پرده‌برداری از قتل‌های سیاسی در یک دوره تاریک

خراسان: دوران سلطنت شاه‌تهماسب یکم صفوی، دوران تثبیت اقتدار دودمان صفویه بود؛ اما با مرگ او در ۲۴ اردیبهشت ۹۵۵، همه چیز به هم ریخت. شاه تهماسب یکم، سال‌ها بود که پسر ارشد خود، اسماعیل‌میرزا را به قلعه «قهقهه» فرستاده و به حالت زندانی در آن‌جا محبوس کرده‌بود؛ اما مرگ پدر، عرصه را برای ترکتازی پسر فراهم کرد. اسماعیل‌میرزا از محبس و البته فرمان قتل او که توسط پدرش امضا شده‌بود، گریخت و به یک زندان ۱۹ ساله خاتمه داد. وی با نام شاه اسماعیل دوم به قدرت رسید و در عمارت چهل‌ستون قزوین، تاج بر سر نهاد. این، آغازی بود برای یک سلسله جنایت وحشیانه که آن را خوی کینه‌توز شاه تازه به دوران رسیده رقم زد. شاه اسماعیل دوم فرمان داد که در همان روز تاج‌گذاری، پنج نفر از برادرانش را مقابل او سر ببرند. او همین معامله را با تعدادی از عموهایش که نسبت به اقتدار آن‌ها بیمناک بود، انجام داد. سلاخی دودمان صفوی به دست اسماعیل دوم، چنان عرصه را بر اطرافیان وی تنگ کرد که همگی از دست او می‌گریختند. شرط تقرب به شاه جدید، ارائه آدرسی از محل اختفای فامیل او بود. نقل است که یک‌بار یکی از قزلباش‌های طرفدار وی، در اظهار بندگی و نوکری، سخن را از حد به در برد و حوصله اسماعیل دوم سر رفت؛ در این حال رو به آن قزلباش کرد و گفت: این‌ها همه ادعاست! اگر راست می‌گویی به مازندران برو و سرِ برادر فراری مرا برایم بیاور! آن ثناگو از دربار بیرون رفت و دیگر باز نگشت. این رویکرد در کنار اعتیاد اسماعیل دوم به حشیش و تریاک که قوای دماغی وی را سخت مختل و زمینه صدور فرمان‌های دژخیمانه را فراهم می‌کرد، سرانجام قزلباشان و افراد متنفذ دودمان صفوی را به ستوه آورد؛ طبق گزارش برخی از مورخان، ۱۲ قزلباش با لباس زنانه و با هدایت پری‌خان‌خانم، خواهر اسماعیل دوم، وارد خوابگاه او شدند و به زندگی‌اش خاتمه دادند. برخی از گزارش‌ها نیز از مرگ وی به دلیل مصرف بیش از حد تریاک خبر می‌دهند. شاه اسماعیل دوم یک سال و شش ماه و ۲۲ روز سلطنت کرد و در سوم آذرماه ۹۵۶ به قتل رسید.