سایه سنگین داعش بر ریاست‌جمهوری ترامپ
پس از اعلام پیروزی ترامپ بر داعش در ۲۰۱۸، تهدید این گروه همچنان پابرجاست. حضور نیرو‌های آمریکایی در سوریه، با وجود وعده‌های خروج، ادامه دارد و اردوگاه‌های زندانیان داعش به نگرانی بزرگی تبدیل شده‌اند.
فرارو: پس از اعلام پیروزی ترامپ بر داعش در ۲۰۱۸، تهدید این گروه همچنان پابرجاست. حضور نیرو‌های آمریکایی در سوریه، با وجود وعده‌های خروج، ادامه دارد و اردوگاه‌های زندانیان داعش به نگرانی بزرگی تبدیل شده‌اند. در سطح جهانی، داعش با الهام‌بخشی به حملات فردی و گسترش در آفریقا و جنوب آسیا همچنان خطرآفرین است. تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که خلأ امنیتی در سوریه می‌تواند به احیای داعش و وخامت اوضاع منجر شود.
به نقل از روزنامه واشنگتن پست، در دوره نخست ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، او پیروزی بر گروه دولت اسلامی (داعش) را اعلام کرد. در دسامبر ۲۰۱۸، ترامپ تأکید کرد که ائتلاف به رهبری ایالات متحده موفق شده است داعش را از پایگاه‌های اصلی‌اش در سوریه و عراق بیرون براند. عملیات برای نابودی «خلافت» خودخوانده داعش، که شامل شهر‌های کلیدی رقه در سوریه و موصل در عراق بود، با شدت بالایی انجام شد. این عملیات شامل بمباران‌های گسترده هوایی و همکاری میان نیرو‌های هوایی ایالات متحده، متحدان غربی و شبه‌نظامیان محلی بود. ترامپ در ویدئویی اعلام کرد: «در برابر داعش پیروز شدیم» و تاکید کرد که نیرو‌های آمریکایی مستقر در سوریه به زودی به ایالات متحده بازخواهند گشت.
بازگشت کابوس داعش؛ آیا موج جدید حملات آمریکا و فرانسه پیام‌آور نبردی تازه است؟
با این حال، مقامات دولت او در همان زمان تأکید داشتند که پایان خلافت داعش به معنای نابودی کامل این گروه نیست و کنترل فعالیت‌های آن نیازمند اقدامات مداوم خواهد بود. اکنون، بیش از شش سال پس از آن اظهارات، نیرو‌های آمریکایی همچنان در سوریه حضور دارند و در عملیات‌های ضدشورش مشارکت می‌کنند. به نظر می‌رسد با آغاز دومین دوره احتمالی ریاست‌جمهوری ترامپ، این حضور ادامه خواهد یافت. در همین راستا، عملیات‌های ضدتروریستی همچنان در جریان است. تنها در هفته گذشته، ایالات متحده و فرانسه حملات موشکی جداگانه‌ای علیه مواضع داعش در سوریه انجام دادند، نشان از آنکه تهدید این گروه هنوز به طور کامل از میان نرفته است.
حضور نظامی ایالات متحده در سوریه با توجه به تحولات سیاسی این کشور همچنان در کانون توجه قرار دارد. در حال حاضر، شورشیان کنترل دمشق را در دست گرفته‌اند و فرآیند انتقال سیاسی کشور در جریان است. در این میان، یک جناح اسلام‌گرا در حال ظهور است که گرچه ارتباطی با افراط‌گرایان داعش ندارد، اما توجه‌ها را به خود جلب کرده است. همزمان، نیرو‌های نیابتی ترکیه به مناطقی در شمال شرقی سوریه چشم دوخته‌اند؛ مناطقی که تحت کنترل گروه‌های کُرد متحد ایالات متحده است. این گروه‌ها علاوه بر سایر وظایف، مسئولیت حفاظت از اردوگاه‌های بزرگ زندانیان داعش را بر عهده دارند؛ مکان‌هایی که طی یک دهه اخیر به محلی برای نگهداری عناصر این گروه تبدیل شده‌اند.
وحشت در نیواورلئان؛ حمله مرگبار با پرچم داعش در شب سال نو
در خارج از مرز‌های سوریه، تهدید داعش همچنان ملموس است. در نیواورلئان، مردی که مظنون به انجام یک حمله مرگبار در ساعات اولیه صبح چهارشنبه است، پرچم داعش را در کامیونی که برای زیر گرفتن جمعیت جشن‌گیران شب سال نو استفاده کرد، حمل می‌کرد. مقامات اف‌بی‌آی اعلام کرده‌اند که شواهدی از دخالت دیگران در این حمله وجود ندارد، اما تأثیر ایدئولوژیک داعش در این حادثه به وضوح مشهود است. کریستوفر رایا، معاون مدیر اف‌بی‌آی، در یک کنفرانس خبری گفت: «او ۱۰۰ درصد تحت تأثیر داعش بود» و تاکید کرد که تحقیقات در مورد شبکه‌های اجتماعی مظنون و مصاحبه‌ها ادامه دارد.
با وجود کاهش توان عملیاتی داعش، این گروه همچنان الهام‌بخش حملات فردی یا «گرگ‌های تنها» است. به گفته کالین کلارک از گروه مشاوره امنیت جهانی سوفان، «حمله نیواورلئان نشان می‌دهد که داعش همچنان یک تهدید سرسخت و ماندگار است.» او تأکید کرد که پیش‌بینی‌ها درباره بقای تهدید داعش، با رخداد‌های اخیر تأیید شده است.
طی سال گذشته، مجموعه‌ای از حملات مرتبط با داعش در نقاط مختلف جهان رخ داده است. از جمله این موارد می‌توان به بمب‌گذاری در شهر کرمان ایران و حمله مسلحانه مرگبار به یک سالن کنسرت در مسکو اشاره کرد. در عین حال، شاخه «داعش-خراسان» در افغانستان و پاکستان فعال است و به‌عنوان مرکز اصلی فعالیت‌های تبلیغاتی این گروه شناخته می‌شود. نفوذ داعش در مناطقی از جنوب صحرای آفریقا نیز رو به گسترش است و این مناطق را به پایگاه‌های جدیدی برای فعالیت‌های این سازمان تبدیل کرده است.
برِت هولمگرن، رئیس مرکز ملی مبارزه با تروریسم ایالات متحده، در مصاحبه‌ای با پولیتیکو در نوامبر گذشته هشدار داد: «به نظر ما، تهدید داعش در آفریقا می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌های بلندمدت برای منافع ایالات متحده باشد.» او تأکید کرد که این گروه «آفریقا را به‌عنوان فرصتی برای گسترش در اولویت قرار داده است.»
در همین حال، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، که به‌زودی سمت خود را ترک می‌کند، در گفت‌و‌گو با سی‌ان‌ان نگرانی اصلی خود را بازگشت دوباره داعش عنوان کرد. سالیوان تصریح کرد که داعش در حال تلاش برای احیای توانایی‌های خود است و این در شرایط خلأ امنیتی پس از سقوط نظام بشار اسد تشدید شده است.
با این حال، برخی تحلیل‌گران نسبت به ادامه این رویکرد از سوی ترامپ ابراز تردید کرده‌اند. تخمین‌ها نشان می‌دهد که تعداد جنگجویان داعش در سوریه به کمتر از ۳۰۰۰ نفر رسیده است و احتمالاً نیرو‌های دیگر، از جمله رژیم جدید سوریه، کُرد‌های سوری و ارتش ترکیه و متحدانش، مسئولیت مقابله با آنها را بر عهده خواهند داشت. جیمز جفری، فرستاده ویژه ترامپ در سوریه در دوره اول ریاست‌جمهوری، در گفت‌وگویی اشاره کرد: «ترامپ ممکن است بپرسد، چرا باید نیرو‌ها را برای جنگ با داعش نگه دارم، در حالی که تقریباً همه عملیات ما شامل بمباران آنها در صحرا است؟ و پاسخ دادن به این سؤال بسیار دشوار خواهد بود.»
آیا اردوگاه‌های داعش پایگاه‌های جدید تروریسم خواهند شد؟
بزرگ‌ترین چالش در مدیریت اردوگاه‌های زندانیان داعش در شمال شرقی سوریه، وضعیت بحرانی و غیربهداشتی این مراکز است. در حال حاضر، نزدیک به ۱۰ هزار جنگجو به همراه بیش از سه برابر این تعداد از بستگان و کودکان آنها در این اردوگاه‌ها نگهداری می‌شوند. مقامات آمریکایی بار‌ها هشدار داده‌اند که این اردوگاه‌ها می‌توانند به مراکزی برای تربیت نسل جدیدی از شبه‌نظامیان رادیکال تبدیل شوند. مسئولیت اداره این اردوگاه‌ها بر عهده نیرو‌های دموکراتیک سوریهاست؛ گروهی عمدتاً کُرد که در گذشته نقش کلیدی در همکاری با ایالات متحده برای شکست داعش ایفا کرده بودند.
با این حال، چالش‌های متعددی از جمله کاهش نیرو‌های دموکراتیک سوریه و تهدید درگیری با نیرو‌های نیابتی ترکیه، می‌تواند وضعیت را وخیم‌تر کند و حتی منجر به فرار گسترده زندانیان شود.
ارسال نظر