درآمد میلیونی نصابان ماهواره

هفته نامه چلچراغ - سارا غضنفری: شغل های کاذب اطراف ما را گرفته اند. شغل هایی که نمی دانی به خاطر غم نان است که ایجاد شده اند یا نیاز جامعه آن ها را به این ورطه کشانده است. سال گذشته یک توفان در تهران نشان داد که نصابان ماهواره چه درآمدی دارند؛ آن هم از نوع کلان! بعد از توفان تهران مشخص شد که باید برای درست کردن آنتن ماهواره تان وقت بگیرید. انگار به مطب دکتر مراجعه کرده اید.

آن ها مثل گربه هستند، به محدوده همدیگر وارد نمی شوند و وقتی برای نصب آنتن ماهواره تماس می گیرید، می گویند: «اول باید آدرس محل سکونت تان را بگویید.» وقتی می گویم: «فاطمی» سریع جواب می دهد: «اصلا من پا توی آن منطقه نمی گذارم. فاطمه منطقه آقاقدرت است. ما مثل گربه ها می مونیم محدوده داریم، توی محدوده همدیگه هم وارد نمی شیم!»


بعد از توفان تهران معلوم شد که نصابان کسب و کار پردرآمدی دارند، اگرچه این روزها باز به گوش می رسد که دیش های ماهواره سمت غرب تهران و منطقه دامپزشکی را جمع کرده اند و سردار ساجدی نیا، فرمانده انتظامی تهران بزرگ در گفت و گو با خبرگزاری آنا در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که «آیا مجددا از روزهای گذشته طرح جمع آوری دیش های ماهواره در دستور کار پلیس پایتخت قرار گرفته است؟» اظهار کرد: «طرح جمع آوری دیش های ماهواره از گذشته در دستور کار پلیس بوده است و این موضوع اقدام جدیدی از سوی پلیس نیست.»

اما این جمع آوری دیش های ماهواره خللی در شغل نصابان وارد نکرده است، چنانچه محمد که خودش از نصابان ماهواره است و ۱۰ سال است این شغل را دارد، می گوید: «هرچه بیشتر ماهواره ها را جمع کنند به نفع ماست، چون تقاضای نصب بیشتر می شود و از لحاظ قانونی منع دارد ولی شغل های کاذب هم در جامعه وجود دارد و این روزها منبع درآمد شده است.

بعد از توفان دو هزار مشتری پیدا کردم!

محمد، ۱۰ سال است دیش ماهواره نصب می کند. فوق لیسانس مکانیک از دانشگاه صنعتی شریف دارد و می گوید: «در رشته خودم نتوانستم به درآمد دلخواهم برسم. الان با نصب کردن چند دیش در روز درآمد ماهانه ام خیلی بیشتر از یک مهندس مکانیک است. اوایل که درسم تمام شده بود در آموزشگاه تدریس می کردم، بعد شرکت زدم که ورشکست شدم. حالا هم از شغلم راضی هستم.» وقتی می پرسم راست است که بعد از توفان تهران در سال گذشته مشتری و درآمدتان چندبرابر شده بود؟

می گوید: «بله. آنقدر زیاد بود که حالم از کار به هم می خورد. اصلا بریده بودم. عجیب بود. طوری شده بود که من دیگر از ساعت شش بعدازظهر به بعد تلفن هایم را جواب نمی دادم. اگر بگویم روزی دو هزار نفر زنگ می زدند، اغراق نمی کنم!» می خندد و می گوید: «این چند وقت هم از ساعت ۹ صبح تا یک نصفه شب سر کار بودم. دیش های سمت غرب را جمع کرده اند و خب ما هم برای وصل کردن آمدیم.»

لاین، وایبر، تلگرام، محل تبلیغ دیش های ماهواره

نصاب های ماهواره این روزها مانند پزشک یا فروشنده معتمد هستند. باید نصابت را خوب بشناسی و مشتری دائمی اش باشی تا او هم محل زندگی ات را خوب بشناسد و هر بار که پارازیت ها آمدند سریع فرکانس های جدید را جایگزین کند. محمد در لاین و تلگرام گروه دارد.

هرماه مدل های جدید رسیور و کد کانال های جدید را در گروه هایش می گذارد. از دیگر سو، می گوید: «مشتری های ثابت دارم و دیگر آمار منطقه ها دستم آمده است. مثلا وقتی از منطقه یوسف آباد پنج نفر زنگ بزنند که فلان کانال قطع شده، سریع بررسی می کنم و فرکانس جدید را در گروه می گذارم.»

اوایل ورود ماهواره به کشور، دیش های بزرگ بورس بود و رسیورهای قدیمی، ولی این وسیله در تکنولوژی وارد شده و هر روز مدل های جدیدتر وارد بازار می شود. محمد، از نرخ دیش های ماهواره می گوید: «دیش گردون موتوردار خیلی خوبه. اصلا در توفان دیش گردون موتوردار که وصل کرده بودم با وزش باد نیفتاد. قیمت این دیش ها هم از ۴۰۰هزار تومان شروع می شوند و رسیور اچ دی هم از ۳۰۰ هزار تومان به بالاست و دستمزد نصب دیش موتوردار با معمولی متفاوت است. من خودم برای نصب موتوردار ۱۰۰هزار تومان دستمزد می گیرم، چون خیلی نصبش سخت است.

پارسال که خیلی باد می آمد، من روزی شش تا دیش موتوردار می فروختم. اوایل که توفان آمده بود وقتی می رفتم بالای پشت بام ها وحشت می کردم. یک عالمه دیش کج و معوج به هر سمتی پرتاب شده بود. عین جاهایی که قحطی می آید و همه جای شهر درب و داغون می شود.»

وقتی می پرسم زمان توفان شدید تهران کجا بودی؟ باز می خندد و می گوید: «معلومه سرکار، رو پشت بوم. اصلا باد داشت خودم را می برد. لاغرم هستم. چند قدم رفتم تا لبه پشت بام و نزدیک بود بیفتم پایین.» معلوم است که چند سال است در این شغل کار می کند، اسم تمام رسیورها و مدل ها را می داند. از مدلی که به اینترنت وصل می شود تا یک مدل خیلی معمولی که گران قیمت هم نباشد. رسیور دست دوم هم دارد و با قیمتی ارزان تر می فروشد.

اما خودش بهترین رسیور را حدود قیمت ۷۰۰ هزار تومان می داند و پیشنهاد می دهد، بخریم. اما تاکید می کند: «باید حتما قبلش برای نصبش وقت بگیریم.» می گوید: «این روزها که از خواب بیدار می شوم، یک سره عذرخواهی می کنم و شرمنده نقل دهنم شده. تازه این خیلی بد است، دارم مشتری های اصلیم را از دست می دهم. چون سرم شلوغ است، به همه مشتری ها نمی رسم و کم کم مشتری هایم می پرند!»

نصاب ماهواره پروازی!

این شغل کاذب متاسفانه فقط در تهران متقاضی ندارد، بلکه در شهرستان ها هم از نصابان خوب دعوت می کنند که دیش هایشان را تنظیم کنند. محمد خودش از نصابانی است که به همه جای ایران برای نصب دیش رفته است. می خندد و می گوید: «ما مثل استادان پروازی هستیم با این تفاوت که استاد نصب ماهواره ایم و برگزاری کلاس روی پشت بام است! دلیل موفقیتم هم این است که سرعتم خیلی بالاست و سریع کار را انجام می دهم. به من پول بدهند همه جا می روم. الان یک دکتر در شمال شهر مشتری من است، آن قدر کارم خوب بوده که تمام ماهواره های ویلاهای شمال، لواسان و دماوندش را هم من نصب کرده ام، به قدری دقیق جهت یابی می کنم که من را روی دست می برند!»


بالاخره بعد از اصرارهای زیاد راضی می شود بگوید ماهی چند میلیون درآمد دارد، آن هم از یک شغل کاذب! اما این شغل کاذب هم مشکلات خودش را دارد. وقتی می پرسم تا حالا گیر نیفتادی، جا می خورد و می گوید: «چرا! گیر هم افتادم. جریمه هم شدم. ولی این تقصیر من نیست که مردم دلشان می خواهد جم و ریور ببینند، من باید تاون پس بدهم! وقتی ماهواره ها را جمع می کنند، مردم هی زنگ می زنند بیا، وصل کن! این تقصیر منه!؟ باید به مردم بگویند ماهواره نبینید وگرنه من صورت مسئله هستم.»

۵۰ هزار تومان ویزیت اولیه دیش شما!

سعید از کسانی است که نه به خاطر شور جوانی و هیجان ماهواره نصب می کند، بلکه سن و سالی از او گذشته، به قول خودشان کهنه کار این شغل کاذب است. وقتی می گویم بعد از توفان حسابی بازار کارت گرم شده است و حالا هم که دوباره سروقت دیش ها می آیند؟ اعتراض می کند و می گوید: «اصلا این طور نیست. همه فکر می کنند الان ما حسابی وضع مان خوب شده و حسابی مشتری جمع کرده ایم؛ ولی این توفان و جمع کردن دیش ها توسط مامورین باعث شد ما مشتری های قدیمی مان را هم از دست بدهم. چون هر باز رنگ می زنند، ما به علت ازدحام مشتری مجبوریم مشتری های همیشگی مان را هم از دست بدهیم. سرمان شلوغ شده ولی چه فایده که ضررش بیشتر از سودش شده است. وقتی در روز ۵۰ تا زنگ خور دارم چه فایده، من که نمی توانم به همه جا سر بزنم. به طور عادی من روزی هفت جا سر می زدم، ولی بعد از توفان یا وقتی ماموران اقدام به جمع آوری دیش ها می کنند نمی توانم همه را ساپورت کنم. بالاخره کار ما طوری نیست که مثل مغازه دارها وقتی سرمان شلوغ شد، کارگر اضافه کنیم. حتی پول بیشتر هم بگیریم، نمی توانیم مشتری های دائمی مان را حفظ کنیم.»

سعید هم به سختی درباره دستمزدش صحبت می کند، اما می گوید: «من برای یک ویزیت ساده دیش و جهت یابی ۵۰ هزار تومان می گیرم! تا باقی قضایا که کانال یابی و نصب و.. است که هزینه های خودش را دارد.»

توفانی بر دیش های ماهواره

چندی است خبر می رسد دوباره جمع آوری دیش های ماهواره آغاز شده است. همیشه در قضیه دیش های ماهواره جمع آوری شان مورد توجه قرار داشت، ولی چندی است نصابان هم به جرگه سوژه اخبار پیوسته اند. توفانی که چندی پیش تهران را درنوردید، دیش ها را از جا درآورد، تنظیمات کانال ها را به هم ریخت، نشان داد یک شغل کاذب و پنهان در تهران وجود دارد که درآمد میلیونی از آن به دست می آید و باعث شد تا به نصب دیش ها به عنوان یک شغل پردرآمد نگاه شود.

به گزارش عصر ایران، چندی پیش علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تکیه بر نتایج یک پژوهش گفته بود، ضریب استفاده از ماهواره ۷۱ درصد مردم تهران را شامل می شود و تاکید کرده بود، باید ببینیم که با آسیب های این شبکه ها چگونه مقابله کنیم.»

هرچند به نظر می رسد میزان استفاده از ماهواره در تهران حتی بیش از ۷۱ درصد باشد و طبیعتا در بسیاری از نقاط کشور به ویژه خارج از کلان شهرها، این آمار پایین تر از این اعداد است، با این حال حتی اگر به همین آمار استناد کرد و متصور شد که از دو میلیون و ۸۳۰ هزار نفر خانوار ثبت شده در پایتخت، ۷۱ درصدشان صاحب تنها یک دیش ماهواره باشند، بیش از دو میلیون دیش روی پشت بام های پایتخت نصب است که البته این آمار خوش بینانه است.

به اسم گرفتن دزد، دیش ها را جمع کردند!

مهران، ساکن یوسف آباد است. چندی پیش یک تنه از هول مامورانی که در کوچه بالایی مشغول جمع آوری دیش ها بودند، تمام دیش های ساختمان شان را جمع کرده و در خانه گذاشته بود. اما دفعه بعد ماموران توانسته اند به پشت بام بیایند.


او می گوید: «یک هفته نشد که تمام دیش های ساختمان را دوباره وصل کردیم حتی ما مدل گردون خریدیم. چون مادرم هرشب سریال های شبکه ر. را دنبال می کند و اصرار داشت هرچه زودتر ماهواره نصب شود. اما این جمع کردن دیش بی فایده بود. بالاخره مردم تفریح می خواهند. مثلا مادر من که یک بازنشسته است، خب شب ها به همین سریال ها دلخوش است و صدبار هم دیش ها را جمع کنند باز مجبوریم نصب کنیم، ولی این که مجوز ندارند وارد ساختمان شوند و با کلک از طریق ساختمان بغلی اقدام می کنند، جالب است!»

نحوه جمع آوری دیش ها با فرهنگ ما مغایرت دارد

موضوع جمع آوری دیش های ماهواره موضوع جدیدی نیست، اما همیشگی است. نحوه جمع آوری دیش ها به شکلی بوده است که حتی برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به آن معترض بودند و اقدامات فرهنگی را موثرتر دانستند. گفتنی این که چندی پیش رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره اعزام ماموران نیروی انتظامی به منازل مردم برای جمع آوری دیش های ماهواره گفت: «تا چندی پیش در دو کشور استفاده از ماهواره ممنوع بود. افغانستان و ایران، ولی الان افغانستان هم ماهواره را آزاده کرده است.»

عبدالرضا عزیزی افزود: «خیلی نامناسب است برای ما که در قرن ۲۱ در دهکده جهانی زندگی کنیم بگوییم ماهواره ممنوع! برویم، بیاییم بریزیم این دیش ها را جمع کنیم، با بداخلاقی برخورد کنیم. این اصلا در شأن فرهنگ اصیل اسلامی کشور ما است؟»

نصابان ماهواره شغلی کاذب دارند آن هم بی مخاطره نیست. دستگیر می شوند. جریمه می دهند و حتی در توفان اخیر نزدیک بود در حین کار از فراز بام ها به قعر آسفالت پرتاب شوند! اما به قول رضا، که دوباره به این شغل بازگشته: «دو سال در یک شرکت مشغول به کار بودم، این اواخر متوجه شدم بیمه ام که رد نشده، حقوق ماه های آخر را هم دریافت نکردم و حالا در مرحله شکایت کردن هستیم. قبلا دیش های ماهواره را نصب می کردم. دوباره به این شغل بازگشته ام چون همیشه مشتری دارد. آقای خودت هستی و با یک نصب و چند کد کانال روزی حداقل ۲۰۰ هزار تومان درآمد خواهی داشت.»