نابغه ریاضی که در تاریخ گم شد!

سرینیواسا رامانوجان عضو انجمن سلطنتی یا FRS، یک ریاضی‌دان خودآموخته اهل قوم تامیل هندوستان بود که تقریباً بدون هیچ آموزشی در ریاضیات محض توانست به گونه شگفت‌انگیزی رابطه‌های مهمی را در آنالیز ریاضی، نظریه اعداد، سری‌ها و کسر مسلسل از خود به جای بگذارد. گادفری هارولد هاردی ریاضی‌دان انگلیسی درباره استعداد رامانوجان گفته‌است که او هم ردیف ریاضی‌دان‌هایی چون گاوس، اویلر، کوشی بود و باید او را یکی از ریاضیدانان بزرگ دانست.

رامانوجان در ارود، تامیل نادو در هند در یک خانواده فقیر برهمایی به دنیا آمد. وی برای اولین بار در۱۰ سالگی با ریاضی‌دان‌های معمولی آشنا می‌شود و از خود استعداد و توانایی زیادی را در این زمینه نشان می‌دهد، برای همین یک کتاب پیشرفته مثلثات نوشته لونی، به او می‌دهند.

او تا ۱۲ سالگی بر این کتاب مسلط می‌شود و حتی چند قضیه را نیز خود به تنهایی پیدا می‌کند مانند تساوی اویلر که او آن را به تنهایی و کاملاً مستقل به‌دست می‌آورد. او در دوران مدرسه، استعداد شگفت‌انگیز و کمتر دیده شده‌ای از خود نشان می‌دهد و مورد ستایش دیگران قرار می‌گیرد و بسیاری از جایزه‌های ریاضی را برنده می‌شود. او تا ۱۷ سالگی به تنهایی شروع به تحقیق درباره اعداد برنولی و ثابت اویلر می‌کند.

او بورس تحصیلی کالج دولتی در کومباکونام را برنده می‌شود ولی چون نمی‌تواند در درس‌های غیر ریاضی خود موفق شود به ناچار این امتیاز تحصیلی را از دست می‌دهد. او به کالج دیگری می‌رود تا بتواند تحقیقات انفرادی خود در ریاضی را ادامه دهد و هم‌زمان به عنوان کارمند حسابدار در Madras Port Trust Office شروع به کار می‌کند تا بتواند هزینه‌های زندگی خود را تأمین کند.

در سال‌های ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۳ او چند نمونه از تلاش‌های خود در ریاضی را برای سه نفر از استادان دانشگاه کمبریج می‌فرستد. هاردی متوجه استعداد ویژه رامانوجان در ریاضی می‌شود و او را به کمبریج دعوت می‌کند تا هم او را ببیند و هم با او کار کند. پس از آن رامانوجان به عضویت انجمن سلطنتی و کالج ترینیتی کمبریج در می‌آید. او در نهایت به دلیل ابتلا به بیماری سل در سال ۱۹۲۰ در ۳۲ سالگی از دنیا می‌رود.

او در طول عمر کوتاهش به تنهایی نزدیک به ۳۹۰۰ اتحاد جبری و معادله بیان می‌کند که تعداد بسیار کمی از آن‌ها اشتباه بود، بعضی از آن‌ها در جای دیگر توسط دیگران گفته شده بود ولی درستی بیشتر آن‌ها اثبات شد. بسیاری از نتایج رامانوجان که اولین بار به‌وسیله خود او گفته شده بود، غیرمتعارف بودند مانند عدد اول رامانوجان و تابع تتای رامانوجان که این‌ها خود الهام‌بخش بسیاری از تحقیقات بعدی بودند.

جامعه ریاضی با سرعت کمی، رابطه‌های پیدا شده به‌وسیله رامانوجان را پذیرفت و بر فرضیه‌های او صحه گذاشت.