهله اول مترجم روسی کافی برای این کار نداریم و دیگر اینکه به لحاظ زیرساختی هنوز نمیتوانیم نیازهای رفاهی روسها را برآورده کنیم.
نکته بعدی این است که صنعت گردشگری ایران مشکلات خاص خود را دارد. سال 1395 میتواند سال خوبی برای اینکه ما بخش گردشگریمان را ساماندهی کنیم باشد، اما مستلزم این است که سازمان گردشگری ما به خوبی دقت کند و سال 1395 را که چهره روابط بینالمللیمان تغییر کرده سال پایه صنعت گردشگری تلقی کند.
در صنعت گردشگری ایران همچنان وضعیت هتلهای چهار و پنج ستاره مشکل دارد. هر چند که سازمان گردشگری معتقد است سالانه قصد دارد 25 هتل ایجاد کند و هتلهای چهار و پنج ستاره را از 130 به 400 برساند، اما آنطور که به نظر میرسد این موضوع تنها در حد حرف است و با روندی کند در حال انجام است. از سویی در بخش حمل و نقل، نوسازی ناوگان هوایی باید مد نظر قرار گیرد. در زمینه ویزا اقدامات مثبتی شده و توانستهایم ویزای فرودگاهی را برای 90 کشور ایجاد و مهیا کنیم که حدود 30 روز اعتبار دارد و تا 15 روز قابل تمدید است. تخفیف مالیاتی ویژه و خوبی برای اشخاصی که در بخش هتلها قصد سرمایهگذاری دارند و برای جلسات جذب گردشگر به ایران اقدام کنند، در نظر گرفته شده و از این دست تخفیفهای مالیاتی که قرار است از سال 1395 آغاز شود.
گرچه این اقدامات مثبت نباید به صورت جزیرهای صورت بگیرد. باید دولت در یک برنامه راهبردی منسجم گردشگری هر چه سریعتر برنامه راهبردی جامع خود را آماده کند و در این برنامه راهبردی جامع اهداف 25سالهای را مشخص و آن را به مقاطع کوتاه تبدیل و برای آنها پروژههایی یکساله تعریف و تلاش کند گامهایی که انتخاب میکند، انسجام داشته باشد تا به هدف مورد نظر دست یابد.
ضعف دیگر صنعت گردشگری ایران نبود پایگاه آماری بهروز برای ورود گردشگران ورودی و خروجی و داخلی است که از آغاز برنامه پنجم برای تشکیل این پایگاه اعتبار هم اختصاص داده شده اما هنوز این پایگاه آماری درست نشده در حالی که یکی از نیازهای اصلی سازمان جهانی گردشگری است. تا زمانی که آمارهای بهروز را در سایت سازمان گردشگری نداشته باشیم، از آمارهای بهروز سازمان جهانی گردشگری محروم هستیم زیرا شرط اول برای ارائه آمار وصل شدن به چنین پایگاهی در داخل کشور است. باید لحظهلحظه بدانیم چرا گردشگری درون کشور کاهش یا افزایش یافته و اگر کم شده ناشی از کدام رفتار یا ضعف مکانی بوده است. متاسفانه این پایگاه وجود ندارد و تاکنون مفهوم گردشگری برای مشخص شدن هزینه و درآمد سهم کلان آن در اقتصاد معنا پیدا نکرده است. در حالی که باید بدانیم پولی که بخش خصوصی و دولتی در گردشگری هزینه میکند چه محصولی را تحویل داده است.
متاسفانه صنعت گردشگری ایران چابک و قابل رقابت نیست مگر اینکه جذب گردشگر به مناطق آزاد افزایش یابد چرا که ایران ظرفیتهای بسیاری برای گردشگری دارد. ایران در کنار چین، هند و مصر جزو کشورهای تمدنساز بشر بوده و باید با شناخت و بررسی تمایلات گردشگران مانند سن، علاقه و حتی نوع گردشگری سلامت بر روی آنها سرمایهگذاری لازم را انجام دهیم. هر گوشه از ایران برای گردشگران جذابیت دارد. قشم به لحاظ زمینشناسی و کویرگردی توریست جذب میکند و انتظار میرود با رفع تحریمها و تغییر مسیر دیپلماسی، سال ۱۳۹۵ برای رونق گردشگری ایران فرصت خوبی باشد.
نظر کاربران
ببخشيد گردش گرى ايران باقيمت بالا وخدمات نازل نمى تونه گردش گر ايرانى را راضى کنه , چه برسه به اينکه خارجى ها رو بتونه راضى کنه
سلام - خوبت شد؟!